Swaczyna Bartłomiej, Hipoteka umowna

Niniejsza książka stanowi w pewnym zakresie kontynuację monografii mojego autorstwa pt. Hipoteka umowna na nieruchomości, która w 1999 r. ukazała się nakładem wydawnictwa Zakamycze. Publikacja, która obecnie trafia do rąk Czytelnika, znacznie jednak różni się od tamtego opracowania.

Już samo porównanie tytułów wskazuje, że Hipoteka umowna obejmuje rozważania dotyczące także innych niż nieruchomość przedmiotów, które mogą zostać obciążone hipoteką. Ponadto, niniejsza praca zawiera również rozdziały poświęcone wierzytelności hipotecznej, hipotece kaucyjnej, hipotece łącznej oraz hipotece na wierzytelności hipotecznej, których nie było w poprzedniej publikacji. Zupełnie zmieniona została także koncepcja omówienia zaspokojenia wierzyciela hipotecznego. Obecnie problematyka ta jest przedstawiona znacznie bardziej syntetycznie, z uwypukleniem kwestii specyficznych dla hipoteki. Również w innych fragmentach, które dotyczą zagadnień poruszanych już w Hipotece umownej na nieruchomości, prezentowana materia została w większości gruntownie przepracowana. Wszystko to sprawia, że do rąk Czytelnika trafia zupełnie nowe opracowanie.

Z drugiej jednak strony wiele poglądów, które sformułowałem w 1999 r., nadal uważam za trafne i podtrzymuję w Hipotece umownej. Aby jednak nie odwoływać się do mojej wcześniejszej pracy zbyt często, zrezygnowałem z powoływania się na nią w przypisach, ilekroć moje aktualne stanowisko jest zbieżne z wcześniej zajmowanym. Odesłania do Hipoteki umownej na nieruchomości pojawiają się zatem przede wszystkim w tych miejscach, w których modyfikuję swoje poglądy. Jak już wspomniałem, niektóre kwestie - przede wszystkim związane z postępowaniem egzekucyjnym - zdecydowałem się ująć bardziej syntetycznie albo w ogóle pominąć ze względu na zmianę stanu prawnego. Także i w tych przypadkach Czytelników zainteresowanych bardziej szczegółowymi uwagami odsyłam w przypisach do odpowiednich fragmentów Hipoteki umownej na nieruchomości.

Opracowując problematykę hipoteki umownej, starałem się uwzględnić w szerokim zakresie praktyczne aspekty rozważanych zagadnień. Praca zawiera w związku z tym sporo uwag szczegółowych i w znacznej mierze czerpie z dorobku orzecznictwa.

Równocześnie miałem na celu wszechstronne teoretyczne naświetlenie roztrząsanych problemów. Nie jest to wyłącznie efekt dążenia do osiągnięcia metodologicznej poprawności rozumowania, niezbędnej dla zachowania walorów naukowych pracy. Jestem bowiem również przekonany, że gruntowne teoretyczne uzasadnienie sformułowanych poglądów może być pomocne w praktyce. Zwłaszcza przy rozwiązywaniu nowych problemów jurydycznych, które zapewne wkrótce się pojawią, a które nie zostały dotychczas podjęte i wyjaśnione ani w orzecznictwie, ani w doktrynie.

Książka została zaopatrzona w dwa obszerne skorowidze: skorowidz rzeczowy oraz skorowidz przepisów prawnych. Dzięki temu może także stanowić namiastkę komentarza do omówionych przepisów.

Będę niezmiernie wdzięczny za wszelkie - także krytyczne - spostrzeżenia dotyczące przedstawionych tutaj przemyśleń. Ewentualne uwagi proszę przesyłać na adres Wydawnictwa albo za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: swaczyna@cicero.law.uj.edu.pl.

Niniejsza publikacja nie mogłaby powstać bez wsparcia wielu osób i instytucji, którym chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować. Materiały prawnoporównawcze udało mi się zgoromadzić dzięki uprzejmości Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Privatrecht w Hamburgu, który umożliwił mi przeprowadzenie kwerendy w bibliotece Instytutu. Mój pobyt w Hamburgu nie doszedłby do skutku bez finansowego wsparcia Katedry Prawa Cywilnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, za co również jestem niezmiernie wdzięczny.

Dedykując niniejszą książkę ś.p. Panu Profesorowi Sylwestrowi Wójcikowi pragnę, choć w części, spłacić dług wdzięczności, który u Niego zaciągnąłem. Przez siedem lat jako uczestnik seminarium magisterskiego oraz doktorskiego uczyłem się u Pana Profesora prawniczego rzemiosła. Z całym przekonaniem mogę stwierdzić, że jeżeli mój warsztat naukowy dzisiaj jest cokolwiek wart, stanowi to przede wszystkim zasługę Pana Profesora, który uczył mnie samodzielności myślenia oraz żmudnej pracy nad prawniczym tekstem. Również geneza niniejszej książki jest związana z Jego osobą: to pod kierunkiem Pana Profesora - jeszcze na seminarium magisterskim - po raz pierwszy zmierzyłem się z problematyką hipoteki, czego owocem była Hipoteka umowna na nieruchomości. Dopiero po Jego odejściu w pełni uświadomiłem sobie, jak wspaniałym był Mistrzem i jak wielkie miałem szczęście będąc Jego uczniem.