Emerytury pomostowe.
Dz.U.2023.164 t.j.
Akt obowiązującyUSTAWA
z dnia 19 grudnia 2008 r.
o emeryturach pomostowych
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
Warunki nabywania i utraty prawa do emerytury pomostowej i rekompensaty
Warunki nabywania i utraty prawa do emerytury pomostowej i rekompensaty
Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
Pracownik wykonujący w powietrzu na statkach powietrznych pracę w szczególnych warunkach wymienioną w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub o szczególnym charakterze wymienioną w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Pracownik wykonujący w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, zwanych dalej "portami morskimi", prace w szczególnych warunkach, wymienione w pkt 21 załącznika nr 1 do ustawy, lub o szczególnym charakterze, wymienione w pkt 12 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Pracownik wykonujący w hutnictwie prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki określone w w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Pracownik wykonujący prace maszynistów pojazdów trakcyjnych wymienione w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Pracownik wykonujący prace górnicze, o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4 i 6, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4-11, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem:
- jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w odrębnych przepisach;
Do emerytury pomostowej przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości określonej w art. 75 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Osobie, która pokryła koszty pogrzebu po śmierci:
- przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach określonych w art. 77-81 i art. 99 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Rekompensaty
Rekompensaty
R = 64,32 * K * X
gdzie:
R - oznacza kwotę rekompensaty,
K - oznacza kwotę obliczoną według zasad określonych w przepisach art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
X - oznacza współczynnik obliczony według wzoru określonego w ust. 2.
gdzie:
So - oznacza okresy składkowe i nieskładkowe w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, osiągnięte przed dniem 1 stycznia 2009 r.,
Sw - oznacza okres wykonywania przed dniem 1 stycznia 2009 r. pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
Ws - oznacza obniżony wiek emerytalny w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
W - oznacza wiek ubezpieczonego w dniu 31 grudnia 2008 r. w pełnych latach zaokrąglonych w górę.
Zasady postępowania w sprawach emerytur pomostowych
Zasady postępowania w sprawach emerytur pomostowych
Postępowanie w sprawie emerytury pomostowej wszczyna się na wniosek pracownika zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek w organie rentowym.
W razie zbiegu prawa do emerytury pomostowej z prawem do renty, uposażenia w stanie spoczynku, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub innego świadczenia o charakterze emerytalnym lub rentowym, ustalonym na podstawie odrębnych ustaw, przysługuje tylko jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez uprawnionego.
Organizacja i zasady działania Funduszu Emerytur Pomostowych
Organizacja i zasady działania Funduszu Emerytur Pomostowych
Zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych oraz zasady finansowania emerytur pomostowych
Zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych oraz zasady finansowania emerytur pomostowych
- zwaną dalej "zgłoszeniem danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze".
- na zasadach określonych w art. 24-28 i art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Obowiązki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz płatników składek w zakresie tworzenia i prowadzenia centralnego rejestru i wykazu stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz centralnego rejestru i ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
Obowiązki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz płatników składek w zakresie tworzenia i prowadzenia centralnego rejestru i wykazu stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz centralnego rejestru i ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
Zmiany w przepisach obowiązujących
Zmiany w przepisach obowiązujących
W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) w art. 6 pkt 10c otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.) w art. 5 wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe
Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:
Płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r. Przepis art. 12 stosuje się odpowiednio.
Pierwszą prognozę wpływów i wydatków Funduszu Emerytur Pomostowych dla kolejnych 5 lat obrotowych, o której mowa w art. 33 ust. 2, Zarząd Zakładu sporządzi w 2012 r.
Ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o emeryturze, należy przez to rozumieć również emeryturę pomostową.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r., z wyjątkiem:
ZAŁĄCZNIKI
ZAŁĄCZNIK Nr 1
WYKAZ PRAC W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH
WYKAZ PRAC W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH
Lp. | Rodzaj prac |
1 | 2 |
1 | Prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu. |
2 | Prace udostępniające lub eksploatacyjne związane z urabianiem minerałów skalnych. |
3 | Prace pod ziemią bezpośrednio przy drążeniu tuneli w górotworze. |
4 | Prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy). |
5 | Prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco. |
6 | Prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych. |
7 | Prace murarskie bezpośrednio w piecach hutniczych, odlewniczych, bateriach koksowniczych oraz w piecach do produkcji materiałów ceramicznych. |
8 | Prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła. |
9 | Prace bezpośrednio przy kuciu ręcznym w kuźniach. |
10 | Prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i urządzeń do produkcji metali nieżelaznych. |
11 | Prace bezpośrednio przy obsłudze ciągów walcowniczych: przygotowanie, dozorowanie pracy walców lub samotoków, ingerencja przy wypadaniu i zaklinowaniu materiałów. |
12 | Prace przy obsłudze dźwignic bezpośrednio przy wytapianiu surówki, stopów żelaza lub metali nieżelaznych. |
13 | Prace bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych. |
14 | Prace bezpośrednio przy wypychaniu koksu z baterii koksowniczych, gaszeniu lub sortowaniu koksu. |
15 | Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie. |
16 | Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub wyładunku pieców komorowych wyrobami ogniotrwałymi. |
17 | Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub rozładunku gorących wyrobów ceramicznych. |
18 | Prace bezpośrednio przy formowaniu wyrobów ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych. |
19 | Prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych. |
20 | Prace nurka lub kesoniarza, prace w komorach hiperbarycznych. |
21 | Prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku. |
22 | Prace rybaków morskich. |
23 | Prace na statkach żeglugi morskiej. |
24 | Prace na morskich platformach wiertniczych. |
25 | Prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy. |
26 | Prace bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego. |
27 | Prace bezpośrednio przy obróbce odwiertów w górnictwie otworowym: ropy naftowej lub gazu ziemnego. |
28 | Prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.). |
29 | Prace bezpośrednio przy malowaniu, nitowaniu lub montowaniu elementów wyposażenia w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.). |
30 | Prace wewnątrz cystern, kotłów, a także zbiorników o bardzo małej kubaturze po substancjach niebezpiecznych. |
31 | Prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych. |
32 | Prace bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest lub prace rozbiórkowe związane z ich usuwaniem. |
33 | Prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór. |
34 | Prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową. |
35 | Prace w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0°C. |
36 | Prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych. |
37 | Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym. |
38 | Prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym. |
39 | Prace przy kuciu ręcznym w kuźniach przemysłowych oraz obsłudze młotów mechanicznych. |
40 | Prace przy produkcji węglików spiekanych, elektrod, rud i walczaków oraz żelazostopów. |
ZAŁĄCZNIK Nr 2
WYKAZ PRAC O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE
WYKAZ PRAC O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE
Lp. | Rodzaj prac |
1 | 2 |
1 | Prace pilotów statków powietrznych (pilot, instruktor). |
2 | Prace kontrolerów ruchu lotniczego. |
3 | Prace mechaników lotniczych związane z bezpośrednią obsługą potwierdzającą bezpieczeństwo statków powietrznych na płycie lotniska. |
4 | Prace nawigatorów na statkach morskich oraz pilotów morskich. |
5 | Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych (maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM, pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych) i kierowników pociągów. |
6 | Prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i pojazdów metra (dyżurny ruchu, nastawniczy, manewrowy, ustawiacz, zwrotniczy, rewident taboru bezpośrednio potwierdzający bezpieczeństwo pociągu, dyspozytor ruchu metra, dyżurny ruchu i stacji metra). |
7 | Prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei. |
8 | Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym. |
9 | Prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych. |
10 | Prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne wymagające oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej, zgodnie z przepisami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r.1 |
11 | Prace operatorów reaktorów jądrowych. |
12 | Prace operatorów żurawi wieżowych, do obsługi których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych. |
13 | Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. |
14 | Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. |
15 | Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów wybuchowych, środków strzałowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu. |
16 | Prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną. |
17 | Prace elektromonterów bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem. |
18 | Prace członków zespołów ratownictwa medycznego. |
19 | Prace członków zawodowych ekip ratownictwa (chemicznego, górskiego, morskiego, górnictwa otworowego). |
20 | Prace pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej2, uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych. |
21 | Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, okręgowych ośrodkach wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700). |
22 | Prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej4. |
23 | Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego5. |
24 | Prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru. |
2 Dz. U. z 2021 r. poz. 869 i 2490
3 Dz. U. z 2018 r. poz. 969.
4 Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 i 2270 oraz z 2022 r. poz. 1 i 66.
5 Dz. U. z 2020 r. poz. 685 oraz z 2022 r. poz. 974.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (344)
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (344)
- Czy czynnościami kontrolnymi i nadzorczymi PIP mogą być objęte okresy wcześniejsze, w których pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze?
- Czy w okresie zaliczanym do 15 lat stażu pracy lat ubezpieczony musi być zatrudniony w pełnym wymiarze godzin w jednej szkole, czy mogą być umowy cząstkowe w tym samym czasie w kilku szkołach?
- Czy praca na drukarce typu suchy offset jest pracą w warunkach szkodliwych uprawniającą do odejścia na wcześniejsze świadczenie emerytalne?
Procedury liczba obiektów na liście: (5)
Akty prawne liczba obiektów na liście: (25)
Akty zmieniające liczba obiektów na liście: (12)
Akty wykonawcze liczba obiektów na liście: (2)
- Określenie wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów.
- Sposób ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
Akty interpretujące liczba obiektów na liście: (3)
Akty uchylane liczba obiektów na liście: (1)
Orzeczenia i pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (2818)
Orzeczenia sądów liczba obiektów na liście: (2779)
Pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (39)
- WPI/200000/43/310/2023, Ustalenie obowiązku opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracownika wykonującego prace górnicze po uzyskaniu prawa do emerytury pomostowej - Pismo wydane przez: Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
- WPI/200000/43/920/2021, Zasady opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych, którzy nie nabędą uprawnień do emerytury pomostowej - Pismo wydane przez: Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
- WPI/200000/43/170/2018, Brak obowiązku opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w okresie oddelegowania do Innej pracy nie będącej pracą w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. - Pismo wydane przez: Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Komentarze i publikacje liczba obiektów na liście: (55)
Komentarze liczba obiektów na liście: (3)
- Komentarz do ustawy o emeryturach pomostowych, [w:] Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zabezpieczenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem, wyd. II
- Komentarz do ustawy o emeryturach pomostowych, [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz do trzech ustaw emerytalnych, wyd. I
- Komentarz do ustawy o emeryturach pomostowych, [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz