Cieszyńska Beata i in., Odpowiedzialność za wady w kontraktach budowlanych

Istnieje kilka przyczyn, dla których zagadnienia rękojmi i gwarancji jakości za roboty budowlane stają się coraz bardziej istotne.

Pierwszą z nich jest skala zrealizowanych w ostatnich latach inwestycji budowlanych. Dość wspomnieć, że w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zrealizowała projekty za około 44 mld zł , a w ramach Krajowego Programu Kolejowego PKP PLK S.A. skończyła projekty za ponad 17 mld zł. W ostatnich latach rosła również liczba oddawanych do użytkowania mieszkań . Co więcej, pomimo stanu epidemii, według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego produkcja budowlano-montażowa (w cenach stałych) zrealizowana w Polsce przez przedsiębiorstwa budowlane o liczbie pracowników powyżej 9 osób w sierpniu 2021 r. była wyższa o 10,2% w porównaniu z sierpniem 2020 r. Rośnie więc praktyczne znaczenie wszelkich prawnych zagadnień dotyczących budownictwa, w tym tych związanych z szeroko rozumianym utrzymaniem już wybudowanych obiektów.

Drugą przyczyną jest utrwalający się trend do wydłużania okresu rękojmi i gwarancji jakości za roboty budowlane . Trend ten kształtują zamawiający publiczni, którzy wykorzystują swoją przewagę do dość jednostronnego kształtowania postanowień umów . Przejawia się to także w wydłużeniu, począwszy od 25.12.2014 r., okresu rękojmi za wady budynków do 5 lat od wydania kupującemu .

Trzecią przyczyną są archaiczne przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy o roboty budowlane, które w części dotyczącej rękojmi oparte są na kaskadowym odesłaniu, prowadzącym na końcu do zastosowania przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Artykuł 656 k.c. bowiem w kwestiach dotyczących rękojmi za wady wykonanego obiektu odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów o umowie o dzieło. Te zaś z kolei, na podstawie art. 638 k.c., przewidują, że do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Podwójnie „odpowiednie” odesłanie nie służy przejrzystości regulacji i utrudnia jej zastosowanie. Nie można też pominąć tego, że przepisy Kodeksu cywilnego o umowie o roboty budowlane pochodzą sprzed ponad 55 lat i pierwotnie uzupełniane były ogólnymi warunkami umów o prace projektowe w budownictwie oraz o wykonanie inwestycji, robót i remontów budowlanych . Uchylenie tych ogólnych warunków i pozostawienie szczątkowej regulacji na poziomie Kodeksu cywilnego, uzupełnianej tylko punktowo przez postanowienia o gwarancji zapłaty i o odpowiedzialności inwestora za zapłatę podwykonawcom, wymusza krytyczną ocenę obecnego stanu rzeczy i w praktyce skazuje strony umów o roboty na samodzielne regulowanie wszystkich kwestii, w tym zwłaszcza tych dotyczących gwarancji i rękojmi za wady.

Autorzy książki są praktykami prawa. Celem publikacji jest więc omówienie praktycznych aspektów gwarancji i rękojmi za wady w robotach budowlanych, z ograniczeniem do minimum aspektów teoretycznych i z pominięciem zagadnień dotyczących umów zawieranych z udziałem konsumentów.