Włodarczyk Grzegorz, Obowiązki firm inwestycyjnych i banków w systemie MiFID II. Stanowiska i wytyczne organów nadzoru

Stanowiska, wytyczne, rekomendacje, tzw. Q&A (pytania i odpowiedzi) czy wreszcie listy, zapytania, ankiety itp. skierowane do uczestników rynku finansowego, a tworzone przez organy nadzoru, zarówno polskie – KNF (i działalność UKNF ), jak i europejskie – np. ESMA , EBA , to jedne z kluczowych zagadnień w praktyce firm inwestycyjnych i banków w Polsce. Są istotne zarówno w codziennym funkcjonowaniu wskazanych podmiotów, jak i w przypadkach wdrażania przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Ilość dokumentów tworzonych przez organy nadzoru, tak ESMA, jak i KNF (UKNF), w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II , będących przedmiotem niniejszego opracowania, wskazuje na potrzebę ich interpretacji i wykładni. Można nawet przyjąć, że w praktyce rynku finansowego, w szczególności kapitałowego, to wykładnia przepisów ma kluczowe znaczenie. Stąd tak ważna jest jakość wykładni przepisów dokonywana przez europejskie i polskie organy nadzoru, jak i konsultacje treści stanowisk itp. z przedstawicielami podmiotów rynku kapitałowego .

Interpretacja przepisów prawa powszechnie obowiązującego dokonywana przez organy nadzoru, takie jak ESMA, KNF (UKNF), w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II, a wyrażona we wszelkiego rodzaju wytycznych, opiniach czy stanowiskach, wpływa na działalność firm inwestycyjnych i banków w sposób istotny, często zmieniając wcześniejsze ustalenia wewnątrzkorporacyjne czy sektorowe, stąd jej kluczowe znaczenie.

Celem książki jest analiza wybranych wytycznych i stanowisk ESMA oraz KNF (UKNF) w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II, które zdaniem autora miały największy wpływ na praktykę firm inwestycyjnych i banków w Polsce w obszarze ogólnie pojętego obrotu instrumentami finansowymi. Analiza, oprócz kwestii prawnych, obejmuje i porusza także szereg kwestii praktycznych, wdrożeniowych, nie ograniczając się jedynie do ich omówienia, ale proponuje konkretne rozwiązania dla firm inwestycyjnych i banków w Polsce w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II. Analiza obejmuje także ocenę narzędzi wdrożeniowych w obszarze praktyki firm inwestycyjnych i banków w Polsce w zakresie konkretnych stanowisk czy wytycznych i stanowisk zarówno ESMA, jak i KNF (UKNF) w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II. W przypadku gdy autor korzystał ze źródeł publicznie dostępnych bądź za zgodą autorów, analiza obejmuje także stanowiska oraz opinie danej izby gospodarczej (np. ZBP czy IDM ), w odniesieniu do konkretnego stanowiska czy wytycznych ESMA bądź KNF (UKNF).

Pozycja jest pierwszym takim ujęciem na polskim rynku wydawniczym tematyki wytycznych i stanowisk ESMA oraz wytycznych KNF i stanowisk UKNF w zakresie ustawodawstwa MiFID I i MiFID II i obejmuje zarówno ramy systemowe, w szczególności regulacje krajowe i europejskie, ale również kontekst implementacyjny, wzbogacony o analizę praktycznych przykładów empirycznych.

W pierwszym rozdziale zaprezentowano systemy MiFID I i MiFID II, skupiając się także na ich polskiej implementacji, tam gdzie znalazło to zastosowanie. Przedstawiono nie tylko rys historyczny obu „systemów”, ale także wskazano na najważniejsze postanowienia dla firm inwestycyjnych i banków w Polsce.

W kolejnych rozdziałach autor omawia strukturę aktów Unii Europejskiej z uwzględnieniem RTS, ITS, miejsce wytycznych ESMA w porządku prawnym oraz miejsce w polskim porządku prawnym wytycznych, rekomendacji i stanowisk KNF i UKNF, ze wskazaniem na praktyczne różnice w ich stosowaniu w działalności firm inwestycyjnych i banków w Polsce.

Siódmy z kolei rozdział traktuje o wybranych wytycznych, stanowiskach i opiniach ESMA i jej poprzednika – CESR , tym razem jednak skupiając się na kilkunastu, zdaniem autora, najważniejszych w praktyce firm inwestycyjnych i banków w Polsce. Zdecydowano się omówić także stanowiska starsze, wydane jeszcze w reżimie MiFID I, które do dziś bądź zachowują swą interpretacyjną aktualność, bądź są podstawą i swoistą „bazą” dla rozwiązań stosowanych przez firmy inwestycyjne i banki w Polsce, a które to stanowiska jednocześnie były wskazówką interpretacyjną dla ESMA i ustawodawcy europejskiego przy opracowywaniu systemu MiFID II. Autor omówił także praktyczne aspekty wdrożenia i stosowania wskazanych dokumentów w praktyce firm inwestycyjnych i banków w Polsce. Analiza obejmuje dokumenty co do zasady w kolejności ich wydawania, jedynym odstępstwem od tej reguły jest omawianie dokumentów ESMA regulujących tę samą albo tożsamą materię.

Następny rozdział zawiera kompleksową analizę wybranych kilkunastu stanowisk i opinii KNF i UKNF, skupiając się na praktycznych aspektach ich wdrożenia w praktyce firm inwestycyjnych i banków w Polsce, tam gdzie to możliwe, wskazując porównawczo na właściwe rozwiązania innych systemów prawnych. Tu również analiza obejmuje dokumenty co do zasady w kolejności ich wydawania, jedynym odstępstwem od tej reguły jest omawianie dokumentów KNF i UKNF regulujących tę samą albo tożsamą materię.

Autor wykorzystał dostępne źródła, w tym publikacje w zakresie systemów MiFID I i MiFID II, choć tych nie jest zbyt wiele na polskim rynku, a także akty prawne, według stanu na lipiec 2022 r. Analiza poparta została wieloletnią praktyką oraz uczestnictwem w opiniowaniu wielu dokumentów CESR, ESMA czy UKNF.