Cyuńczyk Filip, Czy w kasacji procesu brzeskiego rzeczywiście chodziło tylko o uniewinnienie Wincentego Witosa? Glosa do wyroku SN z 25.05.2023 r., II KK 453/22

1. Działanie przestępne na gruncie przepisu art. 95 k.k. z 1932 r., odmiennie niż np. zbrodni stanu z art. 93 § 1 k.k. z 1932 r., ale podobnie jak w przypadku usiłowania zmiany ustroju Państwa z art. 93 § 2 k.k. z 1932 r., mogło wystąpić wyłącznie w postaci przemocy fizycznej.

2. Sprawa procesu brzeskiego powinna stanowić lekcję na temat roli prawa i sądów w demokratycznym państwie prawnym, lekcję nie tylko dla sędziów, ale także dla przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej, a wreszcie lekcję dla nas wszystkich. Sprawa ta powinna także stanowić przestrogę przed pokusą ulegania ponad miarę emocjom politycznym, pokusą zwalczania przeciwników politycznych z wykorzystaniem instrumentów państwa i prawa, pokusą podejmowania działań wbrew prawu, w tym Konstytucji, dla osiągnięcia celów politycznych i poszerzania zakresu władzy.

3. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje na podstawie przepisów prawa procesowego obowiązujących w czasie orzekania, a nie tych, które obowiązywały w dacie wydania orzeczenia zaskarżonego kasacją.

4. Pojęcie prawomocnego wyroku kończącego postępowanie, o którym mowa w art. 521 k.p.k., odnosi się na gruncie przepisów ustawy procesowej z 1928 r. do wyroku sądu drugiej instancji, który uzyskał prawomocność w chwili oddalenia kasacji.