Kidyba Andrzej, Transgraniczne przekształcenie spółki z o.o. w spółkę zagraniczną – cz. 2 faza właścicielska

Transgraniczne przekształcenie spółki z o.o. w spółkę zagraniczną – faza właścicielska

Celem kolejnej procedury w procesie transgranicznego przekształcenia spółki z o.o. w spółkę zagraniczną jest omówienie uchwały o transgranicznym przekształceniu i jej treści oraz dopuszczalność jej zaskarżenia.

Czynność polegająca na podjęciu uchwały o przekształceniu spółki z o.o. w spółkę zagraniczną otwiera następny etap w procedurze przekształcenia nazywany fazą właścicielską.

Przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę zagraniczną zostało uregulowane w Kodeksie spółek handlowych poprzez dodanie nowego w rozdziału 4¹ „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej” oddział 1 „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych” (art. 580¹–580¹⁷ k.s.h.) dziale III „Przekształcenia spółek”, tytule IV „Łączenie, podział i przekształcanie spółek”. Zgodnie z art. 580¹ k.s.h. do transgranicznego przekształcenia spółek kapitałowych stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 4, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. W praktyce gospodarczej oznacza to, że w pierwszej kolejności znajdą zastosowanie przepisy art. 580¹–580¹⁷ k.s.h., a uzupełniająco przepisy rozdziału 4 „Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową” (art. 577–580 k.s.h.), jak również rozdziału 1 „Przepisy ogólne” (por. art. 577 k.s.h.).

Istotą transgranicznego przekształcenia jest możliwość przeniesienia siedziby polskiej spółki do innego kraju Unii Europejskiej z jednoczesną zmianą jej formy prawnej (tj. na inny typ) dopuszczoną przez obcego prawodawcę w porządku prawnym jej nowej siedziby (tj. nowej siedziby spółki), bez obowiązku przeprowadzania postępowania likwidacyjnego polskiej spółki (tj. spółki przekształcanej). Nowe formy prawne zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 2017/1132. Co więcej, transgranicznie przekształcona polska spółka będzie mogła w zasadzie zachować dotychczasowe prawa i obowiązki, w innym państwie Unii Europejskiej i w innej (zagranicznej) formie prawnej.

Wdrożone do polskiego systemu prawnego regulacje dotyczące transgranicznego przekształcenia spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej stanowią realizację kolejnego etapu implementacji, tzw. pakietu prawa spółek, tj. dyrektywy z 20.06.2019 r. Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1151 zmieniającą dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek (Dz.Urz. UE L 186, s. 80) oraz dyrektywę z 27.11.2019 r. Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/2121 zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek (Dz.Urz. UE L 321, s. 1, ze zm.), która dotyczy transgranicznego przekształcenia spółek. Nadrzędnym celem norm europejskich jest scalenie jednolitego rynku unijnego.

Należy zauważyć, że do transgranicznego przekształcenia spółek będą miały zastosowanie narzędzia prawne obowiązujące w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, których nadrzędnym celem jest przeciwdziałanie procederowi, tzw. kradzieży spółek. Jest to czynność polegająca na zmianie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym na podstawie sfałszowanych dokumentów składanych przez podmioty nieuprawnione. W rezultacie, podstępem są wprowadzane wpisy w rubrykach KRS dotyczące zmiany sposobu reprezentacji podmiotu. Tym samym, oszuści przejmują reprezentację podmiotu – spółki bez jakiejkolwiek wiedzy i decyzji wspólników lub członków zarządu. Funkcjonująca konstrukcja prawna ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego.

Instrumentem do osiągnięcia tego celu jest newsletter KRS rozsyłany emailem automatycznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ma on sygnalizować takie zdarzenia prawne jak: dokonanie wpisu w KRS czy też zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu (por. art. 10a u.k.r.s.). Za pośrednictwem newslettera KRS przesyłane będą jedynie podstawowe informacje, dostępne publicznie w aktach rejestrowych i w KRS.

Informacje przesyłane będą każdemu, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wskaże numer KRS podmiotu, którego informacje te mają dotyczyć. W celu otrzymywania informacji należy wskazać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego numer KRS podmiotu, którego mają dotyczyć przesyłane informacje. To z kolei łączy się ze skorzystaniem z konta, o którym stanowi art. 53d ustawy z  27.07.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm.) – dalej p.u.s.p. Informacje przesyłane będą przez okres wskazany, nie dłużej niż przez rok, albo do chwili rezygnacji z otrzymywania tych informacji. Dopuszczalne będzie przedłużanie tego okresu, każdorazowo na czas nie dłuższy niż rok (por. art. 10a u.k.r.s.).

Każdy będzie mógł otrzymywać jednocześnie informacje dotyczące nie więcej niż pięćdziesięciu podmiotów. W takiej sytuacji przedsiębiorca w natychmiastowy sposób uzyska dostęp do informacji w zakresie zmian rejestrowych dokonywanych w spółce. W wypadku próby dokonania „kradzieży spółki” newsletter KRS umożliwi przedsiębiorcy-spółce szybką reakcję i udaremnienie oszustwa z pomocą organów ścigania. Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki.

Instytucja newslettera KRS stanowi wygodny mechanizm zapobiegania przestępstwom gospodarczym. Należy zaznaczyć, że nowe przepisy prawne nie zwalniają uczestników obrotu gospodarczego z obowiązku zapoznawania się z treścią Krajowego Rejestru Sądowego oraz aktami rejestrowymi.

W praktyce gospodarczej może się tak zdarzyć, że przed dniem przekształcenia albo po dniu przekształcenia w związku z rozpoczętą licytacją spółka podejmie decyzję o zakupie nieruchomości w ramach postępowania egzekucyjnego. Udział w tym procesie jest korzystny dla spółki w aspekcie ekonomicznym, gdyż może ona nabyć nieruchomość w korzystnej cenie, tj. niższej od wartości występującej na rynku nieruchomości. Jednocześnie zakupiona w tym trybie nieruchomość będzie stanowiła dodatkowy składnik majątku spółki przekształcanej albo spółki przekształconej.

Należy zaznaczyć, że uczestnictwo w licytacji elektronicznej nieruchomości łączy się z obowiązkiem utworzenia indywidualnego konta w systemie teleinformatycznym na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (por. art. 986⁴ § 2 k.p.c.).

Udział spółki w tym postępowaniu – licytacji (tzw. przetarg), jest możliwy tylko wtedy, gdy założy ona konto na portalu przygotowanym i udostępnionym przez Krajową Radę Komorniczą (por. art. 986⁴ § 1–2 k.p.c.). W związku z aktualną sytuacją epidemiczną i sanitarną szczególnego znaczenia zyskuje możliwość nabycia nieruchomości w ramach sprzedaży zajętych nieruchomości w drodze licytacji elektronicznej.

Należy podkreślić, że obowiązująca nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wymusiła także zmiany w innych ustawach, w tym w szczególności w ustawie z  29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1705) oraz w ustawie z  26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1787), jak również w ustawie z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1787) – dalej: ustawa o CIT, a także w ustawie z  20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 685; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1705).

Z dniem wejścia w życie zmian w Kodeksie spółek handlowych (tj. z dniem 15.09.2023 r.) zaczęła również obowiązywać ustawa z  26.05.2023 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek (Dz.U. poz. 1784), Celem nadrzędnym tej ustawy jest zapewnienie przez ustawodawcę pracownikom ochrony prawnej za pośrednictwem takich instytucji prawnych, które mają bezpośredni wpływ na proces przekształcenia i gwarantują ochronę interesów pracowników w prowadzonych transformacjach w spółkach handlowych.

Przed nowelizacją przepisów Kodeksu spółek handlowych (tj. przed wprowadzeniem transgranicznego przekształcenia), w przypadku gdy polska spółka podjęła decyzję o przeniesieniu swojej siedziby za granicę, to łączyło się to w praktyce gospodarczej z utworzeniem nowej spółki za granicą i przeniesienia tam swojej działalności w trybie wniesienia przedsiębiorstwa. Równocześnie w polskiej spółce obligatoryjnie było przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. Oznaczało to mnożenie podmiotów prawnych i prowadzenie skomplikowanych oraz złożonych procedur prawnych przy uczestnictwie wyspecjalizowanych doradców prawnych, podatkowych, audytowych oraz biegłych rewidentów, co łączyło się z wydatkami za ich obsługę i udział, jak również z obligatoryjnymi daninami podatkowymi.

Zgromadzenie wspólników przekształcającej się spółki z o.o. w uchwale o przekształceniu składa oświadczenie o zmianie formy prawnej. W tym przypadku jest to określona forma prawna spółki zagranicznej. W praktyce, uchwała o przekształceniu określa ustrój spółki przekształconej.

W treści uchwały o przekształceniu znajdują się również postanowienia dotyczące tzw. prawa wyjścia wspólnika ze spółki.

Zgodnie z art. 563 § 2  i art. 580¹ k.s.h. podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki przekształconej.