Kodeks rodzinny.
Dz.U.1950.34.308
Akt utracił mocUSTAWA
z dnia 27 czerwca 1950 r.
Kodeks rodzinny.
MAŁŻEŃSTWO.
MAŁŻEŃSTWO.
Zawarcie małżeństwa.
Zawarcie małżeństwa.
Małżeństwo powinno być zawarte w urzędzie stanu cywilnego publicznie i uroczyście w obecności dwóch świadków. Poza urzędem stanu cywilnego wolno je zawrzeć tylko z ważnych powodów.
W razie niebezpieczeństwa, zagrażającego bezpośrednio życiu jednej ze stron, wolno zawrzeć małżeństwo przed którymkolwiek urzędnikiem stanu cywilnego i bez przedstawienia przewidzianych prawem dokumentów. Jednakże i w tym przypadku strony obowiązane są złożyć zapewnienie, że nie istnieją okoliczności, które według prawa wyłączają zawarcie małżeństwa.
Orzekając unieważnienie małżeństwa, sąd orzeka także, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze.
Prawa i obowiązki małżonków.
Prawa i obowiązki małżonków.
Mąż i żona mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, wierności, wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.
Małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.
Żona przybiera nazwisko męża. Może jednak zachować nazwisko, które nosiła przed zawarciem małżeństwa, dodając do niego nazwisko męża, jeżeli w akcie małżeństwa złoży w tej mierze stosowne oświadczenie.
Z małżeństwa wynika powinowactwo między jednym z małżonków a krewnymi drugiego z małżonków; trwa ono mimo ustania małżeństwa.
Oboje małżonkowie są obowiązani, każdy według swych sił oraz odpowiednio do swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także w całości lub w części na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i pracy we wspólnym gospodarstwie.
W razie przemijającej przeszkody, która dotyczy jednego z małżonków, istnieje domniemanie, że drugi z małżonków jest umocowany do działania za niego w zwykłych sprawach i pobierania przypadających mu należności bieżących.
Każdy z małżonków może wykonywać samodzielnie zwykły zarząd majątkiem, objętym wspólnością ustawową; do dokonywania czynności, przekraczających zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda drugiego małżonka.
Przy podziale majątku, który był objęty wspólnością ustawową, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady, poczynione z tego majątku na jego majątek wspólnością nie objęty. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, jakie poczynił na majątek wspólny ze swego majątku, nie objętego wspólnością.
Rozwód.
Rozwód.
Rozwód nie może być orzeczony bez rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach obojga małżonków względem osób i majątku ich małoletnich dzieci.
W ciągu trzech miesięcy od orzeczenia rozwodu żona może przez oświadczenie, złożone urzędnikowi stanu cywilnego, powrócić do nazwiska, które nosiła przed zawarciem małżeństwa.
RODZICE I DZIECI.
RODZICE I DZIECI.
Przepisy ogólne.
Przepisy ogólne.
Rodzice sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dzieci; powinni starać się o ich utrzymanie i wychowanie tak, aby były przygotowane należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do swych uzdolnień.
Zmiany nazwiska dziecka, przewidziane w artykułach poprzedzających, nie mogą nastąpić, jeżeli dziecko osiągnęło już pełnoletność.
Wszelkie układy i orzeczenia, dotyczące utrzymywania i wychowania dzieci, mogą być zmieniane w razie zmiany stosunków.
Ustalenie ojcostwa.
Ustalenie ojcostwa.
Poza przypadkami, przewidzianymi w artykule poprzedzającym, ojcem dziecka jest ten, kto je uznał albo czyje ojcostwo zostało ustalone przez sąd.
Unieważnienie uznania z powodu wady oświadczenia woli może nastąpić jedynie w przypadku, gdy mężczyzna, który dziecko uznał, nie jest jego ojcem. Z żądaniem tym można wystąpić tylko w ciągu sześciu miesięcy od daty uznania.
Mąż matki dziecka winien wystąpić o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje - tylko przeciw dziecku.
Matka może zaprzeczyć ojcostwu swego męża w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia się dziecka. Przepis artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
W sprawach o zaprzeczenie ojcostwa przez dziecko małoletnie matka jest jego ustawową przedstawicielką, chyba że nie posiada zdolności do czynności prawnych lub została pozbawiona władzy rodzicielskiej.
Władza rodzicielska.
Władza rodzicielska.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności prawo i obowiązek rodziców kierowania dziećmi, reprezentowania ich i zarządzania ich majątkiem. Powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecko i interes społeczeństwa.
Każde z rodziców może zwrócić się o pomoc do organów władzy państwowej, jeżeli wymaga tego należyte wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności rodzice obowiązani są oddać mu majątek, którym zarządzali. W ciągu roku od oddania majątku dziecko może żądać rachunku. Żądanie to jednak nie może dotyczyć dochodów pobranych w czasie sprawowania władzy rodzicielskiej.
Jeżeli rodzice nie sprawują należycie władzy rodzicielskiej, władza opiekuńcza wyda odpowiednie zarządzenia. W szczególności władza opiekuńcza może poddać jedno lub oboje rodziców ograniczeniom, jakim podlega opiekun; może również powierzyć zarząd majątku dziecka kuratorowi.
Jeżeli żadnemu z rodziców władza rodzicielska nie służy albo jeżeli władza rodzicielska obojga rodziców jest zawieszona, ustanawia się dla dziecka opiekę.
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, władza opiekuńcza zakaże rodzicom, pozbawionym władzy rodzicielskiej, osobistej styczności z dzieckiem.
Przysposobienie.
Przysposobienie.
Przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi.
Obowiązek alimentacyjny.
Obowiązek alimentacyjny.
Jeżeli obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w tym samym stopniu, ich odpowiedzialność jest solidarna. Krewny, który uczynił zadość swemu obowiązkowi, może żądać od współodpowiedzialnych zwrotu w częściach, jakie odpowiadają możliwościom zarobkowym i majątkowym każdego z nich.
Roszczenie alimentacyjne służy tylko temu, kto jest w niedostatku. Zastrzeżenie to nie dotyczy jednak roszczenia małoletnich dzieci względem rodziców.
Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
W stosunku do rodzeństwa zobowiązany może uchylić się od świadczeń alimentacyjnych, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.
Jeżeli w ciągu ostatnich lat trzech przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ocenie zdolności tej osoby do świadczeń alimentacyjnych.
W przypadku, gdy ojcostwo mężczyzny, nie będącego mężem matki dziecka, zostało uwiarygodnione, matka może żądać, aby jeszcze przed urodzeniem się dziecka wyłożył on odpowiednią sumę na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu, jak również utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tych sum określa sąd.
OPIEKA.
OPIEKA.
Nie może być ustanowiony opiekunem, kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, albo kto został pozbawiony praw publicznych, obywatelskich praw honorowych, praw rodzicielskich lub praw opiekuńczych, jak również ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, iż nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna.
Jeżeli wzgląd na dobro małoletniego nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba, wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej; w braku takiej osoby opiekun winien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich małoletniego albo jego rodziny.
Objęcie opieki jest obowiązkiem obywatelskim. Można się od niego uchylić jedynie z ważnych powodów.
Opiekun składa przed władzą opiekuńczą przepisane prawem przyrzeczenie. Powinien on objąć swe obowiązki niezwłocznie i sprawować je aż do ustania opieki lub swego zwolnienia.
Do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisów zawartych w artykułach poniższych.
Opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie władzy opiekuńczej we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego.
Opiekun nie może reprezentować osób, będących pod jego opieką, przy czynnościach prawnych między nimi ani przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a sobą samym albo swymi wstępnymi, zstępnymi, małżonkiem lub rodzeństwem, chyba że czynność polega wyłącznie na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby będącej pod opieką. To samo dotyczy postępowania przed sądem lub inną władzą.
Opiekun powinien składać władzy opiekuńczej sprawozdania, dotyczące osoby małoletniego oraz rachunki z zarządu jego majątkiem. Jeżeli dochody z tego majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania małoletniego, władza opiekuńcza może zwolnić opiekuna od obowiązku przedstawiania szczegółowych rachunków z zarządu.
Jeżeli z opieką związany jest zarząd majątkiem, wymagający znacznego nakładu pracy, władza opiekuńcza może na żądanie opiekuna przyznać mu stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe przy ustaniu opieki lub zwolnieniu opiekuna.
Roszczenie małoletniego przeciwko opiekunowi o naprawienie szkody, wyrządzonej nienależytym sprawowaniem opieki, przedawnia się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. W tym samym terminie przedawnia się roszczenie opiekuna o zwrot wydatków i nakładów związanych ze sprawowaniem opieki.
W razie ustania opieki lub zwolnienia z niej opiekun powinien w ciągu trzech miesięcy złożyć rachunek z zarządu majątkiem małoletniego. Władza opiekuńcza może zwolnić opiekuna z tego obowiązku.
Dokumenty powiązane
Jeżeli chcesz mieć dostęp do wszystkich dokumentów powiązanych, zaloguj się do LEX-a Nie korzystasz jeszcze z programów LEX? Zamów dostęp testowy »
Pytania i odpowiedzi liczba obiektów na liście: (2)
Akty prawne liczba obiektów na liście: (3)
Akty zmieniające liczba obiektów na liście: (1)
Akty wprowadzające liczba obiektów na liście: (1)
Akty uchylające liczba obiektów na liście: (1)
Orzeczenia i pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (367)
Orzeczenia sądów liczba obiektów na liście: (366)
Pisma urzędowe liczba obiektów na liście: (1)
Komentarze i publikacje liczba obiektów na liście: (13)
Monografie liczba obiektów na liście: (12)
- Instrumenty ochrony praw rodziny i ochrony praw dziecka
- Reprezentacja osoby małoletniej w postępowaniach spadkowych
- Podział majątku wspólnego z rozliczeniem praw spółkowych i kredytów frankowych. Regulacje dotyczące małżonków, konkubentów i partnerów związków jednopłciowych. Praktyka sądowa, notarialna i wieczystoksięgowa