Bełczącki Robert Marek, Rozpoznanie zażalenia przez sąd drugiej instancji i wydanie orzeczenia kończącego postępowanie zażaleniowe

Rozpoznanie zażalenia przez sąd drugiej instancji i wydanie orzeczenia kończącego postępowanie zażaleniowe

Rozpoznając zażalenie inny skład sądu drugiej instancji, stosownie do art. 316 § 1 w zw. z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 zd. pierwsze i art. 394² § 2 k.p.c., związany jest stanem rzeczy z chwili podpisywania jego sentencji w przypadku rozpoznawania zażalenia na posiedzeniu niejawnym, a w razie rozpoznawania zażalenia na rozprawie - co jednak ma miejsce wyjątkowo - z chwili jej zamknięcia.

Podstawę rozstrzygnięcia w postępowaniu zażaleniowym stanowi całość zebranego w sprawie materiału zarówno przed sądem pierwszej, jak i drugiej instancji (art. 382 w zw. z art. 397 § 2 zd. pierwsze i art. 394² § 2 k.p.c.), oczywiście w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia kwestii będącej przedmiotem zaskarżonego postanowienia.

Nowe fakty i dowody zgłoszone dopiero na etapie postępowania zażaleniowego mogą zostać uwzględnione bez ograniczeń, o których mowa w art. 381 k.p.c.

Orzeczenie sądu drugiej instancji kończące postępowanie zażaleniowe przybiera zawsze formę postanowienia.

Inny skład sądu drugiej instancji rozpoznaje zażalenie w składzie trzyosobowym (art. 367 § 2 w zw. z art. 397 § 2 zd. pierwsze k.p.c.), także w przypadku zaskarżenia postanowienia skazującego stronę na grzywnę, wydanego w składzie jednego sędziego na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z art. 367 § 4 k.p.c. Nie stosuje się wyjątku przewidzianego w art. 397 § 2 zd. drugie k.p.c., ponieważ art. 394² § 2 k.p.c. nie pozwala na odpowiednie stosowanie tego przepisu. W skład sądu nie powinien wchodzić sędzia, który brał udział w wydaniu postanowienia zaskarżonego zażaleniem.

W myśl art. 394¹ i art. 394² k.p.c. postanowienie innego składu sądu drugiej instancji nie podlega zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego.

Jeśli chodzi o uzasadnianie i doręczanie postanowień innego składu sądu drugiej instancji kończących postępowanie zażaleniowe, to czynności z tym związane przebiegają tak samo, jak w przypadku postanowień sądu drugiej instancji wydanych na skutek zażalenia na orzeczenie sądu drugiej instancji. Stąd wystarczające jest odesłanie do schematów obrazujących takie czynności.

Por. Uzasadnianie i doręczanie orzeczeń sądu drugiej instancji w postępowaniu zażaleniowym - sprawa rozpoznawana według przepisów o postępowaniu zwyczajnym {spc/kpc.a397.06},

Uzasadnianie i doręczanie orzeczeń sądu drugiej instancji w postępowaniu zażaleniowym - sprawa rozpoznawana według przepisów o postępowaniu uproszczonym {spc/kpc.a505(13).02}.

Rozpoznając zażalenie inny skład sądu drugiej instancji przede wszystkim powinien mieć na uwadze granice, w jakich postanowienie sądu drugiej instancji zostało zaskarżone zażaleniem.

W punkcie wyjścia inny skład sądu drugiej instancji powinien więc ustalić, czy kwestionowane postanowienie zostało zaskarżone w całości, czy jedynie w części, czy tylko przez jedną stronę, czy przez obie, a w przypadku współuczestnictwa - którzy ze współuczestników je zaskarżyli i czy na podstawie art. 73 § 2 k.p.c. zaskarżenie przez niektórych wywołuje skutek względem tych, którzy tego nie uczynili. Dotyczy to przede wszystkim przypadków zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie zwrotu kosztów procesu.

Ponadto w postępowaniu zażaleniowym odpowiednie zastosowanie znajdować może art. 378 § 2 k.p.c., pozwalający sądowi drugiej instancji, bez przekraczania przedmiotowego zakresu zaskarżenia, rozpoznać z urzędu sprawę także na rzecz tych współuczestników (innych, niż wskazani w art. 73 § 2 k.p.c.), którzy nie wnieśli zażalenia, jeśli będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są im wspólne.

Przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania zażalenia inny skład sądu drugiej instancji bada kwestie związane z jego dopuszczalnością. Ustalenie okoliczności wskazujących na niedopuszczalność zażalenia nie pozwala na przejście do etapu jego merytorycznego rozpoznania, a jedynie na formalne zakończenie postępowania zażaleniowego przez wydanie postanowienia odrzucającego zażalenie.