Zalewski Wojciech, Karanie za usiłowanie, czyli o wadach dziedzictwa subiektywizmu niebezpieczeństwa sprawcy w konstrukcji form stadialnych. Glosa do wyroku SN z dnia 29 czerwca 2006 r., WK 8/06

Problem prawnej regulacji form stadialnych przestępstwa nie należy do łatwych. Sposób ujęcia usiłowania i przygotowania ujawnia preferencje prawodawcy w zakresie kryminalizacji form stadialnych przestępstwa. Mówiąc najprościej: czy karać surowiej, czy łagodniej. Zagadnienia punitywności omawianej instytucji nie wyczerpuje jedynie wyższa lub niższa wysokość zagrożenia ustawowego za usiłowanie, ale obejmuje również odpowiedź na pytanie, jakie zachowania uznaje się za usiłowanie (w zasadzie karalne), a jakie za (w zasadzie niekaralne) przygotowanie. Im szerzej określone jest usiłowanie, tym więcej zachowań podlega karze.

Kodeks karny z 1932 r. stał, jak wiadomo, na stanowisku subiektywizmu. Było to efektem długiej historycznej ewolucji. Trzeba bowiem pamiętać, że zagadnienie sprawstwa w prawie karnym jest kategorią historycznie zmienną i zależną od sposobu myślenia oraz rozumienia świata przez człowieka . W "Komentarzu do k.k." J. Makarewicz podkreślał już na wstępie, iż "nowożytny kodeks...