Wierzbica Anna, Wygaśnięcie mandatu radnego

Sprawowanie przedstawicielskiego mandatu radnego cieszy się dużym zainteresowaniem społecznym. Wykonywaniu tego mandatu towarzyszą liczne przywileje, takie jak ochrona trwałości stosunku pracy, prawo do korzystania z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym czy też prawo do atrakcyjnej finansowo diety. Z wykonywaniem mandatu wiążą się jednak także ograniczenia w zakresie swobody zatrudnienia osoby będącej radnym, pełnienia określonych funkcji publicznych przez radnego czy też w zakresie ochrony jego prywatności. Naruszenie tych ograniczeń wpływa na ogół na byt prawny mandatu radnego.

Niniejsza publikacja stanowi precyzyjne, zbiorcze omówienie przypadków skutkujących wygaśnięciem przedstawicielskiego mandatu radnego oraz konsekwencji prawnych utraty tego mandatu. Wprawdzie przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego zostały wymienione w przepisach Kodeksu wyborczego, jednakże normy te odsyłają do innych aktów prawnych. Przykładem takiego odesłania jest regulacja, z której wynika, że mandat radnego wygasa w przypadku naruszenia ustawowego zakazu łączenia go z funkcją bądź działalnością określoną w odrębnych przepisach. Odrębne przepisy, do których odsyła Kodeks wyborczy, są natomiast umiejscowione w licznych, niemających ze sobą żadnego związku ustawach, takich jak: ustawa o służbie cywilnej, ustawa o referendum lokalnym, ustawa o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli, ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych, ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych i inne. Wymienione akty prawne normują między innymi zagadnienia niepołączalności przedstawicielskiego mandatu radnego ze wskazanymi w nich funkcjami, ale nie zawierają rozwiązań analogicznych względem siebie zarówno w zakresie sankcji wynikających z naruszenia zakazu incompatibilitas, jak i w zakresie precyzyjnego określenia terminu wygaśnięcia mandatu radnego, względnie utraty pełnionej funkcji publicznej. Przeprowadzona w niniejszej publikacji analiza tych zagadnień doprowadziła do konkluzji, że w wielu przypadkach naruszenie zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem funkcji określonej w odrębnych przepisach jest w ogóle nieusankcjonowane, a zatem normy te mają jedynie charakter lex imperfecta. Taki stan rzeczy niewątpliwe osłabia znaczenie tych ustawowych zakazów.

Książka zawiera omówienie oraz analizę najnowszego orzecznictwa sądowego i rozstrzygnięć nadzorczych, które wykształciły się na kanwie problematyki wygaśnięcia mandatu radnego. W publikacji nie brakuje uwag krytycznych do tych orzeczeń, a także obowiązującego stanu prawnego normującego problematykę wygaśnięcia mandatu. W konsekwencji niniejsza publikacja zawiera liczne postulaty o charakterze delege ferenda.