Gliszczyńska-Grabias Aleksandra, Prawo i pamięć. O prawnych aspektach odniesień do przeszłości

„Każdy sposób myślenia o przeszłości wiąże się z jakimś sposobem wartościowania i rozumienia współczesnego świata. Rozbieżność sądów wartościujących, choćby w postaci odmiennych ocen ważności, jest zawsze obecna w sporach o interpretację procesów historycznych. Dlatego spory te nie są do końca rozstrzygalne” (Karol Modzelewski, Barbarzyńska Europa ).

1. Uwagi wstępne. Prawo i historia pozostają w bliskiej zależności od stuleci. Jednym z najbardziej znamiennych traktatów w historii nowożytnej Europy, w którym kwestia pamięci została w sposób wyraźny uregulowana, był traktat westfalski z 1648 r. W traktacie tym, kończącym wojnę trzydziestoletnią, strony zobowiązały się do wzajemnej „wieczystej niepamięci i amnestii (perpetua oblivio et amnestia)” . Zapomniane miały zostać wszelkie waśnie, doznane krzywdy, straty i niesprawiedliwości. W postanowieniu tym widoczny jest imperatyw chrześcijańskiego motywu przebaczenia, połączony z symboliką narzucanej niepamięci. Takie ujęcie reprezentował...