Buczkowski Adam, Safety zones – zarzewie wygaśnięcia umów systemu prawa kosmicznego?

Streszczenie

Artemis Accords to porozumienie zawierające z założenia niewiążące postanowienia dotyczące dalszego wykorzystania przestrzeni kosmicz- nej, szczególnie powierzchni Księżyca i jego eksploatacji. Niniejsze po- rozumienie może wywoływać kontrowersje w przypadku porównania przewidywanych przez nie czynności wykonywanych w przestrzeni ko- smicznej, do regulacji zawartych w traktatach tworzących obecnie obo- wiązujący system międzynarodowego prawa kosmicznego, zwłaszcza Układzie o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi z dnia 27 stycznia 1967 r. Niektóre z postanowień Artemis Accords, zwłaszcza te wprowadzające tzw. safety zones mogą naruszać obecnie obowiązujące prawo międzynarodowe.

Instrument wspomagający prowadzenie działalności na ciałach niebie- skich w formie wprowadzonego przez Artemis Accords safety zones wydają się sprzeczne z zasadami swobodnego dostępu do ciał niebieskich oraz niezawłaszczalności przestrzeni kosmicznej. Jednocześnie, zasady te sta- nowią normy ius cogens w międzynarodowym prawie kosmicznym.

Pomimo niewiążącego charakteru porozumienia Artemis Accords, po- kazuje on intencje większości państw najbardziej zaangażowanych w wykorzystanie przestrzeni kosmicznej. Postępujący rozwój technologii pozwala na prowadzenie działalności w przestrzeni kosmicznej na spo- soby, które podważają aktualność obecnego systemu międzynarodowe- go prawa kosmicznego. Podjęcie w doktrynie rozważań nad nowymi rozwiązaniami w kontekście użytkowania przestrzeni kosmicznej ofero- wanymi przez zainteresowane państwa, szczególne te, które są w stanie prowadzić skuteczną politykę kosmiczną, są istotne w perspektywie przyszłości prawa kosmicznego jako całości. Rozpoczęcie regularnej i stałej działalności na innych ciałach niebieskich mogłoby potencjalnie doprowadzić także do wykształcenia się nowych norm ius cogens, które w razie braku związania się nowymi traktatami, mogą doprowadzić do wygaśnięcia dotychczasowego systemu prawa kosmicznego.