Lato Dorota, Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego po dwóch latach obowiązywania instytucji

Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje od orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Stwierdzające naruszenie prawa orzeczenie uzyskane na podstawie skargi umożliwia następnie dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną wydaniem prawomocnego orzeczenia. Skarga jest na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego instytucją nową, obowiązuje od kwietnia 2010 r. Przez 2 lata od wejścia w życie wprowadzających ją przepisów, Naczelny Sąd Administracyjny merytorycznie rozpatrywał tylko pięć przypadków, we wszystkich skargę oddalił. Pozostałe skargi nie spełniały warunków formalnych, wobec czego podlegały odrzuceniu. Przypadki, w których sąd oddalił skargi o stwierdzenie niezgodności, pozwalają przyjrzeć się funkcjonowaniu tej instytucji w orzecznictwie sądów administracyjnych dość pobieżnie, ze względu na niewielką liczbę spraw. Niemniej jednak analiza, dokonana w tym artykule, może prowadzić do wniosku, że możliwość stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest często procedurą dla stron niezrozumiałą. Skarga musi ponadto spełnić bardzo trudne wymogi; wydanie wyroku musi spowodować bezpośrednie wystąpienie po stronie wnoszącego skargę szkody, skarżący musi wykorzystać przysługujące mu w konkretnym postępowaniu sądowym środki prawne, skargę może sporządzić wyłącznie profesjonalny pełnomocnik, wykazać należy rażące naruszenie przepisów prawa unijnego w przypadku orzeczeń NSA.