Musiał Krzysztof J., Rozstrzyganie sporów o właściwość organów podatkowych

Rozstrzyganie sporów o właściwość organów podatkowych

Procedura dotyczy postępowania w zakresie rozstrzygania sporów o właściwość organów podatkowych.

Przez właściwość organu rozumie się zdolność prawną do rozpatrywania i rozstrzygania spraw podatkowych określonego rodzaju, a więc prowadzenia postępowania podatkowego w konkretnych sprawach oraz dokonywania wszelkich czynności uregulowanych w prawie podatkowym, które należą do kompetencji organów podatkowych.

Artykuł 15 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) - dalej o.p., określa dwa rodzaje właściwości organów podatkowych:

1) właściwość rzeczową,

2) właściwość miejscową.

Na podstawie przepisów prawa procesowego wyróżniamy trzeci rodzaj właściwości:

3) właściwość instancyjną - a więc zdolność prawną organu podatkowego, zazwyczaj wyższego stopnia, do prowadzenia weryfikacji decyzji w toku instancji oraz w nadzwyczajnych trybach postępowania podatkowego

(por. B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz 2010, s. 148).

Ze względu na źródło regulacji właściwości organów podatkowych, wyróżnić też można

4) właściwość delegacyjną - polegającą na przekazaniu prowadzenia danej sprawy albo czynności procesowej jednemu organowi podatkowemu przez drugi organ podatkowy.

Organy podatkowe mają obowiązek przestrzegać z urzędu swojej właściwości, jak również badać swą właściwość w każdym stadium postępowania wyrok SN z 29.05.1991 r., III ARN 17/91, z glosą J. Zimmermanna w: Państwo i Prawo 1992, nr 3, s. 108). Przed wszczęciem postępowania z urzędu, organ bada swoją właściwość, w razie wyniku negatywnego nie podejmując czynności. Przy wszczęciu na żądanie strony, w przypadku wyniku negatywnego, przekazuje jej żądanie organowi właściwemu, informując o tym stronę (art. 170 § 1 o.p), lub zwraca jej podanie z odpowiednim pouczeniem (art. 171 § 3 o.p). w przypadku, gdy organ podatkowy, do którego wniesiono podanie będzie właściwy tylko w jednej z wniesionych spraw, a w pozostałych będzie niewłaściwy - zgodnie z art. 171 § 1 o.p. - powinien rozpatrzyć sprawę, w której jest właściwy, a co do pozostałych spraw powinien poinformować wnoszącego podanie o potrzebie wniesienia ich do właściwych organów.