Rozdział 2 - Nabycie mienia komunalnego - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1990.32.191

Akt obowiązujący

Wersja od: 17 kwietnia 2020 r.

Rozdział  2

Nabycie mienia komunalnego

Art.  5. 

1. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do:

1) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego,

2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełnią funkcję organu założycielskiego,

3) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych organom określonym w pkt 1

- staje się w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy z mocy prawa mieniem właściwych gmin.

2. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) służące użyteczności publicznej, należące do:

1) rad narodowych miasta stołecznego Warszawy, miasta Krakowa i miasta Łodzi oraz terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego w tych województwach miejskich,

2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełnią funkcję organu założycielskiego,

3) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych organom określonym w pkt 1

- staje się w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy z mocy prawa mieniem tych miast, jeżeli jest położone w ich granicach administracyjnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

3. Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe) służące użyteczności publicznej, należące w dniu wejścia w życie ustawy do:

1) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego,

2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełnią funkcję organu założycielskiego,

3) zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych organom określonym w pkt 1

- przekazuje się jako mienie komunalne gminom i związkom gmin, jeżeli jest ono niezbędne do wykonywania ich zadań.

4. Gminie, na jej wniosek, może być także przekazane mienie ogólnonarodowe (państwowe) inne niż wymienione w ust. 1-3, jeżeli jest ono związane z realizacją jej zadań.

Art.  6. 

1. Niepodzielne składniki mienia komunalnego, o którym mowa w art. 5 ust. 1-3, służące realizacji zadań więcej niż jednej gminy pozostają - do czasu utworzenia odpowiedniego związku komunalnego lub zawarcia porozumienia - w dotychczasowym zarządzie.

2. Jeżeli w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie ustawy o samorządzie terytorialnym gminy nie przejmą mienia, o którym mowa w ust. 1, wojewoda wystąpi do sądu o wyznaczenie zarządcy. Do sprawowania zarządu mieniem wspólnym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego.

Art.  7. 

1. Mienie gminne w rozumieniu przepisu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, staje się z dniem wejścia w życie ustawy o samorządzie terytorialnym z mocy prawa mieniem gminy, na której obszarze jest położone.

2. Przepis ust. 1 nie narusza praw osób trzecich do wymienionego w tym przepisie mienia, w tym także praw wspólnot gruntowych i leśnych.

3. Sołectwom, utworzonym na obszarze dotychczasowych sołectw, które dysponowały mieniem gminnym, właściwe organy gminy przekażą składniki mienia komunalnego, o których mowa w ust. 1. Dotyczy to także składników mienia położonych poza obszarem gminy, w której znajduje się sołectwo.

Art.  8. 

1. Przedsiębiorstwa państwowe, dla których funkcję organu założycielskiego pełnią terenowe organy administracji państwowej określone w art. 5 ust. 1-3, stając się przedsiębiorstwami komunalnymi, zachowują osobowość prawną.

2. 5  (skreślony).

3. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może określić szczególny tryb podziału przedsiębiorstw państwowych wymienionych w art. 5 ust. 3, których podział jest konieczny w związku z przekazaniem mienia komunalnego gminom lub ich związkom.

Art.  9. 

Prawa przysługujące podmiotom wymienionym w art. 5 i ich obowiązki - przechodzą na odpowiadające im jednostki komunalne: dotyczy to w szczególności praw i obowiązków wynikających z użytkowania wieczystego.

Art.  10. 

Uwłaszczenie gmin, o którym mowa w art. 5 ust. 1 i 2, nie narusza prawa do korzystania na dotychczasowych zasadach ze składników mienia przez przedsiębiorstwa zagraniczne działające w Polsce.

Art.  11. 

1. Składniki mienia ogólnonarodowego (państwowego), o których mowa w art. 5 ust. 1-3, nie stają się mieniem komunalnym, jeżeli:

1) służą wykonywaniu zadań publicznych należących do właściwości organów administracji rządowej, sądów oraz organów władzy państwowej,

2) należą do przedsiębiorstw państwowych lub jednostek organizacyjnych wykonujących zadania o charakterze ogólnokrajowym lub ponadwojewódzkim, z zastrzeżeniem przepisu art. 14,

3) należą do Państwowego Funduszu Ziemi, z zastrzeżeniem przepisu art. 15.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi wykaz przedsiębiorstw i jednostek, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Art.  12. 

Nie podlega uwłaszczeniu mienie ogólnonarodowe (państwowe), jeżeli korzystają z niego:

1) przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne państw obcych oraz instytucje międzynarodowe korzystające z immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych w takim zakresie, jaki wynika z ustaw, umów międzynarodowych albo powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,

2) Kościół Katolicki, inne kościoły oraz związki wyznaniowe.

Art.  13. 

1. Majątek nieruchomy, przekazany na własność gmin w trybie niniejszej ustawy, podlega postępowaniu regulacyjnemu, o którym mowa w art. 61-63 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 29, poz. 154).

2. Przepisu art. 61 ust. 4 pkt 3 ustawy, o której mowa w ust. 1, nie stosuje się.

Art.  14.  ⁶

 Grunty należące do przedsiębiorstw państwowych nie podlegających komunalizacji na podstawie niniejszej ustawy i nie wykorzystywane zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tych gruntów przekazuje się na wniosek gmin, złożony do dnia 31 grudnia 1992 r., na własność tych gmin, na których obszarze są położone.

Art.  15.  ⁷

 (skreślony).

Art.  16. 

1. Nabycie mienia na podstawie niniejszej ustawy następuje nieodpłatnie.

2. Jeżeli na podstawie ustawy szczególnej, wydanej w terminie do dnia 31 grudnia 1990 r., nastąpi zmiana zadań i kompetencji w zakresie administracji publicznej, która wymagać będzie przekazania na rzecz Skarbu Państwa składników mienia komunalnego nabytego w trybie niniejszej ustawy - przekazanie takie nastąpi nieodpłatnie, za zwrotem przez Skarb Państwa nakładów poniesionych przez gminę, stosownie do art. 226 § 1 Kodeksu cywilnego.

Art.  17. 

1. 8  Gminy sporządzają spisy inwentaryzacyjne mienia, o którym mowa w art. 5 ust. 1 i 2.

2. Spisy, o których mowa w ust. 1, sporządzane są przez komisje inwentaryzacyjne w ciągu trzech miesięcy od daty powołania komisji przez radę gminy.

3. Przejęcie mienia innego niż określone w ust. 1 następuje na podstawie protokołów, w których ujawnia się również zobowiązania i prawa.

4. Spisy inwentaryzacyjne mienia oraz odpisy protokołów wykłada się do publicznego wglądu w siedzibie zarządu gminy przez okres 30 dni, informując o tym w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

5. W terminie, o którym mowa w ust. 4, osoba, której interes prawny dotyczy ustaleń zawartych w spisie inwentaryzacyjnym mienia, może zgłosić zastrzeżenia do komisji inwentaryzacyjnej.

6. Komisja inwentaryzacyjna rozpatruje niezwłocznie zgłoszone zastrzeżenia i w razie ich uwzględnienia odpowiednio zmienia ustalenia zawarte w spisie.

7. Rada Ministrów określi sposób dokonywania inwentaryzacji, o której mowa w ust. 1.

Art.  17a.  ⁹

1. Gminy są zobowiązane do przekazywania wojewodom spisów inwentaryzacyjnych nieruchomości, które stały się własnością gmin z mocy prawa na podstawie art. 5 ust. 1 i 2.

2. Termin przekazywania, o którym mowa w ust. 1, upływa z dniem 31 grudnia 2005 r.

3. 10  (uchylony).

Art.  18. 

1. Wojewoda wydaje decyzje w sprawie stwierdzenia nabycia mienia z mocy prawa, w sprawie jego przekazania - w zakresie unormowanym ustawą.

2. 11  Tworzy się Krajową Komisję Uwłaszczeniową, zwaną dalej "Komisją jako organ odwoławczy od decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. 12  Siedzibą Komisji jest miasto stołeczne Warszawa.

3. 13  (uchylony).

4. 14  Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 966, 1579 i 2138).

Art.  18a.  ¹⁵

1. W skład Komisji wchodzi 6 członków, w tym przewodniczący.

2. Członków Komisji powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw administracji publicznej.

3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej spośród członków Komisji wyznacza jej przewodniczącego.

4. W skład Komisji może zostać powołana osoba, która:

1) ukończyła wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała tytuł magistra lub równorzędny,

2) posiada wiedzę z zakresu administracji,

3) posiada co najmniej 5-letni okres zatrudnienia w jednostkach sektora finansów publicznych,

4) daje rękojmię prawidłowej realizacji zadań Komisji.

Art.  18b.  ¹⁶

1. Komisja wydaje decyzje w składach trzyosobowych.

2. Przewodniczący Komisji, odrębnie do każdej sprawy, wyznacza skład orzekający, zwany dalej "składem", oraz jego przewodniczącego.

3. Decyzje składu zapadają większością głosów. Członek składu może złożyć zdanie odrębne, które wraz z uzasadnieniem dołącza się do akt sprawy.

4. Decyzje podpisują przewodniczący i członkowie składu.

5. Uzasadnienie decyzji sporządza przewodniczący składu.

6. W przypadku niemożności wydania decyzji przez Komisję z przyczyn, o których mowa w art. 24 § 1 w związku z art. 27 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, w danej sprawie decyzję wydaje minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Art.  18c.  ¹⁷

1. Członkowie Komisji otrzymują zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne.

2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia przewodniczącego oraz pozostałych członków Komisji, mając na względzie zakres obowiązków oraz złożoność realizowanych przez nich zadań.

3. Obsługę organizacyjną Komisji zapewnia urząd obsługujący ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

4. Za udział w pracach Komisji i jej składów członkom Komisji przysługują diety i inne należności określone w przepisach w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

5. Koszty wynagrodzeń członków Komisji, koszty obsługi organizacyjnej Komisji oraz zwrot kosztów i diet, o których mowa w ust. 4, są pokrywane z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Art.  18d.  ¹⁸

1. Członkowie Komisji są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. poz. 1584, z późn. zm.).

2. Członkowie Komisji składają oświadczenie o stanie majątkowym ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej, który dokonuje analizy zawartych w nim danych.

Art.  19. 

Roszczenia cywilnoprawne związane z nabyciem mienia komunalnego mogą być dochodzone przed sądem powszechnym.

Art.  20. 

1. Prawomocna decyzja w sprawie stwierdzenia nabycia mienia komunalnego z mocy prawa lub przekazania stanowi podstawę do wpisu w księdze wieczystej.

2. Prawomocną decyzję, o której mowa w ust. 1, przesyła się w terminie 30 dni od jej uprawomocnienia do właściwego biura notarialnego.

3. Postępowanie w przedmiocie wpisu, o którym mowa w ust. 1, wolne jest od opłat sądowych.

Art.  21. 

1. Jeżeli składnik majątkowy będący przedmiotem uwłaszczenia w trybie niniejszej ustawy wniesiony był uprzednio do kapitału zakładowego spółki handlowej lub spółdzielni, gmina lub inna komunalna osoba prawna może w terminie trzech miesięcy od dnia nabycia własności tego składnika majątkowego żądać rozwiązania spółki przez sąd lub wycofać udziały ze spółdzielni, jeżeli dysponowanie tym składnikiem majątkowym służyć ma zaspokajaniu zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej albo jeżeli dalsze działanie spółki lub członkostwo komunalnej osoby prawnej w spółdzielni jest sprzeczne z przepisami ustawy o samorządzie terytorialnym.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do spółek z udziałem podmiotów zagranicznych.

⁵ Art. 8 ust. 2 skreślony przez art. 26 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U.97.9.43) z dniem 20 lutego 1997 r.

⁶ Art. 14 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1991 r. (Dz.U.92.6.20) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1992 r.

⁷ Art. 15 skreślony przez art. 6 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.94.1.3) z dniem 19 stycznia 1994 r.

⁸ Art. 17 ust. 1 zmieniony przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących samorządu terytorialnego (Dz.U.90.43.253) z dniem 27 maja 1990 r.

⁹ Art. 17a dodany przez art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.04.141.1492) z dniem 22 września 2004 r.

¹⁰ Art. 17a ust. 3 uchylony przez art. 3 ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r. (Dz.U.2020.462) zmieniającej nin. ustawę z dniem 17 kwietnia 2020 r.

¹¹ Art. 18 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹² Art. 18 ust. 2a dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹³ Art. 18 ust. 3 uchylony przez art. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹⁴ Art. 18 ust. 4:

- zmieniony przez art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.02.153.1271) z dniem 1 stycznia 2004 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹⁵ Art. 18a dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹⁶ Art. 18b dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹⁷ Art. 18c dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.

¹⁸ Art. 18d dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U.2017.653) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 kwietnia 2017 r.