Suwaj Robert, Nowe spojrzenie na opłatę legalizacyjną

Artykuł zawiera wyniki rozważań nad prawną konstrukcją instytucji opłaty legalizacyjnej głównie z perspektywy standardów wynikających zasady państwa prawnego. Założeniem jest próba oceny charakteru prawnego tej instytucji w kontekście zasady określoności przepisów prawa oraz sposobu jej interpretacji zarówno z perspektywy ochrony interesu publicznego, jak również interesu właściciela nieruchomości, który – z różnych powodów – rozpoczął realizację inwestycji budowlanej bez wymaganego pozwolenia na budowę, bez wymaganego zgłoszenia lub pomimo sprzeciwu wydanego w sprawie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. Rozważania prowadzone są w kontekście adekwatności, proporcjonalności i niezbędności tego instrumentu prawnego, który ustawodawca przewidział do zastosowania w każdym przypadku zaistnienia stanu niezgodności prowadzonej inwestycji z przepisami prawa budowlanego, które wymagają legalizacji. Ocenie poddano również sposób normatywnego kształtowania wymiaru tej opłaty w kontekście zasady równego traktowania oraz z perspektywy zasady sprawiedliwej procedury; do jej zastosowania nie wystarcza złożenie wniosku przez inwestora, bowiem postępowanie w sprawie legalizacji samowoli budowlanej organ nadzoru budowlanego wszczyna z urzędu. Wszystkie powyższe okoliczności wskazują na zasadne rozważenie, czy konstrukcja prawna opłaty legalizacyjnej realizuje standard prawidłowej legislacji przyjęty w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.