Poźniak-Niedzielska Maria, Sieńczyło-Chlabicz Joanna, Europejskie prawo wzorów przemysłowych

Książka Europejskie prawo wzorów przemysłowych stanowi pierwsze całościowe opracowanie dotyczące systemu ochrony wzorów przemysłowych w prawie Unii Europejskiej. Wzornictwo przemysłowe odgrywa bez wątpienia ogromną rolę w życiu gospodarczym, zaś zewnętrzny wygląd (postać) produktów jest istotnym instrumentem promocji towarów, skutecznym narzędziem do uzyskania przewagi nad konkurentami, a także dobrym sposobem na przyciągnięcie klienteli zainteresowanej oryginalną, zindywidualizowaną postacią przedmiotów na rynku europejskim.

Ochrona prawna wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej jest uregulowana w rozporządzeniu Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2245/2002 z dnia 21 października 2002 r., zawierającym przepisy wykonawcze. Celem rozporządzenia nr 6/2002 jest stworzenie ujednoliconego systemu ochrony wzoru wspólnotowego objętego jednolitą ochroną z tym samym skutkiem na całym terytorium Wspólnoty. System ten stanowi realizację celów Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, jako że ograniczenie ochrony wzorów do terytorium poszczególnych państw członkowskich, prowadząc do podziału rynku w odniesieniu do produktów zawierających wzór, było przeszkodą dla wolnego przepływu towarów, a także przyczyną konfliktów handlowych między państwami członkowskimi.

Dla realizacji celu polegającego na ujednoliceniu systemu ochrony wzorów powołano Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) z siedzibą w Alicante (Hiszpania). Zgłoszone do Urzędu wzory przemysłowe po ich zarejestrowaniu mogą korzystać z przewidzianej w rozporządzeniu nr 6/2002 ochrony prawnej udzielanej na tych samych zasadach i warunkach we wszystkich krajach członkowskich Wspólnoty.

Najnowsze wydanie niniejszej książki ma na celu całościową prezentację nowej, na polskim horyzoncie prawnym, ochrony wzorów przemysłowych, która umożliwia znaczne rozszerzenie terytorialnego zakresu tej ochrony w związku z jej harmonizacją w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Podmioty poszukujące ochrony swoich wzorów otrzymały do dyspozycji nowy instrument prawny o charakterze międzynarodowym. Stosowanie tego instrumentu w praktyce wymaga jednak korekt, polegających na objaśnianiu użytych w rozporządzeniu nr 6/2002 terminów i precyzowania pojęć, których konfrontacja z konkretnymi kazusami nasuwa niekiedy wątpliwości. Tę funkcję pełnią wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Sądu Unii Europejskiej oraz decyzje Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) w Alicante.

Książka zawiera pogłębioną analizę obowiązującego stanu prawnego dotyczącego ochrony wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej, odwołuje się do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Sądu Unii Europejskiej oraz decyzji OHIM, a jednocześnie wyjaśnia wiele problemów praktycznych. W nowym wydaniu, nie rezygnując z głównego zadania, jakim jest przedstawienie mechanizmu działania systemu europejskiej ochrony wzorów, postanowiono uzupełnić wywody tezami wynikającymi z bieżącego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i decyzji OHIM.

Jednocześnie zwrócono uwagę na bogaty dorobek doktryny polskiej, znajdujący odzwierciedlenie przede wszystkim w opracowaniach monograficznych oraz komentarzach do ustawy – Prawo własności przemysłowej. Prace te dotyczą głównie regulacji krajowych, co oczywiście nie umniejsza ich znaczenia i wpływu na kształtowanie się ochrony wzorów w ogólności. Systemy ochrony wzorów przemysłowych (tj. system krajowy oraz ochrona przewidziana w rozporządzeniu nr 6/2002) mają charakter autonomiczny, chociaż istnieją pomiędzy nimi różnorakie związki. To powiązanie znajduje wyraz w tym, że rejestracja wzoru w trybie międzynarodowym odbywa się poprzez zgłoszenie wzoru w Urzędzie Patentowym RP, a spory o naruszenie prawa wypływającego z rejestracji w OHIM toczą się w trybie powództwa wzajemnego przed sądem krajowym. Natomiast unieważnienie prawa z rejestracji międzynarodowej przeprowadzane jest przez Wydział Unieważnień OHIM, którego decyzje przesądzają o powstaniu i ustaniu tego prawa podmiotowego. Funkcjonowanie tego systemu starano się przedstawić kolejno w dwóch częściach niniejszej książki, z których pierwsza poświęcona jest przedstawieniu zasad ochrony, druga zaś przede wszystkim mechanizmowi funkcjonowania tego instrumentu prawnego.

Niezbędne uzupełnienie publikacji stanowi aneks, który ułatwi czytelnikowi zorientowanie się w tej trudnej problematyce. Aneks zawiera wzory dokumentów, wykazy orzecznictwa, wyciągi z aktów prawa polskiego, wspólnotowego i międzynarodowego, dotyczące wzorów przemysłowych.

Książka adresowana jest do studentów prawa, administracji, ekonomii, zarządzania, uczelni technicznych oraz studentów Akademii Sztuk Pięknych i innych uczelni plastycznych. Ponadto kierowana jest również do kręgu rzeczników patentowych, twórców wzorów oraz przedsiębiorców, a także praktyków specjalizujących się w problematyce prawa własności przemysłowej.

Wyrażamy nadzieję, że pozycja ta spełni oczekiwania zarówno studiujących, jak i zajmujących się zawodowo prawem własności przemysłowej, oraz że jej lektura okaże się pożyteczna i przyczyni się do jeszcze większego zainteresowania aktualnymi możliwościami uzyskania ochrony prawnej wzorów przemysłowych.