Jasiński Wojciech, Postanowienie o rozpoznaniu sprawy przez skład 3-osobowy zawodowy albo jednego sędziego i dwóch ławników

Postanowienie o rozpoznaniu sprawy przez skład 3-osobowy zawodowy albo jednego sędziego i dwóch ławników

Inicjatywa w przedmiocie konieczności rozpoznania sprawy w składzie trzyosobowym zawodowym albo składzie jednego sędziego i dwóch ławników należy do sądu (składu wyznaczonego do rozpoznania danej sprawy). Należy podkreślić, że rozstrzygnięcie o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym zawodowym albo składzie jednego sędziego i dwóch ławników może zapaść tylko w tych sprawach, w których wyznaczonym składem sądu jest skład jednego sędziego (art. 28 § 1 k.p.k.) albo jednego sędziego i dwóch ławników (art. 28 § 2 k.p.k.). W tym ostatnim wypadku oczywiście zmiana składu orzekającego może polegać wyłącznie na przekształceniu go w skład trzyosobowy zawodowy. Wniosek powyższy w sposób jasny wynika z wykładni systemowej art. 28 k.p.k. (tak też: T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego wraz z komentarzem do ustawy o świadku koronnym, Kraków 2008, s. 152, P. Hofmański (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do artykułów 1-296, Warszawa 2011, s. 315). Nie ma zatem możliwości postanowienia o rozpoznaniu sprawy w składzie trzyosobowym zawodowym albo składzie jednego sędziego i dwóch ławników w sprawach o przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę dożywotniego pozbawienia wolności, gdyż w tym przypadku sąd orzeka w składzie dwóch sędziów i trzech ławników (art. 28 § 4 k.p.k.). Ustawodawca nie wprowadza definicji legalnej szczególnej zawiłości sprawy. Z orzecznictwa sądowego wynika jednak, że chodzi o sprawy atypowe, które wymagają niestandardowego nakładu pracy w toku analizy faktów danej sprawy na podstawie zebranego materiału dowodowego lub wykładni całokształtu przepisów prawnych stosowanych w danej sprawie (por. np. postanowienie SA w Katowicach z 13 sierpnia 2003 r., II AKo 119/03, OSA 2004, nr 7, poz. 56). W ustawie karnoprocesowej brak jest także definicji legalnej szczególnej wagi sprawy. O tej ostatniej mogą decydować zarówno okoliczności podmiotowe (np. oskarżonymi są funkcjonariusze publiczni) albo przedmiotowe (np. sprawa dotyczy istotnego problemu o szerokim oddziaływaniu społecznym).

Możliwe jest, aby z wnioskiem o rozpoznanie sprawy w składzie rozszerzonym wystąpiła także strona lub inna osoba bezpośrednio zainteresowana. Przepis art. 9 § 2 k.p.k. daje bowiem tym podmiotom uprawnienie do złożenia wniosku o dokonanie również tych czynności, które organ może lub ma obowiązek podejmować z urzędu.