Bocianowska Joanna (red.), Nowe instytucje prawa spadkowego w praktyce notarialnej

Prawo spadkowe, będące jedną z kluczowych gałęzi prawa cywilnego, regulującą bardzo istotne zagadnienie, jakim jest kwestia dziedziczenia, jest także gałęzią mocno ewoluującą. Wprowadzanie nowych rozwiązań w ramach prawa spadkowego spowodowane jest przede wszystkim odpowiedzią na potrzeby społeczne, w ramach których niezbędne stały się regulacje choćby rozwiązujące kwestie transgraniczne. Stąd w naszym ustawodawstwie pojawiła się dość nowa instytucja, jaką jest europejskie poświadczenie spadkowe – któremu to zagadnieniu został poświęcony rozdział I niniejszej publikacji.

Wprowadzenie w 2008 r. instytucji aktu poświadczenia dziedziczenia stało się ogromnym wyłomem od dotychczasowej praktyki przyznającej wyłączność sądom w zakresie stwierdzania praw do spadku. Instytucja ta niezmiennie ulega modyfikacjom, również dostosowując się do potrzeb społecznych. Wśród nich pojawiła się także konieczność uregulowania kwestii związanych z przedsiębiorstwem stanowiącym część masy spadkowej, tak aby była możliwość płynnej kontynuacji działalności, pomimo śmierci przedsiębiorcy. W tym celu została wprowadzona instytucja zarządcy sukcesyjnego – omówiona szczegółowo w rozdziale III niniejszego opracowania.

W ramach istotnych zagadnień wartych omówienia w zakresie praktyki znalazły się także kwestie zapisu windykacyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotów, które mogą zostać takim zapisem objęte, co przeanalizowano w rozdziale IV.

Ważną kwestią w ramach prawa spadkowego na kanwie omawianych instytucji jest rozróżnienie sytuacji, w których dopuszczalne jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza i kiedy jest to utrudnione bądź niemożliwe, a tym samym wymagające skierowania sprawy do sądu. Różnice pomiędzy tymi dwoma trybami zostały przedstawione w rozdziale V.

Cała niniejsza publikacja ma w zamyśle stanowcze podkreślenie wymiaru praktycznego przedmiotowych instytucji. Jest to istotne, gdyż okres ich obowiązywania, w stosunku do ogólnych regulacji prawa spadkowego, jest niezwykle krótki, w związku z czym pojawiają się nadal liczne wątpliwości co do stosowania przedmiotowych przepisów. Wobec powyższego Autorzy niniejszej publikacji uznali za niezbędne przedstawienie przedmiotowych zagadnień z perspektywy praktycznej.