Rozdział 5 - Obowiązki i prawa funkcjonariuszy - Służba Więzienna.
Dziennik Ustaw
Dz.U.2002.207.1761 t.j.
Akt utracił moc Wersja od: 1 października 2006 r.
Rozdział 5
Obowiązki i prawa funkcjonariuszy
Obowiązki i prawa funkcjonariuszy
1.
Funkcjonariusz jest obowiązany postępować zgodnie ze złożonym ślubowaniem oraz przestrzegać przepisów niniejszej ustawy i przepisów wydanych na jej podstawie.2.
Funkcjonariusz jest obowiązany odmówić wykonania rozkazu lub polecenia przełożonego, jeśli wykonanie rozkazu lub polecenia łączyłoby się z popełnieniem przestępstwa.3.
O odmowie wykonania rozkazu lub polecenia, o których mowa w ust. 2, funkcjonariusz powinien zameldować wyższemu przełożonemu, Dyrektorowi Generalnemu Służby Więziennej lub Ministrowi Sprawiedliwości z pominięciem drogi służbowej.Przepisy art. 115 § 18 oraz art. 318 i 344 Kodeksu karnego mają odpowiednie zastosowanie do funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Sposób pełnienia służby oraz zasady postępowania i zachowania się funkcjonariuszy określają regulaminy wydane przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej.
1.
Funkcjonariusz jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystkie sprawy, o których powziął wiadomość bezpośrednio lub pośrednio w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, jeżeli sprawy te uznano za tajne albo gdy utrzymania ich w tajemnicy wymaga dobro publiczne lub względy służbowe.2.
Obowiązek zachowania tajemnicy trwa zarówno w czasie służby, jak i po zwolnieniu ze służby.3.
Minister Sprawiedliwości lub upoważniony przez niego przełożony może zwolnić funkcjonariusza od obowiązku zachowania tajemnicy w określonym przypadku.1.
Funkcjonariusz w czasie służby jest obowiązany do noszenia przepisowego umundurowania i wyposażenia.2.
Dyrektor Generalny Służby Więziennej określa przypadki lub rodzaje służby, w których funkcjonariusz w czasie wykonywania obowiązków służbowych nie ma obowiązku noszenia umundurowania.Funkcjonariusz nie może bez zezwolenia właściwego kierownika jednostki organizacyjnej podejmować zajęcia zarobkowego poza służbą.
1.
Funkcjonariusz nie może być członkiem partii politycznej.2.
Z chwilą przyjęcia funkcjonariusza do służby ustaje jego dotychczasowe członkostwo w partii politycznej.3.
Funkcjonariusz jest obowiązany poinformować Dyrektora Generalnego Służby Więziennej lub upoważnionego przez niego przełożonego o przynależności do organizacji lub stowarzyszeń zagranicznych albo międzynarodowych.1.
Funkcjonariusz zwolniony ze służby z przyczyn określonych w art. 39 ust. 2 pkt 3-6 oraz ust. 3 pkt 2, przed upływem 5 lat od odbycia szkolenia przewidzianego dla podoficerów, chorążych lub oficerów Służby Więziennej, jest obowiązany zwrócić zrewaloryzowaną kwotę stanowiącą równowartość kosztów wyżywienia i umundurowania otrzymanych w czasie nauki.2.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, koszty, o których mowa w ust. 1, warunki ich zwracania oraz przypadki zwalniania z obowiązku zwrotu tych kosztów, z uwzględnieniem w szczególności: 1)
wysokości kosztów podlegających zwrotowi i sposobu ustalania ich wysokości; 2)
organów uprawnionych do ustalania tych kosztów i ich egzekwowania; 3)
trybu egzekwowania tych należności; 4)
organów uprawnionych do zwalniania od obowiązku zwrotu tych kosztów; 5)
trybu zwalniania od obowiązku zwrotu tych kosztów.1.
Funkcjonariusz, w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.2.
Funkcjonariuszowi przysługuje zwrot kosztów poniesionych na ochronę prawną, jeżeli postępowanie karne, wszczęte przeciwko niemu o przestępstwo popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych, zostanie prawomocnie umorzone z powodu braku cech przestępstwa lub zakończone wyrokiem uniewinniającym. Koszty, ograniczone do określonej w odrębnych przepisach wysokości wynagrodzenia jednego adwokata, zwraca się z budżetu.1.
Funkcjonariusz, który w związku ze służbą doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w mieniu, otrzymuje odszkodowanie. W razie śmierci funkcjonariusza w związku ze służbą, odszkodowanie otrzymują pozostali po nim członkowie rodziny.2.
Do odszkodowania, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji.1.
Funkcjonariusz po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury.2.
Funkcjonariusz, który stał się inwalidą, jest uprawniony do renty inwalidzkiej.3.
Członkowie rodzin po zmarłych funkcjonariuszach są uprawnieni do renty rodzinnej.4. 8
Zasady przyznawania świadczeń określonych w ust. 1-3 normują przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
1.
Jeżeli funkcjonariusz zwolniony ze służby nie spełnia warunków do nabycia prawa do świadczeń, o których mowa w art. 68 ust. 1 i 2, od uposażenia wypłaconego funkcjonariuszowi po dniu 31 grudnia 1998 r. do dnia zwolnienia ze służby, od którego nie odprowadzono składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przekazuje się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki za ten okres przewidziane w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.).2.
Przez uposażenie stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o którym mowa w ust. 1, rozumie się uposażenie zasadnicze, dodatki do uposażenia, nagrody roczne i uznaniowe oraz dodatkowe wynagrodzenie wypłacane na podstawie art. 108, odpowiednio przeliczone zgodnie z art. 110 ustawy, o której mowa w ust. 1.3.
Składki przekazuje się również w przypadku, gdy funkcjonariusz spełnia jedynie warunki do nabycia prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 68 ust. 2. Przekazanie składek następuje na wniosek funkcjonariusza.4.
Składki podlegają waloryzacji wskaźnikiem waloryzacji składek określonym na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, z późn. zm.).5.
Przy obliczaniu kwoty należnych składek, waloryzowanych na podstawie ust. 4, stosuje się odpowiednio art. 19 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, o której mowa w ust. 1.6.
Przepisy ust. 1-5 stosuje się również do funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., jeżeli po zwolnieniu ze służby, pomimo spełnienia warunków do nabycia prawa do emerytury policyjnej, zgłosił wniosek o przyznanie emerytury z tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym.7.
W przypadku, o którym mowa w ust. 6, kwotę należnych, zwaloryzowanych składek przekazuje się niezwłocznie na podstawie zawiadomienia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o nabyciu przez funkcjonariusza prawa do emerytury przewidzianej w przepisach, o których mowa w ust. 4.8.
Kwota należnych, zwaloryzowanych składek stanowi przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.9.
Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w drodze rozporządzenia, tryb i terminy przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek, o których mowa w ust. 1, 3, 4 i 7, oraz jednostki do tego właściwe, mając na uwadze konieczność zapewnienia prawidłowego i niezwłocznego wykonywania czynności związanych z przekazywaniem tych składek.1.
Funkcjonariusz otrzymuje bezpłatne umundurowanie oraz wyposażenie specjalne dla poszczególnych rodzajów służb.2.
Funkcjonariusz mianowany na stałe nabywa na własność otrzymane składniki umundurowania.3.
W zamian za umundurowanie i czyszczenie chemiczne umundurowania funkcjonariusz otrzymuje równoważnik pieniężny.4.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, zasady i normy przydzielania funkcjonariuszom umundurowania i wyposażenia, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem funkcjonariuszy uprawnionych do wyposażenia specjalnego i zasad przydziału takiego wyposażenia pozostałym funkcjonariuszom, zasad wydawania umundurowania i wyposażenia używanego, warunków wydawania elementów wyposażenia specjalnego i składników umundurowania przed upływem okresu używalności oraz zasad zwrotu przez funkcjonariuszy wyposażenia specjalnego i umundurowania, a także ilościowych norm umundurowania dla funkcjonariuszy mężczyzn i kobiet, w tym norm materiałów wydawanych w zamian za gotowe mundury.5.
Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość, szczegółowe zasady otrzymywania i zwrotu równoważnika pieniężnego w zamian za umundurowanie oraz wysokość równoważnika pieniężnego za czyszczenie chemiczne umundurowania dla funkcjonariuszy, uwzględniając w szczególności wysokość równoważnika dla poszczególnych stopni służbowych przy uwzględnieniu należnych norm umundurowania, oraz tryb ustalania okoliczności skutkujących obowiązkiem zwrotu pobranego równoważnika.1.
Jednostki organizacyjne oraz funkcjonariusze otrzymują wyposażenie niezbędne do wykonywania czynności służbowych.2.
Dyrektor Generalny Służby Więziennej określa normy wyposażenia, o których mowa w ust. 1, szczegółowe zasady jego przydzielania i użytkowania.1.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, uprawnienia funkcjonariuszy i pracowników do wyżywienia podczas pełnienia służby, uwzględniając w szczególności przypadki, w których przysługuje wyżywienie, normy wyżywienia oraz wysokość dziennej stawki budżetowej na wyżywienie, a także dopuszczalne przekroczenia dziennej stawki budżetowej.2.
Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, tryb i warunki otrzymywania równoważnika pieniężnego w zamian za wyżywienie podczas pełnienia służby oraz jego wysokość, uwzględniając w szczególności przypadki, w których równoważnik przysługuje, sposób jego naliczania i wypłaty.1.
Funkcjonariuszowi i członkom jego rodziny przysługuje raz w roku prawo przejazdu na koszt właściwej jednostki organizacyjnej środkami publicznego transportu zbiorowego do jednej z obranych przez siebie miejscowości w kraju i z powrotem.2.
W razie niewykorzystania przysługującego przejazdu osoba uprawniona otrzymuje zryczałtowany równoważnik pieniężny.3.
Zwrot kosztów przejazdu lub zryczałtowany równoważnik pieniężny, o których mowa w ust. 1 i 2, nie przysługuje funkcjonariuszowi w roku kalendarzowym, w którym wykupiono uprawnienia do bezpłatnych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego na podstawie odrębnych przepisów.4.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb oraz warunki zwrotu kosztów i wypłaty równoważnika, o których mowa w ust. 2, uwzględniając w szczególności rodzaj środka transportu i odległość, które stanowić będą podstawę wyliczenia zryczałtowanego równoważnika pieniężnego za przejazd, oraz wzór wniosków, na podstawie których następować będzie zwrot poniesionych kosztów lub wypłata równoważnika.
1.
Funkcjonariuszowi i członkom jego rodziny przysługuje prawo do bezpłatnych świadczeń służby zdrowia resortu spraw wewnętrznych na zasadach ustalonych dla funkcjonariuszy Policji i ich rodzin.2.
Funkcjonariusze i członkowie ich rodzin mogą również korzystać z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w zakresie i na warunkach określonych, w drodze rozporządzenia, przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 11 oraz Ministra Sprawiedliwości, lub świadczeń zdrowotnych innych zakładów opieki zdrowotnej na warunkach określonych, w drodze rozporządzenia, przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami.1.
Funkcjonariuszowi i członkom jego rodziny mogą być przyznane także inne świadczenia socjalne i bytowe.2.
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej 12 oraz Ministrem Finansów 13 określa, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zakres świadczeń, o których mowa w ust. 1.Funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który nie nabył uprawnień do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie przepisów, o których mowa w art. 68 ust. 4, a także członkom jego rodziny przysługuje prawo do świadczeń zdrowotnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w zakresie i na warunkach przewidzianych dla pracowników, z którymi stosunek pracy został rozwiązany.
1.
Za członków rodziny funkcjonariusza, uprawnionych do świadczeń przewidzianych w art. 72-75, uważa się małżonka i dzieci.2.
Za dzieci uważa się dzieci (własne, małżonka, przysposobione, wzięte na wychowanie) pozostające na utrzymaniu, które: 1)
nie przekroczyły 18 roku życia, a w razie uczęszczania do szkoły - 24 lat albo 25 lat, jeżeli odbywają studia w szkole wyższej, a ukończenie 24 lat przypada na ostatni lub przedostatni rok studiów; 2)
stały się inwalidami I lub II grupy 14 przed osiągnięciem wieku określonego w pkt 1.1.
Funkcjonariuszowi-kobiecie przysługują szczególne uprawnienia przewidziane dla pracownic według przepisów prawa pracy, jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej.2.
Przepis ust. 1 stosuje się do funkcjonariuszy-mężczyzn w zakresie, w jakim ze szczególnych uprawnień przewidzianych dla pracownic mogą korzystać pracownicy.1.
Funkcjonariuszowi, który podjął pracę w ciągu roku od dnia zwolnienia ze służby, a jeżeli pełnił służbę przygotowawczą - w ciągu 3 miesięcy od tego dnia, okres służby wlicza się do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z prawa pracy.2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli przepisy prawa pracy przewidują korzystniejsze rozwiązanie.3.
Jeżeli funkcjonariusz nie może podjąć zatrudnienia w czasie określonym w ust. 1, ze względu na chorobę powodującą niezdolność do pracy lub inwalidztwo, zachowuje uprawnienia określone w ust. 1 w razie podjęcia zatrudnienia w ciągu 3 miesięcy od dnia ustania niezdolności do pracy lub inwalidztwa.4.
Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do funkcjonariuszy zwolnionych ze służby w razie skazania prawomocnym wyrokiem sądu lub ukarania karą dyscyplinarną wydalenia ze służby.1.
Funkcjonariuszowi przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni roboczych.2.
Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego funkcjonariusz nabywa z upływem 11 miesięcy służby.1.
Funkcjonariusza można odwołać z urlopu wypoczynkowego z ważnych względów służbowych, a także wstrzymać udzielenie mu urlopu w całości lub w części.2.
Funkcjonariuszowi odwołanemu z urlopu przysługuje zwrot kosztów przejazdu spowodowanych odwołaniem, według norm ustalonych w przepisach o należnościach służbowych w przypadkach przeniesienia lub delegowania.3.
Termin urlopu może być przesunięty na uzasadniony wniosek funkcjonariusza.4.
Funkcjonariuszowi, który nie wykorzystał urlopu w danym roku kalendarzowym, urlopu tego należy udzielić w ciągu pierwszych 3 miesięcy następnego roku.Minister Sprawiedliwości może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, płatne urlopy dodatkowe w wymiarze do 13 dni roboczych rocznie dla funkcjonariuszy, którzy pełnią służbę w warunkach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia albo osiągnęli określony wiek lub staż służby albo gdy jest to uzasadnione szczególnymi właściwościami służby.
Funkcjonariuszowi można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego, okolicznościowego lub szkoleniowego, a także urlopu bezpłatnego z ważnych przyczyn.
Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania funkcjonariuszom urlopów, odwoływania z urlopów, tryb zwrotu innych niż określone w art. 80 ust. 2 kosztów odwołania z urlopu, tryb postępowania w tych sprawach, a także wymiar urlopów, o których mowa w art. 81 i art. 82.
1.
Funkcjonariuszowi, który wzorowo wykonuje obowiązki, przejawia inicjatywę w służbie i doskonali kwalifikacje zawodowe, mogą być udzielane następujące wyróżnienia: 1)
pochwała; 2)
nagroda pieniężna lub rzeczowa; 3)
krótkoterminowy urlop, nieprzekraczający 5 dni; 4)
przyznanie odznaki, o której mowa w art. 15; 5)
mianowanie na wyższe stanowisko służbowe; 6)
przedterminowe mianowanie na wyższy stopień; 7)
przedstawienie do odznaczenia państwowego.2.
Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania wyróżnień oraz właściwość przełożonych w tych sprawach, uwzględniając w szczególności sposób i formę dokonywania wyróżnień.8 Art. 68 ust. 4:
- zmieniony przez art. 165 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U.06.104.708) z dniem 24 lipca 2006 r.
- zmieniony przez art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz.U.06.104.711) z dniem 1 października 2006 r.
9 Art. 68a dodany przez art. 8 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.03.166.1609) z dniem 1 października 2003 r.
10 Utracił moc w zakresie uregulowanym ustawą z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U.97.28.153), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., stosownie do art. 170 pkt 30 tej ustawy.
11 Obecnie: ministra właściwego do spraw zdrowia, stosownie do art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 28 i art. 33 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.99.82.928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
12 Obecnie: ministrem właściwym do spraw pracy, stosownie do art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 16 i art. 21 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.99.82.928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
13 Obecnie: ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, stosownie do art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 3 i art. 8 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.99.82.928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
14 Obecnie: osoby o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji lub osoby o całkowitej niezdolności do pracy, stosownie do art. 10 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461), która weszła w życie z dniem 1 września 1997 r.