Dział 8 - Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zobowiązanie cudzoziemca do powrotu - Cudzoziemcy.
Dz.U.2023.519 t.j.
Akt obowiązującyDZIAŁ VIII
Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zobowiązanie cudzoziemca do powrotu
Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zobowiązanie cudzoziemca do powrotu
Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Kontrola legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Cudzoziemiec w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany posiadać ważny dokument podróży oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są wymagane.
Organy administracji rządowej i samorządowej są obowiązane współdziałać z organami Straży Granicznej, Policji, Krajowej Administracji Skarbowej, Szefem Urzędu oraz wojewodą w zakresie dokonywania kontroli, o której mowa w art. 289.
W trakcie kontroli funkcjonariusz lub pracownik mogą żądać okazania:
Notatka służbowa, o której mowa w art. 296 ust. 1 pkt 2, zawiera:
Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu
Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu
- stała się ostateczna, a w przypadku wydania decyzji przez organ wyższego stopnia - od dnia, w którym decyzja została cudzoziemcowi doręczona;
Organ prowadzący postępowanie w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu poucza cudzoziemca o możliwości złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.
Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wygasa z mocy prawa, jeżeli cudzoziemiec:
Do cudzoziemców oraz członków ich rodzin uprawnionych do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w decyzji nr 1/80 Rady Stowarzyszenia Republiki Tureckiej i EWG z dnia 19 września 1980 r. w sprawie rozwoju Stowarzyszenia, która to Rada została powołana na podstawie Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r.:
Do członków rodzin obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, Konfederacji Szwajcarskiej, obywateli Rzeczypospolitej Polskiej lub obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 1 pkt 4-6 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, którzy przestali przebywać na tym terytorium z tymi obywatelami, stosuje się przepisy rozdziału 5 tej ustawy.
Do cudzoziemców posiadających zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 160 pkt 4-6, którzy przestali przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z obywatelem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
Organ, który wydaje decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w przypadku cofnięcia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielonego cudzoziemcowi posiadającemu ochronę międzynarodową w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej ustala, za pośrednictwem Szefa Urzędu, czy cudzoziemiec nadal posiada ochronę międzynarodową w tym państwie.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
Pisma w sprawach o zobowiązanie cudzoziemca do powrotu mogą być przekazywane z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344) lub faksu i doręczane cudzoziemcowi w formie uzyskanej w wyniku takiego przekazu.
Organ, który wydaje decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu:
Organ prowadzący postępowanie w sprawie wydania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu informuje cudzoziemca o organizacjach pozarządowych zajmujących się udzielaniem cudzoziemcom pomocy, w tym pomocy prawnej.
Decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydaną małoletniemu cudzoziemcowi wykonuje się jeżeli:
- uwzględniając konieczność zapewnienia sprawnej organizacji doprowadzenia oraz wymiany informacji w tym zakresie.
- informuje cudzoziemca o możliwości skorzystania z pomocy w dobrowolnym powrocie.
Organ, który wydał decyzję o ustaleniu wysokości kosztów, o których mowa w art. 336 ust. 1, może zmienić tę decyzję, jeżeli koszty te uległy zmianie po wydaniu decyzji. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.
Umieszczanie, aktualizacja i usuwanie w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, danych cudzoziemców, którym zostały wydane decyzje o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, oraz konsultacje w tych sprawach
Umieszczanie, aktualizacja i usuwanie w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, danych cudzoziemców, którym zostały wydane decyzje o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, oraz konsultacje w tych sprawach
Komendant Główny Straży Granicznej umieszcza w Systemie Informacyjnym Schengen dane cudzoziemca do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, w przypadku gdy komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej wydał decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu.
W przypadku gdy komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej wydał decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu cudzoziemcowi posiadającemu ważny dokument pobytowy lub ważną wizę długoterminową wydaną przez inne państwo obszaru Schengen, Komendant Główny Straży Granicznej przed umieszczeniem jego danych w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, zwraca się, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, do właściwego organu państwa, które wydało ten dokument pobytowy lub tę wizę, o przeprowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 10 rozporządzenia nr 2018/1860.
Komendant Główny Straży Granicznej usuwa dane cudzoziemca umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen na podstawie art. 347a w przypadku:
Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych oraz zgoda na pobyt tolerowany
Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych oraz zgoda na pobyt tolerowany
Cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zobowiązanie go do powrotu:
Zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udziela się cudzoziemcowi, jeżeli zobowiązanie go do powrotu:
- w przypadku gdy zachodzą okoliczności do odmowy udzielenia zgody na pobyt ze względów humanitarnych, o których mowa w art. 349, lub
Udzielenia zgody na pobyt tolerowany odmawia się cudzoziemcowi w przypadkach, o których mowa w art. 351 pkt 2 lub 3, jeżeli jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Zgodę na pobyt tolerowany cofa się, w drodze decyzji, gdy:
- z urzędu wszczyna się odrębne postępowanie.
W decyzji o udzieleniu cudzoziemcowi zgody na pobyt tolerowany zobowiązuje się cudzoziemca do zgłaszania się w określonych odstępach czasu do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej, wskazanego w decyzji lub właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca oraz do informowania go o każdej zmianie swojego miejsca zamieszkania.
Jeżeli dane cudzoziemca zostały umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, lub Komendant Główny Straży Granicznej w drugiej instancji, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji:
Tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną
Tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną
Tranzyt drogą powietrzną może być przeprowadzony po uzyskaniu zezwolenia na taki tranzyt, udzielonego przez organ centralny innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, chyba że co innego wynika z umów międzynarodowych.
W przypadku gdy organ centralny innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej nie udzieli zezwolenia na tranzyt w odpowiedzi na wniosek złożony w trybie art. 365 ust. 2:
- tranzyt może rozpocząć się na podstawie notyfikacji Komendanta Głównego Straży Granicznej.
Postępowanie w sprawie udzielenia przez centralny organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwolenia na tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną przez obszar portu lotniczego tego państwa wszczyna się w celu wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, w przypadku gdy doprowadzenie go do portu lotniczego państwa przeznaczenia nie jest możliwe z wykorzystaniem bezpośredniego połączenia lotniczego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W uzasadnionych przypadkach wnioskiem o udzielenie zezwolenia na tranzyt drogą powietrzną można objąć również osoby odpowiedzialne za cudzoziemca podczas tego tranzytu, w tym osoby sprawujące nad nim opiekę medyczną i tłumaczy, zwane dalej "eskortą".
Cudzoziemcowi, który opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z przeprowadzaniem tranzytu drogą powietrzną, zezwala się na ponowny wjazd na to terytorium, gdy:
Jeżeli wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu z terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest niemożliwe z wykorzystaniem bezpośredniego połączenia lotniczego do państwa przeznaczenia, Komendant Główny Straży Granicznej, na wniosek centralnego organu tego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, udziela zezwolenia na tranzyt cudzoziemca drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska w celu wykonania tej decyzji.
Do tranzytu cudzoziemca drogą powietrzną przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329, 655, 1457 i 1855).
W trakcie przeprowadzania tranzytu drogą powietrzną funkcjonariusze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej należący do eskorty, w przypadku:
- są uprawnieni do noszenia środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2, 7, pkt 12 lit. a i d oraz pkt 13 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1416, 1700 i 1933), oraz do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1, 2, 7, pkt 12 lit. a i d oraz pkt 13 tej ustawy, odpowiednio na zasadach dotyczących funkcjonariuszy Straży Granicznej.
Komendant Główny Straży Granicznej zawiadamia centralny organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o:
Komendant Główny Straży Granicznej, na wniosek centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, może udzielić pomocy w tranzycie drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska, polegającej w szczególności na:
W trakcie przeprowadzania tranzytu drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska funkcjonariusze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej należący do eskorty:
Po zakończeniu tranzytu drogą powietrzną przez obszar polskiego lotniska Komendant Główny Straży Granicznej występuje do centralnego organu innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej o pokrycie kosztów udzielonej pomocy.
Komendant Główny Straży Granicznej wyznacza punkty kontaktowe, z którymi funkcjonariusze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w trakcie przeprowadzania tranzytu drogą powietrzną mogą współpracować w zakresie wymiany informacji dotyczących przeprowadzania tego tranzytu.
Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej
Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej
Ostateczną decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydaną przez organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej stosującego dyrektywę Rady 2001/40/WE z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich, zwanego dalej "wydającym państwem członkowskim", wykonują organy Straży Granicznej obowiązane do jej wykonania w związku z:
Wykonanie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego powoduje unieważnienie z mocy prawa wizy krajowej lub zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego oraz wygaśnięcie z mocy prawa zezwolenia na pracę.
Do decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego małoletniemu cudzoziemcowi stosuje się przepis art. 332.
Jeżeli decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydana przez organ wydającego państwa członkowskiego dotyczy cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, Komendant Główny Straży Granicznej występuje do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca z wnioskiem o ustalenie, czy zachodzą przesłanki do cofnięcia tego zezwolenia.
Komendant Główny Straży Granicznej przeprowadza za pośrednictwem Biura SIRENE, o którym mowa w art. 35 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym, lub z wykorzystaniem innych dostępnych środków współpracy i wymiany informacji konsultacje z właściwym organem:
Do wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydanej przez organ wydającego państwa członkowskiego stosuje się przepisy art. 360-379 i art. 394-427.
Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydana przez organ wydającego państwa członkowskiego nie podlega wykonaniu, gdy:
Decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydaną przez organ wydającego państwa członkowskiego cudzoziemcowi lub członkom rodziny cudzoziemca, którzy posiadają uprawnienie do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w decyzji nr 1/80 Rady Stowarzyszenia Republiki Tureckiej i EWG z dnia 19 września 1980 r. w sprawie rozwoju Stowarzyszenia, która to Rada została powołana na podstawie Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r., można wykonać tylko wtedy, gdy zachodzą wszystkie przesłanki do wydalenia cudzoziemca z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określone w przepisach rozdziału 5 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin.
Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu wydana przez organ wydającego państwa członkowskiego podlega przymusowemu wykonaniu przez doprowadzenie cudzoziemca do granicy albo do portu lotniczego albo morskiego państwa, do którego zostaje doprowadzony.
Komendant placówki Straży Granicznej informuje niezwłocznie organ wydającego państwa członkowskiego o opuszczeniu przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Do wniosku o zwrot kosztów, o których mowa w art. 391 ust. 1, oraz do ich zwrotu w przypadku ich poniesienia przez organy innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej stosuje się przepisy decyzji Rady z dnia 23 lutego 2004 r. określającej kryteria oraz uzgodnienia praktyczne dotyczące rekompensaty dysproporcji finansowych wynikających ze stosowania dyrektywy 2001/40/WE w sprawie wzajemnego uznawania decyzji o wydalaniu obywateli państw trzecich (Dz. Urz. WE L 60 z 27.02.2004, str. 55; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 1, t. 5, str. 25).
Przekazanie do innego państwa członkowskiego na podstawie rozporządzenia 604/2013 cudzoziemca, który nie ubiega się o udzielenie ochrony międzynarodowej
Przekazanie do innego państwa członkowskiego na podstawie rozporządzenia 604/2013 cudzoziemca, który nie ubiega się o udzielenie ochrony międzynarodowej
Postępowanie dotyczące cudzoziemca, którego dane zostały umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, w razie wyjazdu z terytorium państw obszaru Schengen oraz w trakcie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Postępowanie dotyczące cudzoziemca, którego dane zostały umieszczone w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, w razie wyjazdu z terytorium państw obszaru Schengen oraz w trakcie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Komendant placówki Straży Granicznej, który ustalił, że dane cudzoziemca opuszczającego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez granicę zewnętrzną, o której mowa w art. 2 pkt 2 kodeksu granicznego Schengen, zostały umieszczone przez inne państwo obszaru Schengen w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w 8 rozporządzenia nr 2018/1860, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji:
W przypadku ujawnienia w trakcie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemca, którego dane zostały umieszczone przez inne państwo obszaru Schengen w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej kontaktuje się, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, z właściwym organem tego państwa w celu określenia środków, które należy podjąć wobec cudzoziemca.
W przypadku ujawnienia w trakcie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemca posiadającego ważny dokument pobytowy lub ważną wizę długoterminową, wydane przez inne państwo obszaru Schengen, którego dane zostały umieszczone przez inne państwo obszaru Schengen w Systemie Informacyjnym Schengen do celów, o których mowa w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2018/1860, komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej informuje o tym, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, właściwy organ państwa, które umieściło dane cudzoziemca.