Stolarski Przemysław, Oględziny i przeszukanie jako przykład specjalnych uprawnień organów podatkowych na gruncie kontroli podatkowej

Czynność oględzin połączona z przeszukaniem stanowi niewątpliwie szczególne uprawnienie organów podatkowych jako organów kontroli finansowej. Doniosłe w tym zakresie jest już samo wykorzystanie instrumentu właściwego dla czynności dochodzeniowo-śledczych w postępowaniu o charakterze administracyjnym. Nie bez znaczenia w ocenie tej doniosłości jest także element wkraczania przez organ w sferę prawa do prywatności podmiotów kontrolowanych. Choć przedmiotowe narzędzie już historycznie wiąże się w głównej mierze ze specyficznym rodzajem kontroli, jaką jest kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, to jednak zarówno w przeszłości, jak i obecnie przepisy zdają się tworzyć przestrzeń do jego szerszego zastosowania. To z kolei wywołuje określoną interakcję z obszarem ogólnych uprawnień kontrolujących do wstępu na teren nieruchomości kontrolowanego i ich oględzin oraz może zacierać granice między poszczególnymi trybami działania organu w tym zakresie. Sama instytucja natomiast, poprzez skromne uregulowanie na gruncie przepisów ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa – dalej o.p. – pozostawia sporo niedomówień i niejasności. Zasadne w efekcie jest wyjaśnienie i usystematyzowanie określonych zagadnień w tej materii, tym bardziej że orzecznictwo i literatura w przedmiotowym zakresie są dość ubogie. W artykule omówiono istotę przedmiotowego narzędzia oraz relacje i różnice, jakie zachodzą między nim a generalną kompetencją kontrolujących do oględzin miejsc związanych z kontrolą. Przeprowadzono w tym zakresie analizę przepisów prawa oraz poglądów wyrażanych w judykaturze i w piśmiennictwie. W związku z identyfikacją wielu niejasności, autor zgłasza w analizowanej materii również wnioski de lege ferenda.