Daszczuk Paweł, Łączenie spółek kapitałowych przez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej

Łączenie spółek kapitałowych przez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej

Procedura ma na celu wskazanie zasad łączenia się spółek kapitałowych przez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące łączenia się spółek przewidują, że spółki kapitałowe mogą się łączyć ze sobą w dowolnych konfiguracjach. Połączenie może więc być jednorodne (jeżeli łączą się ze sobą spółki działające w jednakowych formach prawnych) albo niejednorodne (jeżeli łączą się spółki działające w odmiennych formach prawnych). Od tej zasady istnieje kilka wyjątków. Nie może uczestniczyć w połączeniu spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku oraz spółka w upadłości. Z powyższego wynika, że nie ma przeszkód, aby w połączeniu uczestniczyła spółka w likwidacji, ale przed podziałem majątku (A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 491 k.s.h., LEX). W tej sytuacji czynności związane z połączeniem wykonuje likwidator.

W przypadku spółki akcyjnej brak wyraźnego zakazu powoduje, że łącząca się spółka akcyjna może uczestniczyć w połączeniu, nawet jeżeli cały kapitał zakładowy nie został wniesiony, co wynika pośrednio z art. 431 k.s.h. (por. A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 491 k.s.h., LEX). Problem ten nie dotyczy spółki z o.o., gdyż do powstania tej spółki wymaga się wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego z zastrzeżeniem spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy.

Połączenie spółek kapitałowych może być dokonane:

1) przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą za udziały albo akcje, które spółka przejmująca przyznaje wspólnikom albo akcjonariuszom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie) – inkorporacja;

2) przez zawiązanie spółki kapitałowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, na którą przechodzi majątek łączących się spółek kapitałowych za udziały albo akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki) – fuzja.

W procesie łączenia się spółek wyróżnia się trzy zasadnicze fazy: fazę czynności przygotowawczych, fazę czynności właścicielskich oraz fazę rejestracji i ogłoszenia o dokonaniu połączenia (A. Witosz, Łączenie, podział i przekształcenia spółek handlowych, Warszawa 2013, s. 93–94).

W wyniku przeprowadzenia procedury łączenia spółek kapitałowych przez zawiązanie spółki komandytowo-akcyjnej wspólnicy lub akcjonariusze łączących się spółek kapitałowych otrzymują akcje nowej spółki komandytowo-akcyjnej, stając się jej komplementariuszami lub akcjonariuszami (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki, fuzja). W wyniku fuzji dotychczas istniejące spółki przestają istnieć.

Do fazy czynności przygotowawczych zaliczamy (A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 498 k.s.h., LEX):

– sporządzenie planu połączenia wraz z wymaganymi załącznikami (art. 498–499 k.s.h.);

– zgłoszenie planu do rejestru i ogłoszenie planu połączenia (art. 500 k.s.h.);

– przygotowanie sprawozdania uzasadniającego połączenie (art. 501 k.s.h.);

– poddanie planu weryfikacji biegłych (art. 502–503 k.s.h.);

– przedstawienie dokumentów połączeniowych i zawiadomienie wspólników (art. 504–505 k.s.h.).

Proces łączenia się spółek rozpoczyna pisemne uzgodnienie planu połączenia między zarządami łączących się spółek kapitałowych. Teoretycznie można sobie wyobrazić, że zarządy łączących się spółek bez udziału wspólników lub akcjonariuszy sporządzają i uzgadniają między sobą plan połączenia, jednakże gdy nie będzie w tym zakresie współpracy ze wspólnikami lub akcjonariuszami, cała koncepcja może się okazać nie do zaakceptowania na etapie podejmowania uchwał (A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 498 k.s.h., LEX). Dlatego też przyjmuje się, że stanowisko akcjonariuszy i wspólników powinno znaleźć odzwierciedlenie w planie połączenia.

Plan połączenia to rodzaj porozumienia między uczestnikami, które stwierdza jedynie możliwość złożenia w przyszłości oświadczenia woli wywołującego określone w treści planu skutki prawne (tak. A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 498 k.s.h., LEX). Przyjmuje się, że plan połączenia nie jest czynnością prawną, ale czynnością faktyczną w zakresie prowadzenia spraw spółki (tak. A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 498 k.s.h., LEX).

Plan połączenia wymaga pisemnego uzgodnienia, ale przepisy nie określają skutków prawnych niedochowania formy pisemnej. Ze względu na to, że plan połączenia nie jest czynnością prawną, nie mają tu zastosowania przepisy dotyczące formy czynności prawnych (art. 73–81 k.c.). Z uwagi na obowiązek zgłoszenia planu połączenia do sądu rejestrowego, niezachowanie formy pisemnej planu spowoduje jednak, że połączenie nie będzie mogło odnieść skutku.