Janiszowski-Downarowicz Rafał, Udzielanie przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową na bezpośrednie żądanie prokuratora

Udzielanie przez bank informacji stanowiących tajemnicę bankową na bezpośrednie żądanie prokuratora

Artykuły 105 i 106b ustawy - Prawo bankowe wprowadzają podstawę do obowiązkowego udzielenia informacji objętych tajemnicą bankową na żądanie prokuratora, który prowadzi postępowanie przygotowawcze. W zależności od etapu tego postępowania prokurator może zwrócić się z takim żądaniem do banku bezpośrednio w fazie ad personam, a także w fazie ad rem postępowania o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z działaniem osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Poza tymi wypadkami prokurator prowadzący postępowanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe może żądać od banku, osób zatrudnionych w banku oraz osób, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe, udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową jedynie na podstawie postanowienia wydanego na jego wniosek przez właściwy miejscowo sąd okręgowy.

Prokurator może żądać udzielenia informacji stanowiących tajemnicę bankową, jeżeli prowadzi postępowanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe przeciwko osobie fizycznej będącej stroną umowy zawartej z bankiem, w zakresie informacji dotyczących tej osoby fizycznej, a także popełnione w związku z działaniem osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, w zakresie informacji dotyczących tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej. Prokurator może również zażądać od banku informacji w przypadku udzielania pomocy prawnej, o którą zwróciło się państwo obce, mające prawo występować o udzielenie informacji objętych tajemnicą bankową na mocy ratyfikowanej umowy międzynarodowej z Rzeczpospolitą.

Uzyskanie informacji jest szczególnie ważne z punktu widzenia postępowania karnego, jeżeli może to dopomóc w wykryciu przestępstwa i zebrania dowodów. Należy zwrócić uwagę, że art. 105 ust. 1 pkt 2b daje prokuratorowi możliwość do zwrócenia się z żądaniem do banku tylko w przypadku prowadzenia postępowania w fazie przeciwko osobie, a więc już po wydaniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Istotnym jest jednak, aby żądanie dotyczyło informacji związanych bezpośrednio z tą osobą fizyczną, której dotyczy to postępowanie (podejrzany). Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych, jeżeli przestępstwo popełniono w związku z wykonywaną przez nie działalnością. Znajduje to potwierdzenie w judykaturze: „z art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Prawo bankowe wynika, że w postępowaniu karnym mogą być udzielane przez bank na żądanie sądu (jak również prokuratora - dop. autora) tylko takie informacje stanowiące tajemnicę bankową, które dotyczą tej osoby fizycznej, będącej stroną umowy z bankiem, przeciwko której toczy się to postępowanie karne” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 lipca 2013 r., II AKa 12/13, KZS 2013, z. 11, poz. 69 i 74).