Skorupka Agnieszka, Dopuszczalność dowodu sprzecznego z prawem w sądowym postępowaniu cywilnym
Dopuszczalność dowodu sprzecznego z prawem w sądowym postępowaniu cywilnym
Wprowadzenie
Sztuka postępowania sądowego jest w istocie umiejętnością korzystania z dowodów .
Niniejsza książka jest drugim wydaniem monografii zatytułowanej Dopuszczalność dowodu sprzecznego z prawem w sądowym postępowaniu cywilnym, która ukazała się nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer w 2018 r. Książka została zaktualizowana przede wszystkim pod kątem zmian w przepisach prawa procesowego cywilnego, z uwzględnieniem dużej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r., która wprowadziła kilka znaczących zmian do sądowego postępowania cywilnego. Omawianą problematykę rozszerzono m.in. o aktualne poglądy doktryny i orzecznictwa w przedmiocie zagadnienia dowodu sprzecznego z prawem (inaczej: nielegalnego, bezprawnego, pozyskanego niezgodnie z prawem, zdobytego sprzecznie z prawem, nielegalnie), kwestię dowodu sprzecznego z prawem w kontekście umów dowodowych, problem anonimu oraz obiektywne kryteria w teście proporcjonalności, które pozwalają sądowi na podjęcie decyzji o dopuszczeniu lub pominięciu dowodów sprzecznych z prawem.
Łacińskie sentencje ex iniuria ius non oritur czy non omne quod licet honestum uzasadniałyby przekonanie, że dowody sprzeczne z prawem (bezprawne, nielegalnie zdobyte) nie mogą być dopuszczone. Tymczasem ani ustawa procesowa, ani Konstytucja nie wprowadzają żadnego ograniczenia dowodowego w postaci dowodu sprzecznego z prawem. Wobec tego problem ten pozostaje otwarty i jest jednym z najbardziej dyskusyjnych zagadnień w nauce prawa cywilnego procesowego. W polskiej doktrynie prawa cywilnego procesowego oraz judykaturze do tej pory nie wypracowano metod, które pozwalałyby na w miarę jednolite podejście do rozwiązania problematyki dopuszczalności dowodu sprzecznego z prawem.
Założeniem niniejszej książki jest dopuszczalność dowodów sprzecznych z prawem, z zastrzeżeniem jednak, że wśród nich znajdują się dowody niedopuszczalne. Cel nie uświęca środków, dlatego istnieją granice dopuszczalności dowodów sprzecznych z prawem. Kwestia dopuszczalności takiego dowodu zasadza się na problemie kolizji prawa do dowodu z szeroko pojmowanym prawem do prywatności oraz ochroną godności ludzkiej. Ocena sądu, czy dany dowód, uznany za sprzeczny z prawem, dopuścić i wykorzystać w sądowym postępowaniu cywilnym, sprowadza się do ustalenia, czy ingerencja w określone prawo jest proporcjonalna.
***
Serdeczne podziękowania składam Panu Sędziemu SN Jackowi Gudowskiemu za cenne wskazówki, które przyczyniły się do ostatecznego kształtu niniejszej książki.
RozdziałIDowód – zagadnienia wprowadzające
1.Pojęcie dowodu
Termin „dowód” – zarówno w języku potocznym, jak i prawnym oraz prawniczym – jest pojęciem niezwykle pojemnym treściowo i wieloznacznym. Brak definicji legalnej dowodu prowadzi do zróżnicowania poglądów w zakresie przyjęcia jednolitego rozumienia tego terminu. W okresie międzywojennym przytaczano definicję dowodu stworzoną przez J. Benthama, który określił go jako „fakt w domniemaniu prawdziwy, który ma służyć za podstawę do wiary w istnienie lub nieistnienie drugiego faktu” . Innymi słowy, dowód polega na umiejętności prawidłowego wnioskowania o jednym fakcie na podstawie drugiego. Pojęcie dowodu przedstawione przez J. Benthama stało się podstawą do rozwijania w doktrynie prawa procesowego innych definicji tego terminu. Na ukształtowanie różnego rozumienia dowodu w nauce prawa procesowego cywilnego duży wpływ miały koncepcje karnoprocesowe przyjmujące rozmaite znaczenia dowodu. Nadto w postępowaniu sądowym splatają się dwa elementy: argumentacja związana z pojęciem dowodu w znaczeniu...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX