Kozłowski Marcin, Tryb rozpatrywania przez Ministra Sprawiedliwości odwołań od odmowy wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych

W ostatnim czasie powstała poważna rozbieżność na tle interpretacji przepisów art. 68 ust. 6a ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2009 r., nr 146, poz. 1188) oraz art. 31 ust. 2a ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r., nr 10, poz. 65) przez sądy administracyjne, odnośnie zakresu stosowania k.p.a. przy orzekaniu przez Ministra Sprawiedliwości w postępowaniu zainicjowanym odwołaniem zainteresowanego od uchwały organu samorządowego w przedmiocie wpisu na listę uprawnionych do wykonywania zawodu lub radcy prawnego. Wątpliwości, jakie powstały w związku ze stosowaniem tych przepisów, wiążą się z możliwością zastosowania przez Ministra Sprawiedliwości, orzekającego jako organ odwoławczy, rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., tj. rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. Na tym tle zarysowały się dwa odrębne nurty orzecznicze. Do tej pory przeważał pogląd, że Minister Sprawiedliwości, rozpoznając odwołanie od decyzji Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej (Krajowej Rady Radców Prawnych), wydaje jedno z orzeczeń przewidzianych w art. 138 k.p.a., ponieważ działa on jako organ odwoławczy w rozumieniu przepisów k.p.a. Stanowisko to zakłada, że w braku szczególnych unormowań w prawie administracyjnym należy posiłkować się ogólnym zasadami postępowania administracyjnego. Odmienne stanowisko zaczęło być prezentowane w najnowszym orzecznictwie. Zgodnie z nim Minister Sprawiedliwości nie ma możliwości dokonywania wpisu na listę adwokatów (radców prawnych) ani zarządzania takiego wpisu, bowiem kwestia dopuszczenia kandydata do zawodu adwokata (radcy prawnego) leży w wyłącznej kompetencji organów samorządu zawodowego, który sprawuje pieczę nad właściwym wykonywaniem zawodu. Z tego powodu Minister Sprawiedliwości, badając legalność uchwał organów samorządu adwokackiego (radcowskiego) jako organ nadzoru, stwierdzając naruszenie prawa, może działać wyłącznie kasacyjnie.