Prowadzenie kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2021.2150 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 26 listopada 2021 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ ¹

z dnia 29 maja 2012 r.

w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych

Na podstawie art. 58 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 756) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe wymagania w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 4 pkt 1-3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, w stosunku do podmiotów wykonujących działalność w zakresie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych, zwanych dalej "prowadzącymi kursy";

2) rodzaje i zakres kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych, zwane dalej "kursami", ich ramowy program oraz minimalny czas ich trwania, a także warunki wydawania zaświadczenia potwierdzającego ukończenie odpowiedniego kursu;

3) warunki i sposób przechowywania dokumentacji dotyczącej prowadzonych kursów;

4) wzór wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis podmiotu do tego rejestru;

5) wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu;

6) wysokość opłaty za wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy.

§ 2. Prowadzący kursy powinien posiadać:

1) warunki lokalowe gwarantujące przeprowadzenie kursów, w tym:

a) salę wykładową,

b) miejsce do przeprowadzania ćwiczeń praktycznych w zakresie objętym kursem,

c) (uchylona),

d) pomieszczenie do przechowywania dokumentacji dotyczącej prowadzonych kursów,

e) zaplecze sanitarne;

2) zbiór przepisów w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz materiały dydaktyczne i pomoce naukowe, właściwe do rodzaju prowadzonego kursu.

§ 3. Wykładowca prowadzący zajęcia w ramach kursów jest obowiązany:

1) posiadać wykształcenie wyższe, w szczególności w zakresie właściwości towarów niebezpiecznych, konstrukcji lub eksploatacji opakowań, cystern lub środków transportu przeznaczonych do ich przewozu, ratownictwa, ochrony przeciwpożarowej lub bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, oraz co najmniej 5-letnią praktykę zawodową w dziedzinach objętych tematyką prowadzonych kursów lub

2) odpowiednio do prowadzonych zajęć w ramach kursów posiadać świadectwo doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, w zakresie przewozu:

a) drogowego towarów niebezpiecznych,

b) koleją towarów niebezpiecznych lub

c) żeglugą śródlądową towarów niebezpiecznych.

§  4. 

1. Prowadzący kurs zapewnia prowadzenie zajęć dydaktycznych w sali wykładowej, która spełnia następujące wymagania:

1) ma powierzchnię nie mniejszą niż 25 m²;

2) jest wyposażona w stoliki i miejsca siedzące dla każdej osoby biorącej udział w kursie;

3) jest oświetlona, przewietrzana i posiada ogrzewanie;

4) jest odizolowana od innych pomieszczeń w sposób zapewniający kursantom ciszę i brak wpływu czynników negatywnie oddziałujących na koncentrację uwagi lub przyswajanie wiedzy;

5) jest wyposażona w materiały dydaktyczne i pomoce naukowe zapewniające prawidłową realizację celów kształcenia, obejmujące co najmniej plansze oraz prezentacje multimedialne.

2. Jeżeli w sali wykładowej jest prowadzone jednocześnie szkolenie dla więcej niż 20 osób, to powierzchnia określona w ust. 1 pkt 1 zostaje zwiększona o 1 m² na każdą szkoloną osobę powyżej liczby 20 osób.

§  5. 

1. Godzina lekcyjna kursu trwa 45 minut.

2. Czas trwania kursu w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 8 godzin lekcyjnych.

3. Kursant nie może uczestniczyć w więcej niż 8 godzinach lekcyjnych zajęć dziennie w przypadku uczestniczenia w więcej niż jednym kursie tego samego dnia.

§  6. 

1. Prowadzący kurs przechowuje prowadzoną dokumentację dotyczącą:

1) zajęć teoretycznych i praktycznych obejmującą dziennik zajęć zawierający:

a) imiona i nazwiska uczestników kursu,

b) listę obecności uczestników kursu na poszczególnych zajęciach,

c) wykaz przeprowadzonych zajęć zgodnie z programem kursu, w tym:

– liczbę godzin przeprowadzonych zajęć,

– terminy przeprowadzonych zajęć,

– tematy przeprowadzonych zajęć,

– imię i nazwisko wykładowcy prowadzącego zajęcia;

2) wykładowcy prowadzącego zajęcia w ramach kursu obejmującą:

a) kopię dokumentu potwierdzającego spełnianie wymagań, o których mowa w § 3 pkt 1, lub

b) kopię świadectwa doradcy;

3) ewidencji wydanych zaświadczeń o ukończeniu kursu obejmującej:

a) imiona i nazwiska uczestników kursu oraz numery PESEL albo daty urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,

b) zakres i rodzaj ukończonego kursu,

c) datę ukończenia kursu,

d) datę odbioru i podpis odbierającego zaświadczenie o ukończeniu kursu,

e) numer wydanego zaświadczenia o ukończeniu kursu.

2. Dokumentację, o której mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres 5 lat, licząc od dnia dokonania ostatniego wpisu w dzienniku zajęć, w pomieszczeniu umożliwiającym przechowywanie dokumentacji związanej z prowadzonymi kursami w sposób uniemożliwiający dostęp osób postronnych.

3. (uchylony).

§  7. 

1. Ustala się następujące rodzaje kursów:

1) kurs ADR początkowy i doskonalący;

2) kurs na eksperta ADN;

3) kurs na eksperta ADN do spraw przewozu gazów;

4) kurs na eksperta ADN do spraw przewozu chemikaliów;

5) kurs doradcy.

2. Zakres, ramowy program i minimalny czas trwania kursu:

1) ADR początkowego i doskonalącego określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;

2) na eksperta ADN, eksperta ADN do spraw przewozu gazów oraz eksperta ADN do spraw przewozu chemikaliów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;

3) doradcy określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§  8. 

1. W ramach kursu ADR początkowego wyróżnia się:

1) kurs podstawowy;

2) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach;

3) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1;

4) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7.

2. W ramach kursu ADR doskonalącego wyróżnia się:

1) kurs podstawowy;

2) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach;

3) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1;

4) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7.

3. Kursy, o których mowa w ust. 1 i 2, obejmują również zajęcia praktyczne z zakresu objętego tematyką zajęć teoretycznych oraz sposobów udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożaru oraz postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii.

4. W odniesieniu do kursów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w ust. 2 pkt 1 i 2, w celu przeprowadzenia zajęć praktycznych minimalny czas trwania kursu przedłuża się o dodatkową godzinę lekcyjną dla każdych pięciu osób uczestniczących w kursie.

§  9. 

1. Kurs podstawowy w ramach kursu ADR początkowego lub doskonalącego prowadzony łącznie z jednym lub więcej niż jednym kursem specjalistycznym, o którym mowa w § 8, może odbywać się w formie kursu zintegrowanego.

2. W przypadku kursu zintegrowanego obejmującego swoim zakresem kursy, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w § 8 ust. 2 pkt 1 i 2, przeprowadza się jedne zajęcia praktyczne dla całego kursu.

§  10. 

1. Warunkiem wydania zaświadczenia potwierdzającego ukończenie odpowiedniego rodzaju kursu jest uczestnictwo w zajęciach zgodnie z programem kursu.

2. Dopuszcza się nieobecność na kursie w łącznym wymiarze nieprzekraczającym:

1) 45 minut w przypadku kursu, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 1;

2) 30 minut w przypadku kursu, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 2-4 oraz § 8 ust. 2.

3. W przypadku kursu zintegrowanego stosuje się limity dopuszczalnej nieobecności, o których mowa w ust. 2, przypadające na poszczególne kursy wchodzące w skład kursu zintegrowanego.

4. W przypadku kursu doradcy dopuszcza się nieobecność w wymiarze nieprzekraczającym 25% zajęć teoretycznych.

5. Wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§  11. 

1. Wzór wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

2. Wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis podmiotu do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 12. Wysokość opłaty za wpis podmiotu do rejestru podmiotów prowadzących kursy wynosi 600 zł.

§  13. 

1. Do postępowań w sprawie wpisu do rejestru podmiotów prowadzących kursy wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się wzory wniosków obowiązujących w dniu złożenia wniosku o taki wpis.

2. Kursy rozpoczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie rozporządzenia mogą być prowadzone na podstawie ramowych programów obowiązujących w dniu ich rozpoczęcia.

§ 14. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:

1) § 2 i 3 oraz § 6 ust. 2 i 3, które wchodzą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia;

2) § 10 ust. 2, który wchodzi w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia. ²

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 

ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU ADR

1. Kurs ADR początkowy

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Kurs podstawowy obejmuje tematy:
	a) wymagania ogólne dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, w tym przepisy prawne, podstawowe definicje, szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów niebezpiecznych oraz wyłączenia stosowania przepisów Umowy ADR	2
	b) główne rodzaje zagrożeń - podstawy klasyfikacji towarów niebezpiecznych, rozpoznawanie zagrożeń na podstawie nalepek i znaków	2
	c) informacje na temat ochrony środowiska i kontroli przewozu odpadów	1
	d) działania zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa właściwe dla różnych rodzajów zagrożeń	1
	e) czynności, które należy podjąć po zaistnieniu wypadku, w szczególności w zakresie pierwszej pomocy, bezpieczeństwa ruchu drogowego, używania sprzętu ochronnego, w tym gaśniczego oraz środków ochrony indywidualnej	1
	f) oznakowania oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych i tablic barwy pomarańczowej	1
	g) odpowiedzialność kierowcy i innych uczestników przewozu towarów niebezpiecznych	2
	h) przeznaczenie i sposób działania wyposażenia technicznego pojazdów, w tym wyposażenia przeciwpożarowego oraz wyposażenia ochronnego (ogólnego i indywidualnego) - wymagania i sposób użycia	2
	i) manipulowanie sztukami przesyłki i ich układanie, załadunek i rozładunek, w tym zakazy ładowania razem różnych towarów niebezpiecznych, ograniczenia przy przewozie z żywnością, środki ostrożności, które powinny być podjęte podczas załadunku i rozładunku towarów niebezpiecznych, oraz mocowanie i zabezpieczanie ładunku, a także wymagania wynikające z obowiązujących norm	2
	j) informacje na temat realizacji przewozu kombinowanego	1
	k) ograniczenia przejazdu przez tunele oraz postępowanie kierowcy podczas takiego przejazdu, w szczególności zapobieganie wypadkom, bezpieczeństwo, postępowanie w przypadku pożaru lub innych zagrożeń	1
	1) ochrona towarów niebezpiecznych	1
	m) dokumentacja wymagana przy przewozie towarów niebezpiecznych, w tym zawartość i zasady sporządzania dokumentu przewozowego	1
2	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach obejmuje tematy:
	a) zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku	1
	b) wymagania dotyczące pojazdów i cystern, w szczególności: - pojazdy i ich wymagania techniczne, - budowa cystern i ich wyposażenie obsługowe i konstrukcyjne, - kody cystern, - rodzaje i terminy badań cystern	7
	c) ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania cystern	2
	d) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące używania pojazdów, w szczególności świadectw dopuszczenia pojazdu ADR, znaków dopuszczenia, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych	3
3	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1 obejmuje tematy:
	a) specyficzne zagrożenia stwarzane przez materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi	1
	b) szczególne wymagania, w tym zakazy, dotyczące pakowania i ładowania razem różnych materiałów i przedmiotów klasy 1	1
	c) wymagania dotyczące pojazdów EX/II i EX/III oraz MEMU	2
	d) przepisy szczególne dotyczące materiałów i przedmiotów wybuchowych, świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych	4
4	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7 obejmuje tematy:
	a) specyficzne zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym	2
	b) szczególne wymagania dotyczące pakowania, manipulowania, ładowania razem i układania materiałów promieniotwórczych	3
	c) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące materiałów promieniotwórczych, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych	2
	d) szczególne środki bezpieczeństwa, które powinny być podjęte w razie wypadku z materiałem promieniotwórczym	1

2. Kurs ADR doskonalący

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Kurs podstawowy	14
2	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach	6
3	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1	5
4	Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7	5
- w zakresie obowiązujących regulacji prawnych oraz nowych rozwiązań merytorycznych dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych objętych ramowym programem kursu ADR początkowego

3. Zajęcia praktyczne w zakresie udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożarów oraz postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii

Temat nauczania	Cel nauczania	Treść nauczania	Sposób realizacji
Gaszenie pożarów	Nabycie umiejętności posługiwania się gaśnicą, w szczególności w przypadku zdarzeń dotyczących towarów niebezpiecznych	Prezentacja zasad i sposobów posługiwania się gaśnicą	Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR
Pierwsza pomoc	Poznanie sposobów postępowania w przypadku obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego	Czynności, które należy podjąć odpowiednio do rodzaju obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego	Ćwiczenia z instruktażem
Postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii	Uświadomienie skutków, które może spowodować wypadek lub awaria środka transportu przewożącego towary niebezpieczne, oraz przedstawienie wytycznych w zakresie odpowiedniego działania	Procedury powiadamiania i postępowania w przypadkach zagrożeń. Zasady postępowania w miejscu wypadku lub awarii, w tym stosowanie sprzętu ochrony ogólnej i indywidualnej. Zabezpieczenie miejsca wypadku lub awarii. Wykorzystanie możliwie wszystkich dostępnych informacji dotyczących towarów niebezpiecznych. Rozpoznawanie zagrożeń i sposoby ich usuwania. Działania zmierzające do ograniczenia skutków wypadku lub awarii. Wyposażenie i inne środki, które powinny być użyte w celu zminimalizowania zagrożeń	Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR

ZAŁĄCZNIK Nr  2 

ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU NA EKSPERTA ADN, EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU GAZÓW ORAZ EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU CHEMIKALIÓW

I. KURS NA EKSPERTA ADN (podstawowy)
Wymagania dotyczące szkolenia ekspertów - część ogólna kursu podstawowego
I) Ogólna część powinna obejmować co najmniej następujące informacje:
Ogólne: Cele i struktura ADN. Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie statków podlegających ADN. Techniki pomiarowe: - pomiary toksyczności, zawartości tlenu, wybuchowości. Wiedza o produktach: - klasyfikacja i charakterystyka zagrożeń towarów niebezpiecznych. Załadunek, wyładunek i przewóz: - załadunek, wyładunek, wymagania dotyczące ogólnej eksploatacji oraz wymagania dotyczące przewozu. Dokumenty: - dokumenty, które powinny znajdować się na pokładzie podczas przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - ogólne środki bezpieczeństwa. Ćwiczenia praktyczne: - ćwiczenia praktyczne, szczególnie w odniesieniu do wchodzenia do pomieszczeń, używania
gaśnic, sprzętu przeciwpożarowego oraz osobistego wyposażenia ochronnego, jak również detektorów gazów łatwopalnych, mierników tlenu i toksymetrów.
Stateczność: - parametry i poziomy stateczności, - przechyły, - przykłady obliczeń, - stateczność awaryjna, stany pośrednie i końcowy zatopienia, - wpływ powierzchni swobodnych, - zmiana stateczności na bazie kryteriów stateczności wyjściowej, - zmiana stateczności z udziałem krzywych ramienia dźwigni, - zastosowanie urządzenia kontrolującego stan załadowania, - użycie urządzenia kontrolującego stan załadowania do obliczania załadowania, - zastosowanie książki stateczności zgodnie z działem 9.3 ADN.
oraz do wyboru (część specjalistyczna):
I A) Część dotycząca "statków przewożących ładunek suchy" powinna obejmować co najmniej następujący zakres programowy kursu:
Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie statków do przewozu ładunków suchych. Zajmowanie się ładowniami i przyległymi pomieszczeniami: - odgazowanie, czyszczenie, konserwacja, - wentylacja ładowni i przestrzeni poza obszarami ochranianymi. Załadunek, wyładunek i przewóz: - wymagania dotyczące załadunku, wyładunku, ogólnej eksploatacji i przewozu, - oznakowanie sztuk przesyłki. Dokumenty: - dokumenty, które powinny być na pokładzie w czasie przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - ogólne środki bezpieczeństwa, - osobisty sprzęt ochrony i bezpieczeństwa.
Lub
I B) Część dotycząca zbiornikowców powinna obejmować co najmniej następujący zakres programowy kursu:
Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie zbiornikowców, - wentylacja, - systemy załadunku i wyładunku. Zajmowanie się zbiornikami ładunkowymi i przyległymi pomieszczeniami: - odgazowywanie, czyszczenie, konserwacja, - podgrzewanie i chłodzenie ładunku, - manipulowanie naczyniami dla ładunków resztkowych. Techniki pomiaru i próbkowania: - pomiary toksyczności, zawartości tlenu i wybuchowości, - pobieranie próbek. Załadunek, rozładunek i przewóz: - załadunek, rozładunek, ogólne wymagania eksploatacyjne i przewozowe. Dokumenty: - dokumenty, które powinny być na pokładzie w czasie przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - środki zapobiegawcze oraz ogólnego bezpieczeństwa, - iskrzenie, - osobiste wyposażenie ochrony i bezpieczeństwa, - pożary i pożarnictwo.
II. KURS NA EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU GAZÓW
Kurs specjalistyczny dotyczący gazów powinien obejmować co najmniej następujący zakres programowy: Znajomość fizyki i chemii: - prawa gazowe, np. Boyle'a, Gay-Lussaca i podstawowe; - ciśnienia cząstkowe i mieszaniny, np. definicje i proste obliczenia, wzrost ciśnienia oraz odgazowanie zbiorników ładunkowych; - liczba Avogadro i obliczanie masy idealnego gazu oraz zastosowanie formuły masy; - gęstość masowa, gęstość względna i objętość cieczy, np. gęstość i objętość w stosunku do wzrostu temperatury oraz maksymalnego stopnia napełnienia; - ciśnienie i temperatura krytyczna; - polimeryzacja, np. problemy teoretyczne i praktyczne, warunki przewozu; - parowanie, skraplanie, np. definicja, stosunek objętości cieczy do objętości pary; - mieszanki, np. ciśnienie pary, mieszaniny i charakterystyki zagrożeń; - związki i wzory chemiczne. Praktyka: - mycie zbiorników ładunkowych, np. mycie w przypadku zmiany ładunku, dodanie powietrza do ładunku, metoda mycia (odgazowania) przed wejściem do zbiorników ładunkowych; - pobieranie próbek; - zagrożenie wybuchem; - zagrożenia zdrowotne; - pomiary stężenia gazu, np. jakiego przyrządu używać i jak; - monitorowanie zamkniętych przestrzeni i wchodzenie do nich; - świadectwo odgazowania i pracy dozwolonej; - stopień napełnienia i przepełnienia; - urządzenia bezpieczeństwa; - pompy i sprężarki. Środki awaryjne: - obrażenia fizyczne, np. materiały na skórze, wdychanie gazu, pomoc; - nieprawidłowości dotyczące ładunku, np. przeciek w połączeniu, przepełnienie, polimeryzacja oraz zagrożenia w pobliżu statku.
III. KURS NA EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU CHEMIKALIÓW
Kurs specjalistyczny dotyczący chemikaliów powinien obejmować co najmniej następujący zakres programowy: Znajomość fizyki i chemii: - produkty chemiczne, np. molekuły, atomy, stan fizyczny, kwasy, zasady, utlenianie; - gęstość masowa, gęstość względna, ciśnienie i objętość cieczy, np. gęstość, objętość i ciśnienie z punktu widzenia wzrostu temperatury, maksymalnego stopnia napełnienia;
- temperatura krytyczna; - polimeryzacja, np. problemy teoretyczne i praktyczne, warunki przewozu; - mieszaniny, np. ciśnienie pary, mieszanin, charakterystyka zagrożeń; - związki i wzory chemiczne. Praktyka: - czyszczenie zbiorników ładunkowych, np. odgazowanie, mycie, ładunki resztkowe i naczynia dla ładunków resztkowych; - załadunek i wyładunek, np. systemy rurociągów pary, urządzenia szybkiego zamykania, wpływ temperatury; - pobieranie próbek; - niebezpieczeństwo wybuchu; - zagrożenia dla zdrowia; - pomiary stężenia gazu, np. którego przyrządu użyć i jak; - nadzorowanie przestrzeni zamkniętych i wchodzenie do nich; - świadectwa odgazowania i pracy dozwolonej; - stopień napełnienia i przepełnienia; - instalacje bezpieczeństwa; - pompy i sprężarki. Środki awaryjne: - obrażenia fizyczne, np. kontakt z ładunkiem, wdychanie gazu, pomoc; - wady związane z towarem, np. przeciek w połączeniach, przepełnienie, polimeryzacja oraz zagrożenia w sąsiedztwie statku.
MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU NA EKSPERTA ADN:
RODZAJE KURSÓW
I + IA	Podstawowy dla ładunków suchych 32 lekcje po 45 minut - w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności
I + IB	Podstawowy dla zbiornikowców 32 lekcje po 45 minut - w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności
I + IA + IB	Podstawowy łączony 40 lekcji po 45 minut - w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności
II	Specjalistyczny o gazach 16 lekcji po 45 minut
III	Specjalistyczny o chemikaliach 16 lekcji po 45 minut
IV. ZAKRES, RAMOWY PROGRAM ORAZ MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU ODNOWIENIOWEGO^*)
I + IA	Podstawowy dla ładunków suchych 16 lekcji po 45 minut - w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności
I + IB	Podstawowy dla zbiornikowców 16 lekcji po 45 minut - w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności
I + IA + IB	Podstawowy łączony 16 lekcji po 45 minut - w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności
II	Specjalistyczny o gazach 8 lekcji po 45 minut
III	Specjalistyczny o chemikaliach 8 lekcji po 45 minut
^*) Kurs odnowieniowy - dla osób, które przed upływem pięciu lat od dnia wydania świadectwa powinny przejść dodatkowe przeszkolenie w ciągu ostatniego roku poprzedzającego termin upływu ważności świadectwa obejmującego swym zakresem program wyszczególniony w: I + IA dla: Podstawowy dla ładunków suchych I + IB dla: Podstawowy dla zbiornikowców I + IA + IB dla: Podstawowy łączony II dla: Specjalistyczny o gazach III dla: Specjalistyczny o chemikaliach

ZAŁĄCZNIK Nr  3 

ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU DORADCY

I. 

Zakres kursu

Nr części	Tytuł	Liczba godzin
1	Część ogólna	24
2	Część specjalistyczna:
	a) przewóz drogowy	16
	b) przewóz koleją	16
	c) przewóz żeglugą śródlądową	16
3	Konsultacje	4

II. 

Ramowy program

1. Część ogólna

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Przepisy krajowe i międzynarodowe regulujące przewóz towarów niebezpiecznych, w szczególności cel i zakres regulacji oraz praktyczne posługiwanie się przepisami	1
2	Klasyfikacja towarów niebezpiecznych, w szczególności zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, zasady klasyfikacji, rola właściwych władz w procesie klasyfikacji, przepisy szczególne dla poszczególnych klas, towary niedopuszczone do przewozu, odpady niebezpieczne, materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi (klasa 1), materiały promieniotwórcze (klasa 7)	4
3	Budowa i używanie opakowań, w szczególności ogólne zasady pakowania, rodzaje i kategorie opakowań, kodowanie opakowań, instrukcje pakowania, zasady doboru opakowań, badanie opakowań	2
4	Zasady oznakowania: - nalepki ostrzegawcze, - tablice barwy pomarańczowej, - znaki i oznakowania, - szczegółowe wymagania dotyczące oznakowania m.in. sztuk przesyłek, kontenerów, kontenerów - cystern, cystern przenośnych, MEGC, MEMU i pojazdów	3
5	Dokumentacja: - dokument przewozowy, - certyfikat pakowania kontenera, - raport o zdarzeniu zaistniałym podczas przewozu towarów niebezpiecznych, - roczne sprawozdanie z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych	2
6	Szczególne warunki przewozu towarów niebezpiecznych: - przewóz towarów niebezpiecznych w ilościach ograniczonych i wyłączonych, - przewóz towarów niebezpiecznych na zasadach wyłączenia stosowania przepisów, - odstępstwa, ograniczenia przewozowe, - przewozy materiałów promieniotwórczych	3
7	Warunki przewozu, załadunku, rozładunku, manipulowanie ładunkiem: - przewóz w sztukach przesyłek, - przewóz towaru luzem, kontenery do przewozu towaru luzem, - pakowanie razem, - ładowanie razem	2
8	Obowiązki uczestników przewozu, kontrola przewozów, zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów o przewozie towarów niebezpiecznych i za szkody spowodowane takim przewozem	1
9	Ćwiczenia i konsultacje z zakresu obowiązków doradcy, w szczególności sporządzanie raportów powypadkowych, sporządzanie rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz sporządzanie planów ochrony towarów niebezpiecznych dużego ryzyka	6

2. Część specjalistyczna:

a) przewóz drogowy

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Przepisy dotyczące przewozu drogowego: - przepisy krajowe i międzynarodowe dotyczące przewozu drogowego towarów niebezpiecznych	1
2	Dokumentacja: - dokumenty przewozowe w transporcie krajowym i międzynarodowym - zasady sporządzania, ćwiczenia, - instrukcje pisemne zgodne z ADR, - świadectwo dopuszczenia pojazdu ADR, - zaświadczenie ADR, - inne dokumenty wymagane przy przewozie drogowym towarów niebezpiecznych	1
3	Pojazdy: - wymagania konstrukcyjne dla pojazdów, - wymagania dotyczące skrzyń ładunkowych pojazdów, - pojazdy EX/II, EX/III, FL, AT, OX, MEMU, - wyposażenie jednostek transportowych (podstawowe, dodatkowe), - sprzęt gaśniczy, - oznakowanie jednostek transportowych przewożących towary niebezpieczne w sztukach przesyłek, luzem lub w cysternach	4
4	Załadunek i rozładunek: - mocowanie ładunku na pojeździe, - wymagania dotyczące załadunku i rozładunku niektórych towarów, w szczególności ograniczenia ilościowe, - zakazy ładowania razem (do jednego pojazdu) różnych towarów niebezpiecznych oraz towarów niebezpiecznych z żywnością, - zakazy ładowania razem - ćwiczenia	3
5	Przewóz w cysternach: - dobór cysterny na podstawie właściwości fizyko-chemicznych towaru, -charakterystyka cystern stałych, odejmowalnych, przenośnych, kontenerów-cystern, pojazdów--baterii oraz cystern napełnianych podciśnieniowo, - kodowanie cystern (zastosowanie), zasady hierarchii cystern, - wyposażenie konstrukcyjne i obsługowe cystern, - układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w cysternach, - zasady załadunku i rozładunku cystern, stopień napełnienia cystern	3
6	Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem drogowym towarów niebezpiecznych; ratownictwo techniczne i chemiczne: - zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, następstwa zdarzeń, - organizacja systemu ratowniczo-gaśniczego, - powiadamianie o zdarzeniu, - zasady działań ratowniczych na miejscu zdarzenia, - analiza okoliczności i przyczyn zaistniałych zdarzeń, - ochrona środowiska	3
7	Szkolenie kierowców i innych osób związanych z przewozem: - rodzaje i zakres kursów, - dokumentacja z przeprowadzonych kursów	1

b) przewóz koleją

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Przepisy kolejowe: - przepisy krajowe i międzynarodowe dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych koleją, - przepisy zarządcy infrastruktury	1
2	Dokumentacja: - listy przewozowe w komunikacji krajowej i międzynarodowej - zasady wypełniania, ćwiczenia, - dokumenty kolejowe	2
3	Znakowanie wagonów: - zasady znakowania wagonów (krytych, odkrytych, platform), - znaki dotyczące manewrowania	1
4	Przewóz w cysternach: - dobór cysterny do towaru na podstawie stwarzanych zagrożeń oraz stanu skupienia, - charakterystyka cystern stałych, odejmowalnych, przenośnych, kontenerów-cystern, wagonów-baterii oraz cystern do przewozu odpadów - kodowanie cystern, - układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w cysternach, - zasady załadunku i rozładunku cystern	4
5	Zagadnienie eksploatacyjne: - zdanie/przyjęcie przesyłki do przewozu, - zasady wykonywania prac manewrowych, - formowanie pociągu, - odległość ochronna, - wyposażenie pojazdów trakcyjnych w pociągach z wagonami z towarami niebezpiecznymi, - przewóz wagonów próżnych nieczyszczonych, - oczyszczanie wagonów po przewozie towarów niebezpiecznych	4
6	Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem towarów niebezpiecznych koleją - ratownictwo techniczne i chemiczne: - zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, następstwa wypadków, - powiadamianie o zdarzeniu, - zasady działań ratowniczych na miejscu zdarzenia, - przyczyny zdarzeń, - ochrona środowiska	3
7	Szkolenie pracowników: - zasady prowadzenia szkoleń, - dokumentacja szkolenia	1

c) przewóz żeglugą śródlądową

Lp.	Temat	Liczba godzin
1	Statki używane do przewozu materiałów niebezpiecznych: konstrukcja a) wyposażenie, w tym - podstawowe, - dodatkowe, - sprzęt gaśniczy, b) oznakowanie statków przewożących materiały niebezpieczne	4
2	Załadunek i rozładunek: - zakazy ładowania razem (do jednego pojazdu) różnych materiałów niebezpiecznych oraz materiałów niebezpiecznych razem z żywnością, - szczególne wymagania dotyczące załadunku i rozładunku niektórych materiałów, w szczególności ograniczenia ilościowe, zasady załadunku, rozładunku zbiornikowców, - zakazy ładowania razem - ćwiczenia	2
3	Dokumenty wymagane podczas przewozu: - rodzaje dokumentów, - analiza danych zawartych w dokumencie przewozowym, - weryfikacja danych zawartych w dokumencie przewozowym, - ćwiczenia	2
4	Wymagania w stosunku do cystern, kontenerów przewożących materiały niebezpieczne	2
5	Przewóz w zbiornikowcach: rodzaje zbiornikowców: a) zbiornikowce do przewozu materiałów o różnych stanach skupienia: - gazowym, - ciekłym, - stałym, b) zbiornikowce do przewozu odpadów, c) układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w zbiornikowcach	3
6	Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem materiałów niebezpiecznych - ratownictwo techniczne i chemiczne: - organizacja systemu ratowniczo-gaśniczego, - zasady działań ratowniczych na miejscu wypadku z materiałem niebezpiecznym, - zagadnienia ochrony środowiska	3

ZAŁĄCZNIK Nr  4 

WZÓR

ZAŚWIADCZENIE NR ... o ukończeniu kursu z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych

wzór

ZAŁĄCZNIK Nr  5 

WZÓR

WNIOSEK

o wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych

wzór

ZAŁĄCZNIK Nr  6 

WZÓR

ZAŚWIADCZENIE

potwierdzające wpis podmiotu do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych

wzór

¹ Obecnie działami administracji rządowej – transport oraz żegluga śródlądowa kieruje Minister Infrastruktury, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 i 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).

² Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone:

1) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 września 2005 r. w sprawie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne (Dz.U.2005.187.1571), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U.2011.227.1367) utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia;

2) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 września 2005 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa przeszkolenia doradcy do spraw bezpieczeństwa w zakresie transportu drogowego towarów niebezpiecznych (Dz.U.2005.200.1654), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w zakresie § 1 pkt 1 oraz § 2-5;

3) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2004 r. w sprawie świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych statkami żeglugi śródlądowej (Dz.U.2004.222.2256), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w zakresie § 1 pkt 1 - w części dotyczącej zakresu kursu, § 2 oraz załącznika nr 1.