Rozdział 4 - Tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa - Finanse publiczne.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2023.1270 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 1 stycznia 2024 r. do: 20 maja 2025 r.
Rozdział 4
Tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa
Tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa
1.
Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów założenia projektu budżetu państwa na rok następny, uwzględniające ustalenia oraz kierunki działań zawarte w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa.2.
Materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają Ministrowi Finansów dysponenci części budżetowych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.3.
Materiały do projektu ustawy budżetowej w zakresie programów finansowanych z udziałem środków europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5, opracowuje i przedstawia Ministrowi Finansów minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, z uwzględnieniem wieloletnich limitów wydatków, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 2 lit. c, z zastrzeżeniem ust. 4.4. 16
Materiały do projektu ustawy budżetowej w zakresie środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury oraz środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 4, opracowuje i przedstawia Ministrowi Finansów odpowiednio minister właściwy do spraw rybołówstwa lub minister właściwy do spraw rozwoju wsi, a w zakresie środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5b - minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.5.
Właściwe organy oraz kierownicy jednostek opracowują i przedstawiają projekty planów finansowych właściwym ministrom w terminach określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie ust. 6.6.
Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób, tryb i terminy opracowania materiałów, o których mowa w ust. 2-5, w tym:1)
planów rzeczowych zadań realizowanych ze środków budżetowych,2)
projektów planów dochodów i wydatków poszczególnych części budżetowych na rok budżetowy,3)
zestawienia programów wieloletnich,4)
wykazu wydatków związanych z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej oraz innych programów, projektów i zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2,5)
wzory formularzy,6)
projektów rocznych planów finansowych jednostek, o których mowa w art. 9 pkt 14, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest organ administracji rządowej,7)
materiałów do opracowania zestawienia i planu, o których mowa w art. 142 ust. 1 pkt 10 i 11,8)
materiałów do opracowania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa oraz informacji o jego realizacji w zakresie określonym w art. 104 ust. 1 pkt 2- kierując się koniecznością uwzględniania klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych, opracowania budżetu w układzie zadaniowym oraz zakresem podmiotowym i przedmiotowym spraw wymagających ujęcia w projekcie ustawy budżetowej.
1.
Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem.2.
Minister Finansów włącza do projektu ustawy budżetowej dochody i wydatki Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego wraz z wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Krajowej Rady Sądownictwa, sądownictwa powszechnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego Biura Wyborczego i Państwowej Inspekcji Pracy.1. 17
W projekcie ustawy budżetowej planuje się rezerwę ogólną nie wyższą niż 0,2% wydatków budżetu.2. 18
W projekcie ustawy budżetowej mogą zostać zaplanowane rezerwy celowe:1) 19
na wydatki, których określenie wysokości lub szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie jest możliwy do dokonania w okresie opracowywania projektu ustawy budżetowej;2)
na wydatki, których realizacja jest uwarunkowana zaciągnięciem kredytu w międzynarodowej instytucji finansowej lub pozyskaniem środków z innych źródeł;3)
na wydatki związane z realizacją programów współfinansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2;3a) 20
na wydatki związane z przeciwdziałaniem chorobie zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) lub na rzecz pomocy Ukrainie w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego kraju;4)
gdy odrębne ustawy tak stanowią.3.
Suma rezerw celowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 4, nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu.4. 21
W częściach budżetu państwa, których dysponentami są poszczególni wojewodowie, może być tworzona rezerwa w wysokości do 2% planowanych wydatków. Przy ustalaniu wysokości rezerwy nie uwzględnia się dotacji planowanych dla jednostek samorządu terytorialnego.5. 22
W rezerwie, o której mowa w ust. 4, mogą być planowane wydatki na wynagrodzenia z tytułu odpraw emerytalnych i odpraw w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy.6. 23
Środki na wydatki, o których mowa w ust. 5, planuje się w ramach ogólnej kwoty wynagrodzeń dla części budżetu państwa, których dysponentami są poszczególni wojewodowie, ustalanej w ustawie budżetowej zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1533 i 2666).Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy.
1.
Do projektu ustawy budżetowej dołącza się uzasadnienie zawierające w szczególności:1)
główne cele polityki społecznej i gospodarczej, zgodne z Wieloletnim Planem Finansowym Państwa;2)
omówienie scenariusza makroekonomicznego na rok budżetowy i trzy kolejne lata, w szczególności założeń makroekonomicznych dotyczących prognozy:a)
produktu krajowego brutto i jego składowych, w tym:–
wielkości eksportu netto,–
popytu krajowego, w tym konsumpcji prywatnej i zbiorowej,–
nakładów brutto na środki trwałe,b)
średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych,c)
kursu walutowego,d)
przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej,e)
poziomu zatrudnienia i bezrobocia,f)
salda obrotów bieżących- wraz z przewidywanym wykonaniem dla roku poprzedzającego rok budżetowy;
2a)
porównanie scenariusza makroekonomicznego z najbardziej aktualnymi prognozami Komisji Europejskiej i prognozami przygotowanymi przez inne niezależne instytucje wraz z omówieniem znaczących różnic;2b)
informacje o działaniach podjętych w przypadku wystąpienia znaczących odchyleń negatywnie wpływających na prognozy makroekonomiczne w okresie czterech kolejnych lat budżetowych poprzedzających opracowanie scenariusza makroekonomicznego;2c)
analizę wrażliwości w zakresie deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2009 z dnia 25 maja 2009 r. o stosowaniu Protokołu w sprawie procedury dotyczącej nadmiernego deficytu załączonego do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, państwowego długu publicznego oraz poziomu kwoty wydatków, o której mowa w art. 112aa ust. 1, przy różnych założeniach dotyczących wzrostu gospodarczego i stóp procentowych wraz z omówieniem istotnych czynników ryzyka;3)
kierunki polityki fiskalnej, zawierające w szczególności założenia dotyczące średniookresowego celu budżetowego oraz działania z zakresu polityki fiskalnej i polityki gospodarczej zmierzające do jego osiągnięcia;4)
przewidywane wykonanie budżetu państwa za rok budżetowy poprzedzający rok budżetowy, którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;5)
omówienie projektowanych:a)
przychodów i rozchodów oraz dochodów i wydatków budżetowych,b)
przychodów i kosztów państwowych funduszy celowych,c)
przychodów i kosztów agencji wykonawczych,d)
wykazów określonych w art. 122 ust. 1 pkt 2 lit. b i c;6)
omówienie przewidywanego wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz długu sektora finansów publicznych;6a)
omówienie kwoty planowanych wydatków obliczonej zgodnie z art. 112aa ust. 1 albo art. 112d ust. 3 oraz kwoty planowanego limitu wydatków, o którym mowa w art. 112aa ust. 3;6b) 24
informacje o wielkości wskaźnika średniookresowej dynamiki wartości produktu krajowego brutto, wielkości korekty kwoty wydatków, o której mowa w art. 112aa ust. 1, wartości klauzuli obronnej, o której mowa w art. 112aa ust. 4a, różnicach, o których mowa w art. 112aa ust. 4a pkt 1-3, każdym dyskrecjonalnym działaniu przekraczającym 0,03% wartości produktu krajowego brutto, o którym mowa w art. 112aa ust. 1, aktualizacji wartości działań dyskrecjonalnych, o których mowa w art. 112aa ust. 1, oraz o każdym jednorazowym i tymczasowym działaniu po stronie dochodów przekraczającym 0,03% wartości produktu krajowego brutto, o którym mowa w art. 112aa ust. 3;7)
omówienie wielkości środków własnych Unii Europejskiej oraz środków ujętych w budżecie środków europejskich;8)
informacje o udzielonych przez Skarb Państwa kwotach poręczeń i gwarancji, według przewidywanego wykonania na koniec roku budżetowego poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;9)
(uchylony);10)
zestawienie zadań i celów priorytetowych na dany rok budżetowy;11)
skonsolidowany plan wydatków na rok budżetowy i dwa kolejne lata państwowych jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14, sporządzany w układzie zadań budżetowych określonych w art. 2 pkt 3, wraz z celami i miernikami stopnia realizacji celów.2.
W roku s, o którym mowa w art. 112d ust. 3, uzasadnienie nie zawiera omówienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 6a, i informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 6b.3. 25
(uchylony).1.
Dysponenci części budżetowych, w terminie do dnia 25 października, przekazują informacje o przyjętych przez Radę Ministrów w projekcie ustawy budżetowej kwotach:1)
dochodów i wydatków, w tym wynagrodzeń - jednostkom podległym;2)
dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej, zadania inspekcji i straży, dotacji na realizację zadań własnych oraz o kwotach dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej - jednostkom samorządu terytorialnego;3)
środków na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, dla których zarządy województw są instytucją zarządzającą lub pośredniczącą - zarządom województw.2.
W terminie do dnia 1 grudnia jednostki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, opracowują i przekazują właściwym dysponentom części budżetowych projekty planów finansowych na następny rok budżetowy, zgodne z projektem ustawy budżetowej.3.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kwot dochodów z podatków i ceł pobieranych przez jednostki podległe Ministrowi Finansów.1.
W przypadku gdy Rada Ministrów przedkłada Sejmowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, przepis art. 141 stosuje się odpowiednio.2.
Do projektu ustawy o prowizorium budżetowym stosuje się przepisy odnoszące się do projektu ustawy budżetowej, z wyłączeniem art. 142 ust. 1 pkt 10 i 11.3.
W przypadku przedstawienia Sejmowi projektu ustawy o prowizorium budżetowym, Rada Ministrów przedstawia Sejmowi projekt ustawy budżetowej nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem okresu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym.1.
W przypadku gdy ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie zostaną ogłoszone przed dniem 1 stycznia, to do czasu ogłoszenia odpowiedniej ustawy:1)
podstawą gospodarki finansowej jest przedstawiony Sejmowi odpowiedni projekt ustawy, o którym mowa w art. 141 lub w art. 144;2)
obowiązują stawki należności budżetowych oraz składki na państwowe fundusze celowe w wysokości ustalonej dla roku poprzedzającego rok budżetowy.2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podstawą gospodarki finansowej państwa jest ustawa albo projekt ustawy o prowizorium budżetowym, a przed upływem terminu obowiązywania ustawy o prowizorium budżetowym nie zostanie ogłoszona ustawa budżetowa.16 Art. 138 ust. 4 zmieniony przez art. 50 pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. (Dz.U.2023.1273) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 lipca 2023 r.
17 Art. 140 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
18 Art. 140 ust. 2 zdanie wstępne zmienione przez art. 1 pkt 4 lit. b tiret pierwsze ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
19 Art. 140 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. b tiret drugie ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
20 Art. 140 ust. 2 pkt 3a dodany przez art. 1 pkt 4 lit. b tiret trzecie ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
21 Art. 140 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
22 Art. 140 ust. 5 dodany przez art. 1 pkt 4 lit. d ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
23 Art. 140 ust. 6 dodany przez art. 1 pkt 4 lit. d ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
24 Art. 142 ust. 1 pkt 6b zmieniony przez art. 1 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.
25 Art. 142 ust. 3 uchylony przez art. 1 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. (Dz.U.2023.1641) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 sierpnia 2023 r.