Nowość 0115-KDIT2.4011.189.2024.1.MD - Możliwość preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan ojcem niespełna 9-letniego obecnie syna A. A. Jest Pan zameldowany i mieszka wraz z synem przy ul. A 1 w B. Od 2022 r. po rozwodzie jest Pan rozwodnikiem, osobą samotną, nie pozostaje Pan w konkubinacie lub w innym związku.

Pana syn jest obecnie uczniem klasy II Szkoły Podstawowej, naukę rozpoczął we wrześniu 2022 r., kilka miesięcy po opuszczeniu rodziny przez matkę ((...) 2022 r.).

Według wyroku Sądu Okręgowego z (...) 2022 r. (uprawomocnionego (...) 2022 r.), rozwód nastąpił z wyłącznej winy matki Pana syna - B. B. Władza została powierzona obojgu rodzicom. Nie została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad Pana synem, w związku z którą Panu i matce dziecka zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Sąd wyznaczył miejsce zamieszkania Pana syna w każdorazowym miejscu Pana zamieszkania oraz zasądził od matki syna alimenty w wysokości (...) zł. Również zostało Panu przyznane świadczenie wychowawcze (500+) na syna.

Sąd ustalił kontakty matki z synem w każdy wtorek oraz czwartek w godzinach 16.00-18.00 oraz w dwa weekendy w miesiącu (piątek 18.00 - niedziela 18.00) za wyjątkiem wakacji, ferii zimowych oraz Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocnych. Matce syna przysługuje kontakt z dzieckiem w dwa tygodnie wakacji oraz tydzień ferii zimowych. W 2022 r. zarówno Pan, jak i matka dziecka posiadaliście i nadal posiadacie pełną władzę rodzicielską wobec syna. W 2022 r. i latach kolejnych miejscem zamieszkania Pana syna było każdorazowo Pana miejsce zamieszkania (zgodnie z decyzją Sądu). Matka Pana syna płaci zasądzone alimenty, jednakże nie wykorzystuje całego, przyznanego przez Sąd czasu na kontakty z synem. Od opuszczenia rodziny przez matkę w (...) 2022 r., a więc kilka miesięcy przed rozwodem, odpowiada Pan całkowicie za wychowanie syna, kontakty ze szkołą - a wcześniej przedszkolem, rodzicami innych dzieci, czy też za opiekę zdrowotną syna.

W roku podatkowym objętym wnioskiem i w latach kolejnych, matka dziecka nie wykonywała władzy rodzicielskiej w stosunku do syna, tj. nie uczestniczyła w wychowaniu dziecka, nie dbała o jego prawidłowy rozwój kształtując jego właściwe zachowania, nie rozwijała jego zainteresowań, nie sprawowała nad nim pieczy/opieki, nie troszczyła się o jego rozwój fizyczny i duchowy, nie ponosiła wydatków związanych z jego wypoczynkiem, nie ponosiła kosztów jego utrzymania, nie zabezpieczała potrzeb bytowych, zdrowotnych i edukacyjnych - poza alimentami, nie pomagała w edukacji szkolnej itp.

Dziecko pozostaje pod Pana stałą, codzienną opieką i mieszka z Panem. To Pan wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko jest wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Od rozpoczęcia nauki w szkole, matka ani razu nie zaprowadziła go czy przyprowadziła ze szkoły, nie uczestniczyła również w żadnym z zebrań z nauczycielami, nie utrzymuje kontaktu z nauczycielami ani nie korzysta z dostępu do szkolnego dziennika elektronicznego syna.

Pana syn urodził się (...). Te zadania są wykonywane wyłącznie przez Pana.

Matka syna po zawarciu nowego związku małżeńskiego oraz zmianie nazwiska nie korzysta w pełni z wszystkich widzeń z synem.

Pana syn nigdy nie osiągnął dochodów, nie otrzymał również dodatku pielęgnacyjnego oraz renty socjalnej. W 2022 r. i w latach kolejnych w stosunku do Pana i Pana syna nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) - w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń oraz nie miały zastosowania przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W 2022 r. i w latach kolejnych osiągnął Pan dochody opodatkowane według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podlega Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Pytanie

Czy przysługuje Panu prawo do złożenia korekty zeznania rocznego za 2022 rok i skorzystania za 2022 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, z uwagi na fakt, że dziecko pozostaje pod Pana stałą, codzienną opieką i mieszka z Panem oraz że to Pan wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko jest wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój zarówno psychiczny jak i fizyczny, a także stale troszczy się Pan o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny, uważa Pan, że przysługuje Panu prawo do złożenia korekty zeznania rocznego za 2022 r. i skorzystania za 2022 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 6 ust. 4c wskazanej ustawy:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Artykuł 6 ust. 4e cytowanej ustawy stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

- w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

Według art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

Z cytowanych przepisów wynika, że możliwość zastosowania preferencyjnego opodatkowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie w nich wskazanych. Przy czym przepisy te należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów, na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do "jego utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

W art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zastrzegł, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic, który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że skoro po orzeczeniu rozwodu, między Panem a matką syna, wyrokiem sądu, który uprawomocnił się (...) 2022 r., odpowiada Pan całkowicie za wychowanie syna, który pozostaje pod Pana stałą, codzienną opieką i mieszka z Panem, a matka dziecka nie wykonywała władzy rodzicielskiej w stosunku do syna, tj. nie uczestniczyła w wychowaniu dziecka, nie dbała o jego prawidłowy rozwój kształtując jego właściwe zachowania, to ma Pan prawo do skorzystania za 2022 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci, o którym mowa w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) wynika, że:

Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

Przy czym, zgodnie z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej:

Ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach - rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Natomiast stosownie do art. 81 § 3 ww. ustawy:

Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.

Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa).

Wobec powyższego, w świetle przepisów obowiązującego prawa, zgodzić należy się z Panu, że przysługuje Panu prawo do złożenia korekty zeznania za 2022 r. w celu skorzystania z preferencyjnej formy rozliczenia przewidzianej dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.