Stępień Justyna, Prawne aspekty opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości w drodze umowy dożywocia

Umowa dożywocia jest umową dwustronnie zobowiązującą i – w sposób szczególny – przysparzającą, wzajemną, odpłatną. Jej wzajemność ma charakter losowy. Zawierający umowę dożywotnik zakłada, że ma przed sobą długie życie, a zatem pobierane przez niego świadczenia zrównoważą wartość zbytej nieruchomości, jednak jest to cel przyszły i niepewny. Świadczenia na rzecz dożywotnika są w istocie ekspektatywą, a przysporzenie realizuje się stopniowo i jego wartości nie da się określić w chwili zawarcia umowy. Te szczególne cechy umowy dożywocia sprawiają, że nie da się do niej zastosować przyjętej przez organy podatkowe interpretacji przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f. (czyli ustalenia przychodu dożywotnika na podstawie wartości zbytej nieruchomości). Takie rozwiązanie rażąco narusza normy konstytucyjne, zwłaszcza sformułowaną w art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. – dalej Konstytucja, zasadę, która gwarantuje obywatelom szczególną jakość regulacji podatkowych.