Domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.169

Akt obowiązujący

Wersja od: 9 lutego 2024 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ ¹

z dnia 7 lutego 2024 r.

w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

Na podstawie art. 47 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, 1693, 1938 i 2760) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;

2) tryb kierowania i przyjmowania do domów, o których mowa w pkt 1.

§  2. 

1. Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zwany dalej "domem", zapewnia całodobowy, okresowy pobyt:

1) matkom z małoletnimi dziećmi,

2) kobietom w ciąży,

3) ojcom z małoletnimi dziećmi,

4) innym osobom sprawującym opiekę prawną nad małoletnimi dziećmi

- zwanym dalej "mieszkańcami".

2. Dom zapewnia odpowiednie do potrzeb mieszkańców wsparcie specjalistyczne mające na celu przezwyciężenie sytuacji kryzysowej, która była przyczyną skierowania do domu.

§  3. 

1. Standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez dom obejmuje:

1) w zakresie interwencyjnym:

a) zapewnienie mieszkańcom i ich małoletnim dzieciom schronienia,

b) zapewnienie bezpieczeństwa oraz ochrony w związku z problemem przemocy domowej,

c) udzielenie, w razie potrzeby, natychmiastowej pomocy psychologicznej lub wsparcia emocjonalnego przez pracownika domu;

2) w zakresie terapeutyczno-wspomagającym:

a) dokonanie diagnozy sytuacji mieszkańca,

b) udzielenie wsparcia terapeutycznego,

c) udzielenie wsparcia w formie specjalistycznego poradnictwa, w szczególności psychologicznego, prawnego lub socjalnego,

d) udzielenie wsparcia mającego na celu rozwój umiejętności psychospołecznych,

e) przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego wypełniania ról rodzicielskich oraz zapobieganie bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, w szczególności przez udzielanie konsultacji wychowawczych,

f) pomoc w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego,

g) doradztwo zawodowe, w tym w ramach współpracy z instytucjami rynku pracy,

h) pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,

i) udzielenie wsparcia w uzyskaniu dostępu do lokalu mieszkalnego lub innego stałego miejsca schronienia po opuszczeniu domu;

3) w zakresie potrzeb bytowych:

a) zapewnienie mieszkańcom całodobowego, okresowego pobytu:

– w odrębnych pokojach dla mieszkańców z małoletnimi dziećmi, w razie potrzeby z miejscami do nauki dla dzieci,

– w uzasadnionych przypadkach w jednym pokoju może przebywać dwoje mieszkańców z małoletnimi dziećmi, nie więcej jednak niż pięć osób, pod warunkiem uzyskania zgody tych mieszkańców,

– dla kobiet w ciąży - maksymalnie dla trzech kobiet w jednym pokoju,

b) zapewnienie wspólnego pomieszczenia do pobytu dziennego z miejscem do zabawy dla dzieci,

c) zapewnienie ogólnodostępnych łazienek, wyposażonych w sposób umożliwiający sprawne z nich korzystanie przez mieszkańców, w tym dzieci, proporcjonalnie do liczby mieszkańców - jedna łazienka przypada na nie więcej niż pięć osób,

d) zapewnienie co najmniej jednej ogólnodostępnej kuchni lub aneksu kuchennego z miejscami do przygotowywania posiłków, przy czym liczba miejsc do przygotowywania posiłków, jaką dysponuje dom, powinna być proporcjonalna do liczby mieszkańców, w tym dzieci - jedno miejsce do przygotowywania posiłków na nie więcej niż dziesięć osób wyposażone co najmniej w: kuchenkę, zlewozmywak, lodówkę, meble kuchenne oraz sprzęt i naczynia do przygotowywania i spożywania posiłków,

e) zapewnienie miejsc, dostosowanych także do potrzeb dzieci, w kuchni, aneksie kuchennym lub osobnym pomieszczeniu przeznaczonych do spożywania posiłków - jedno miejsce przypada na nie więcej niż osiem osób,

f) zapewnienie co najmniej jednego pomieszczenia do prania i suszenia,

g) zapewnienie, o ile pozwalają na to możliwości lokalowe, pomieszczenia do przechowywania wózków dziecięcych,

h) zapewnienie pomieszczenia do pracy indywidualnej z mieszkańcami.

2. W domu są świadczone usługi, odpowiednio do potrzeb, przez osoby posiadające następujące kwalifikacje zawodowe:

1) psychologa;

2) pedagoga;

3) terapeuty;

4) prawnika;

5) pracownika socjalnego.

3. W domu świadczyć mogą usługi osoby posiadające inne niż wymienione w ust. 2 kwalifikacje zawodowe, w zakresie niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania domu.

4. Dom zapewnia środki higieny osobistej i środki czystości w sytuacji, gdy nie ma możliwości ich samodzielnego zakupu przez mieszkańca.

5. Funkcjonowanie domu określa regulamin organizacyjny opracowany przez osobę kierującą domem i uchwalony przez zarząd powiatu, a w przypadku domów prowadzonych na zlecenie na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - zatwierdzony przez organ prowadzący dom.

6. Standard podstawowych usług świadczonych przez dom zapewnia:

1) podmiotowe traktowanie i partnerstwo we wzajemnych relacjach między mieszkańcami i personelem;

2) tworzenie godnych warunków bytowych;

3) uwzględnianie indywidualnych potrzeb mieszkańców;

4) stwarzanie warunków do rozwoju osobistego;

5) poszanowanie sfery prywatności mieszkańców.

§  4. 

1. Pomoc w ramach usług w zakresie terapeutyczno-wspomagającym świadczonych przez dom odbywa się na podstawie indywidualnego planu wsparcia, zwanego dalej "planem", opracowanego niezwłocznie po przyjęciu do domu przez wyznaczonego przez osobę kierującą domem pracownika domu w uzgodnieniu z mieszkańcem, a następnie realizowanego przy współpracy i zaangażowaniu mieszkańca.

2. Plan określa wyznaczone w porozumieniu z mieszkańcem cele, które ma osiągnąć dla przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej, oraz działania podejmowane dla osiągnięcia tych celów, opracowane na podstawie dokonanej diagnozy sytuacji mieszkańca.

3. W ramach opracowywania i realizacji planu przetwarzane są dane dotyczące sytuacji mieszkańca, w sposób zapewniający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych, w zakresie niezbędnym do wsparcia udzielanego przez dom, w szczególności dotyczące sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej.

4. Realizacja planu jest na bieżąco monitorowana, a poszczególne działania są dokumentowane i stanowią podstawę do ewentualnej weryfikacji celów i działań w nim ujętych.

5. Koordynowanie realizacji działań ujętych w planie oraz monitorowanie jego realizacji jest realizowane przez asystenta indywidualnego planu wsparcia, wyznaczonego przez kierownika domu, i jest realizowane w porozumieniu z mieszkańcem.

6. W ramach planu dom współpracuje z ośrodkiem pomocy społecznej, znajdującym się na terenie gminy miejsca zamieszkania mieszkańca lub gminy, na terenie której mieszkaniec deklaruje chęć zamieszkania po opuszczeniu domu.

7. W ramach współpracy, o której mowa w ust. 6, jest możliwa wymiana informacji dotyczących mieszkańca domu, w zakresie niezbędnym do udzielenia przez ośrodek pomocy społecznej wsparcia po opuszczeniu domu, w szczególności w uzyskaniu dostępu do lokalu mieszkalnego lub innego stałego miejsca schronienia po opuszczeniu domu.

§  5. 

1. Skierowanie do domu następuje w drodze decyzji administracyjnej.

2. Decyzję administracyjną o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 12 miesięcy.

3. Pobyt w domu, ze względu na jego tymczasowy charakter, nie zmienia właściwości gminy w zakresie udzielania mieszkańcowi domu świadczeń z pomocy społecznej.

4. Osoba ubiegająca się o skierowanie do domu składa wniosek w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania, a w przypadku osób bezdomnych - w ośrodku właściwym ze względu na gminę miejsca pobytu.

5. Podstawę do wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu stanowi:

1) wniosek osoby ubiegającej się o skierowanie do domu;

2) rodzinny wywiad środowiskowy;

3) zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w domu w odniesieniu do wszystkich osób kierowanych do domu, a w odniesieniu do kobiety w ciąży także dokument potwierdzający ciążę;

4) skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;

5) orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada;

6) opinia ośrodka, w którym złożono wniosek o skierowanie do domu, zawierająca uzasadnienie pobytu w domu.

6. Ośrodek, o którym mowa w ust. 4, kompletuje dokumenty, o których mowa w ust. 5, w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku i przekazuje je za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu art. 3 pkt 12 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 1640) lub drogą elektroniczną, za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2023 r. poz. 57, 1123, 1234 i 1703) lub w trybie ustawy z dnia 18 listo-pada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 285, 1860 i 2699), do starosty najbliższego powiatu prowa-dzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, który wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu do domu.

7. W przypadku osób bezdomnych ubiegających się o skierowanie do domu, ośrodek właściwy ze względu na miejsce pobytu tej osoby, przekazując dokumentację, o której mowa w ust. 5, do starosty powiatu, o którym mowa w ust. 6, informuje gminę właściwą ze względu na ostatnie miejsce zameldowania osoby ubiegającej się o skierowanie o toczącym się postępowaniu w sprawie skierowania do domu.

8. W przypadku braku miejsca w domu w powiecie, o którym mowa w ust. 6, ośrodek, o którym mowa w ust. 4, w porozumieniu z osobą ubiegającą się o skierowanie do domu, poszukuje miejsca w domu w innym powiecie.

9. W sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu lub jej dziecka przyjmuje się te osoby bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu, na wniosek tej osoby lub ośrodka, o którym mowa w ust. 4, niezwłocznie powiadamiając o tym starostę powiatu prowadzącego dom lub zalecającego prowadzenie domu.

10. Ośrodek, o którym mowa w ust. 4, w terminie 14 dni od dnia umieszczenia osoby bez wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu przesyła staroście powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu dokumenty, o których mowa w ust. 5, który niezwłocznie wydaje taką decyzję, bądź decyzję administracyjną o odmowie skierowania do domu, w uzasadnieniu wskazując możliwości zapewnienia pomocy w innej formie w zależności od sytuacji i potrzeb tej osoby.

11. Osoba posiadająca decyzję administracyjną o skierowaniu do domu lub osoba, o której mowa w ust. 9, jest przyjmowana do domu niezwłocznie przez osobę wyznaczoną przez kierownika domu, zwaną dalej "osobą przyjmującą".

12. Osoba przyjmująca przeprowadza rozmowę, w której ustala aktualną sytuację osoby skierowanej do domu oraz przekazuje informacje na temat:

1) zakresu usług świadczonych przez dom;

2) okresu pobytu w domu, który kończy się z dniem wskazanym w decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu lub z dniem ustania przyczyn uzasadniających skierowanie do domu;

3) prawi obowiązków osoby skierowanej wynikających z regulaminu domu oraz ustaleń, o których mowa w art. 97 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

13. Starosta powiatu prowadzącego dom lub zlecającego prowadzenie domu, w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji administracyjnej o skierowaniu do domu osób, o których mowa w ust. 11, przekazuje do domu kopię opinii ośrodka, o której mowa w ust. 5 pkt 6.

§  6. 

1. W uzasadnionych przypadkach pobyt mieszkańca domu może być przedłużony ponad 12 miesięcy, nie dłużej jednak niż o 6 miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje starosta na uzasadniony wniosek mieszkańca po uzyskaniu opinii kierownika domu.

2. W przypadku osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości w trakcie pobytu w domu, w sytuacji kiedy w domu przebywa jego matka, ojciec albo opiekun prawny z młodszym rodzeństwem, osoba może pozostać w domu do czasu przebywania w placówce rodzica albo opiekuna prawnego, pod warunkiem że nadal uczęszcza do szkoły lub szkoły wyższej lub legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

§ 7. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. ²

¹ Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. poz. 2715).

² Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 17 stycznia 2022 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz. 150), które utraciło moc z dniem 22 grudnia 2023 r. na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 535).