Rozdział 2a - Postępowanie wyjaśniające - Nadzór nad rynkiem finansowym.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2024.135 t.j.
Akt obowiązujący Wersja od: 2 lutego 2024 r. do: 31 grudnia 2024 r.
Rozdział 2a
Postępowanie wyjaśniające
Postępowanie wyjaśniające
Art. 18a. [Przesłanki zarządzenia przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego; dowody w postępowaniu; wezwanie do złożenia oświadczenia lub wyjaśnień oraz do wydania dokumentu lub innego nośnika informacji]
1.
W celu ustalenia, czy istnieją podstawy do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w ustawach, o których mowa w art. 1 ust. 2, lub do wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie naruszenia przepisów prawa w zakresie podlegającym nadzorowi Komisji, Przewodniczący Komisji może zarządzić przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, zwanego dalej "postępowaniem". Do postępowania nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.1a.
Zarządzenie, o którym mowa w ust. 1, określa:1)
podstawę prawną do prowadzenia postępowania;2)
oznaczenie podmiotu, w związku z działalnością którego wszczyna się postępowanie, albo wskazanie okoliczności, w związku z którymi wszczyna się postępowanie, jeżeli w chwili wydania zarządzenia oznaczenie podmiotu nie jest możliwe;3)
przedmiot oraz zakres postępowania.2.
W postępowaniu nie przeprowadza się dowodu z opinii biegłego, przesłuchania osoby ani innych czynności wymagających sporządzenia protokołu. Sporządzenia protokołu wymaga jednak złożenie wyjaśnień lub oświadczeń, o których mowa w ust. 3, sporządzenie lub przekazanie kopii dokumentów lub innych nośników informacji, o których mowa w art. 18f ust. 2 lub 3, oraz zajęcie tych dokumentów lub nośników, o którym mowa w art. 18g.2a.
Złożenie wyjaśnień i oświadczeń, o których mowa w ust. 3, może być utrwalane przy wykorzystaniu urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk. W przypadku wykorzystania urządzenia rejestrującego, przed jego uruchomieniem, należy poinformować o tym osobę składającą wyjaśnienia lub oświadczenia.2b.
W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, sporządza się protokół zawierający oznaczenie sprawy, datę i miejsce złożenia wyjaśnień lub oświadczeń, imię i nazwisko wraz numerem dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby składającej wyjaśnienia lub oświadczenia oraz imię, nazwisko i stanowisko służbowe osoby przyjmującej wyjaśnienia lub oświadczenia wraz z podpisem tej osoby. Zapis dźwięku albo obrazu i dźwięku stanowi załącznik do protokołu. Protokół nie wymaga podpisu osoby składającej wyjaśnienia lub oświadczenia utrwalone przy wykorzystaniu urządzenia rejestrującego.3.
Do złożenia oświadczenia lub pisemnych albo ustnych wyjaśnień oraz do wydania dokumentu lub innego nośnika informacji można wezwać każdego, kto dysponuje określoną wiedzą, dokumentem lub nośnikiem. Oświadczenie, o którym mowa w zdaniu pierwszym, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.4.
W przypadku stwierdzenia w trakcie postępowania, okoliczności lub działalności stanowiących podstawę do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, o którym mowa w przepisach ustaw, o których mowa w art. 1 ust. 2, lub wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie naruszenia przepisów prawa w zakresie podlegającym nadzorowi Komisji, innych niż te, które były podstawą wszczęcia postępowania, prowadzenie postępowania, w odniesieniu do tych okoliczności i działalności, wymaga zmiany zarządzenia, o którym mowa w ust. 1, oraz upoważnienia, o którym mowa w art. 18c ust. 1.5.
W przypadku stwierdzenia w trakcie postępowania okoliczności lub działalności, stanowiących podstawę do złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa stanowiącego naruszenie przepisów prawa w zakresie niepodlegającym nadzorowi Komisji czynności, o których mowa w ust. 2 i 3, art. 18b oraz art. 18d-18g, mogą być podejmowane w celu zebrania i zabezpieczenia dowodów oraz złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, na podstawie zarządzenia, o którym mowa w ust. 1a, o wszczęciu tego postępowania oraz udzielonego upoważnienia, o którym mowa w art. 18c, do podejmowania czynności w tym postępowaniu.1.
Postępowanie jest prowadzone w siedzibie Urzędu Komisji.2.
Poszczególne czynności postępowania mogą być podejmowane również w miejscu prowadzenia działalności przez podmiot, w związku z działalnością którego wszczęte zostało postępowanie, w szczególności w lokalu jego centrali, oddziału lub przedstawicielstwa, w dniach i godzinach pracy tego podmiotu lub w miejscu albo miejscach, gdzie wystąpiły okoliczności, w związku z którymi zostało wszczęte postępowanie.3.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa uczestników rynku finansowego czynności postępowania, o których mowa w ust. 2, niecierpiące zwłoki, mogą być podejmowane w dniach wolnych od pracy lub poza godzinami pracy podmiotu, o którym mowa w ust. 2, po uprzednim poinformowaniu tego podmiotu.4.
Przy podejmowaniu czynności, o których mowa w ust. 2 lub 3, upoważniony pracownik, o którym mowa w art. 18c, może korzystać z pomocy funkcjonariuszy Policji. Funkcjonariusze Policji wykonują czynności na polecenie upoważnionego pracownika, o którym mowa w art. 18c.1.
Czynności postępowania prowadzi pracownik Urzędu Komisji na podstawie pisemnego upoważnienia Przewodniczącego Komisji, zwany dalej "upoważnionym pracownikiem".2.
Upoważnienie określa:1)
podstawę prawną do prowadzenia postępowania;2)
oznaczenie organu prowadzącego postępowanie;3)
datę zarządzenia o wszczęciu postępowania;4)
datę i miejsce wystawienia upoważnienia;5)
oznaczenie podmiotu albo okoliczności, o których mowa w art. 18a ust. 1a pkt 2;6)
imię, nazwisko, stanowisko służbowe oraz numer legitymacji służbowej pracownika Urzędu Komisji prowadzącego postępowanie;7)
miejsce przeprowadzenia postępowania;8)
przewidywany czas trwania postępowania, z zastrzeżeniem art. 18i ust. 1;9)
pouczenie o prawach i obowiązkach podmiotu, o którym mowa w art. 18a ust. 1a pkt 2, jeżeli został wskazany w upoważnieniu.1.
W pierwszym wezwaniu do złożenia:1)
wyjaśnień, o których mowa w art. 18a ust. 3, upoważniony pracownik poucza składającego wyjaśnienia o przysługujących mu prawach i obowiązkach oraz skutkach prawnych utrudniania lub udaremniania postępowania;2)
oświadczeń, o których mowa w art. 18a ust. 3, upoważniony pracownik poucza składającego to oświadczenie o prawach i obowiązkach, w tym prawie odmowy złożenia oświadczenia w przypadkach, o których mowa w art. 83 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, skutkach prawnych utrudniania lub udaremniania postępowania oraz o odpowiedzialności karnej na podstawie art. 233 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17).2.
Do wezwania, o którym mowa w ust. 1, dołącza się kopię upoważnienia, o którym mowa w art. 18c.3.
Do składającego oświadczenie lub wyjaśnienia stosuje się przepis art. 82 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.1.
W zakresie wynikającym z przedmiotu postępowania upoważniony pracownik jest uprawniony do swobodnego poruszania się po miejscach, o których mowa w art. 18b ust. 2, bez obowiązku uzyskania przepustki, nie podlega rewizji osobistej oraz ma prawo wglądu do ksiąg, dokumentów lub innych nośników informacji.1a.
W zakresie wynikającym z przedmiotu postępowania upoważniony pracownik jest uprawniony także do logowania się na stronach internetowych dostępnych wyłącznie po zalogowaniu i utrwalania udostępnianych w ramach tych stron dokumentów i informacji. Udzielane zgody lub inne oświadczenia woli składane przez upoważnionego pracownika w związku z czynnościami, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie wywołują skutków prawnych. Pozyskanie przez upoważnionego pracownika dokumentów lub informacji dostępnych w postaci elektronicznej po zalogowaniu się na stronie internetowej nie stanowi wezwania do złożenia wyjaśnień oraz wydania dokumentu lub innego nośnika informacji, o którym mowa w art. 18a ust. 3.2.
Podejmowane czynności postępowania nie powinny, w miarę możliwości, zakłócać prowadzenia działalności przez podmiot, o którym mowa w art. 18b ust. 2.1.
Podmiot, o którym mowa w art. 18b ust. 2, zapewnia warunki do sprawnego przeprowadzenia postępowania, w szczególności niezwłocznie przedstawia żądane księgi, dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udziela wyjaśnień, w terminie wyznaczonym przez upoważnionego pracownika. W miarę możliwości udostępnia również posiadane urządzenia techniczne służące usprawnieniu wykonywania czynności oraz oddzielne pomieszczenie z odpowiednim wyposażeniem.2.
Na żądanie upoważnionego pracownika osoby wchodzące w skład statutowych organów podmiotu, o którym mowa w art. 18b ust. 2, lub osoby pozostające z tym podmiotem w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze są obowiązane do niezwłocznego sporządzenia i przekazania, na koszt podmiotu, kopii dokumentów lub innych nośników informacji, zestawień określonych danych i informacji na podstawie tych dokumentów i nośników oraz udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień, w terminie określonym w żądaniu.3.
Upoważniony pracownik, prowadzący czynności postępowania w miejscu, o którym mowa w art. 18b ust. 2, może samodzielnie sporządzać kopie dokumentów i innych nośników informacji podlegających badaniu w trakcie postępowania.4.
Z przekazania upoważnionemu pracownikowi kopii dokumentów lub innych nośników informacji, o których mowa w ust. 2, oraz ze sporządzenia przez upoważnionego pracownika kopii tych dokumentów lub nośników sporządza się protokół w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje podmiot, wobec którego prowadzone jest postępowanie. Upoważniony pracownik oraz osoba przekazująca materiały podpisują protokół oraz parafują każdą jego stronę.1.
W toku postępowania Przewodniczący Komisji lub Zastępca Przewodniczącego Komisji może wydać postanowienie o zajęciu dokumentu lub innego nośnika informacji niezbędnego dla dalszego postępowania.2.
Osobę, w której dyspozycji pozostaje dokument lub inny nośnik informacji podlegający zajęciu, wzywa się do jego dobrowolnego wydania, a w razie niewydania upoważniony pracownik może zwrócić się do organu Policji o pomoc. Przepisy art. 46 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760) stosuje się odpowiednio.3.
Zajęte dokumenty lub inne nośniki informacji, po sporządzeniu ich spisu i opisu oraz protokołu zajęcia, upoważniony pracownik zabezpiecza przed zniszczeniem lub zniekształceniem.4.
Protokół zajęcia dokumentów lub innych nośników informacji powinien zawierać oznaczenie sprawy, w której dokonano tego zajęcia, oznaczenie czasu rozpoczęcia i zakończenia czynności oraz listę zajętych dokumentów lub nośników z ich opisem. Protokół podpisują upoważniony pracownik, który dokonał zajęcia, oraz osoba upoważniona do reprezentowania podmiotu, o którym mowa w art. 18b ust. 2. W przypadku odmowy podpisania protokołu przez osobę upoważnioną do reprezentowania podmiotu, o którym mowa w art. 18b ust. 2, sporządza się odpowiednią wzmiankę.5.
Na postanowienie o zajęciu dokumentów lub innych nośników informacji zażalenie przysługuje osobom, których prawa zostały naruszone w wyniku zajęcia. Zażalenie rozpoznaje Komisja w terminie 7 dni. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zajęcia. Do zażalenia stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.6.
Dokumenty lub inne nośniki informacji zbędne dla dalszego postępowania niezwłocznie zwraca się uprawnionemu.Art. 18h. [Udostępnianie informacji stanowiących tajemnicę skarbową na żądanie Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego]
1.
W granicach koniecznych do sprawdzenia, czy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa określonego w ustawach, o których mowa w art. 1 ust. 2, lub do wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie naruszenia przepisów prawa w zakresie podlegającym nadzorowi Komisji, Przewodniczący Komisji może zażądać od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej udostępnienia określonych informacji stanowiących tajemnicę skarbową w rozumieniu działu VII ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 i 2760).2.
Przekazanie informacji zgodnie z ust. 1 nie stanowi naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy skarbowej.3.
W przypadku gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego, Przewodniczący Komisji udostępnia Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej właściwe w tej sprawie dokumenty i informacje.4.
Przekazanie dokumentów i informacji zgodnie z ust. 3 nie stanowi naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.Art. 18i. [Czas trwania postępowania; czynności Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego po zamknięciu postępowania]
1.
Postępowanie nie może trwać dłużej niż 12 miesięcy od dnia zarządzenia jego przeprowadzenia.2.
Po zakończeniu postępowania Przewodniczący Komisji składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wszczyna postępowanie administracyjne albo zarządza zamknięcie tego postępowania.3.
Do zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa dołącza się akta postępowania, w tym informacje objęte tajemnicą bankową.4.
Po zamknięciu postępowania zajęty dokument lub inny nośnik informacji zwraca się uprawnionemu. Akta postępowania przechowuje się przez okres 10 lat, chyba że przepisy odrębne przewidują inny okres przechowywania określonych informacji.5.
Zamknięcie postępowania nie stanowi przeszkody do ponownego jego przeprowadzenia o ten sam czyn w przypadku ujawnienia nowych okoliczności, nieznanych Przewodniczącemu Komisji przed zarządzeniem zamknięcia postępowania, chyba że nastąpiło przedawnienie karalności przestępstwa.Art. 18j. [Postępowanie wyjaśniające wobec podmiotów, którym cofnięto zezwolenie lub zgodę na prowadzenie działalności podlegającej nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego]
Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio w stosunku do podmiotów podlegających nadzorowi Komisji na podstawie przepisów określonych w art. 1 ust. 2, w przypadku cofnięcia zezwolenia lub zgody na prowadzenie przez te podmioty działalności podlegającej nadzorowi Komisji, do czasu zaprzestania prowadzenia tej działalności.