Łuczak Sławomir (red.), Podatki w branży FMCG i e-commerce

Branża FMCG (ang. Fast-moving consumer goods) oferuje głównie produkty szybkozbywalne oraz szybkorotujące, przeznaczone przede wszystkim do sprzedaży w sklepach wielkopowierzchniowych, i chyba najlepszym określeniem dla niej jest słowo „dynamika”. Z racji łatwego dostępu do produktów klienci w szybkim tempie wykupują towary, które następnie są uzupełniane przez pracowników sklepów. Produkty branży FMCG można najczęściej nabyć w hiper- i supermarketach, ale również za pośrednictwem sklepów internetowych, w dyskontach oraz małych sklepach osiedlowych.

Najpopularniejsze produkty sektora FMCG to żywność, napoje, alkohole, kosmetyki i środki czystości. Są to w większości artykuły zaspokajające podstawowe potrzeby konsumenta. W dodatku charakteryzują się niską ceną, która jest czynnikiem decydującym o ich wyborze przez klientów, oraz wysokim poziomem dostępności. Z racji ogromnego zapotrzebowania oraz rozbudowanej oferty dostawców produkcja w branży FMCG odbywa się na masową skalę .

Wydaje się, że FMCG to gałąź gospodarki, która jest bardzo odporna na wszelkie kryzysy. Z roku na rok pojawia się w tym sektorze coraz więcej firm, a w rezultacie tworzone są nowe miejsca pracy. Wartość rynku FMCG rośnie każdego roku o kilka procent, przy czym w 2019 r. była szacowana na około 260 mld zł . Specyfiką tej branży są także innowacyjność oraz elastyczne podejście do potrzeb klientów, niezwykle trudne do osiągnięcia w warunkach wciąż rosnącej konkurencji.

Mimo swojej „odporności” sektor FMCG również w Polsce nie uniknął negatywnych skutków związanych z ogłoszoną 20.03.2020 r. epidemią wirusa SARS-CoV-2. Jak wynika z badań, tuż przed tą datą bieżąca wartość koszyka zakupowego FMCG wzrosła nawet o 57% w stosunku do tego samego tygodnia rok wcześniej i w konsekwencji osiągnęła wielkość zbliżoną do szczytów sprzedaży typowych dla okresu przedświątecznego. Jednak zawartość koszyków zakupowych różniła się od tej sprzed świąt, gdyż dwiema dominującymi grupami produktów były tzw. suche artykuły spożywcze, których sprzedaż przed ogłoszeniem epidemii podwoiła się, oraz środki higieny – ze wzrostem sprzedaży o 70% .

Sytuacja branży FMCG w naszym kraju znacznie się pogorszyła wraz z wejściem w życie rozporządzenia Rady Ministrów z 31.03.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Na mocy tego i kolejnych rozporządzeń wprowadzono obostrzenia związane z liczbą osób przebywających w sklepach w jednym momencie i na określonej powierzchni. Taka sytuacja trwała do 30 maja. Początkowo sklepy obsługiwały po trzech klientów na jedno stanowisko kasowe, przy czym między 10.00 a 12.00 mogły w nich robić zakupy wyłącznie osoby powyżej 65. roku życia. W miarę łagodzenia obostrzeń w sklepach mogło przebywać po czterech klientów na jedno stanowisko kasowe (w przypadku gdy powierzchnia sklepu wynosiła nie więcej niż 100 m²) albo jeden klient na 15 m² powierzchni (gdy wynosiła ona więcej niż 100 m²). W ostatnim etapie łagodzenia ograniczeń placówki handlowe zaczęły obsługiwać po jednym kliencie na 15 m² powierzchni. W konsekwencji tych utrudnień kryzys dotknął przede wszystkim mikro- i małych przedsiębiorców.

Niniejsza książka została napisana przez specjalistów od prawa podatkowego. Jej atutem jest pragmatyczne i oparte na konkretnych przykładach podejście do omawianych zagadnień, z uwzględnieniem aktualnych stanowisk organów podatkowych wyrażonych w wydanych przez nie interpretacjach indywidualnych, a także bieżącego orzecznictwa polskich sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Rozdział pierwszy poświęcony został opodatkowaniu handlu FMCG podatkiem od towarów i usług. Omówiono w nim regulacje dotyczące ustalania stawek VAT dla produktów z tego sektora oraz praktyczne problemy z ich właściwym przyporządkowaniem na przykładzie case study, z uwzględnieniem odnośnego orzecznictwa TSUE i polskich sądów administracyjnych. W rozdziale tym znalazło się również szerokie omówienie nowej matrycy VAT, dzięki której możliwe będzie odejście – w pewnym zakresie – przez podatników od stosowania bardzo skomplikowanej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług na rzecz o wiele prostszego wykazu towarów, tj. nomenklatury scalonej. W rozdziale zaprezentowano również nowe narzędzie dla podatników – Wiążące Informacje Stawkowe, które pozwoli przedsiębiorcom występować do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o potwierdzenie, że stosowana przez nich stawka podatku VAT do danego towaru bądź usługi jest prawidłowa. Rozdział kończy się przedstawieniem regulacji dotyczących kas rejestrujących online oraz e-paragonów.

W kolejnym rozdziale przedstawiono kwestię opodatkowania handlu e-commerce. Zostały w nim szczegółowo omówione formy opodatkowania e-commerce w zależności od sposobu prowadzonej działalności, w tym opodatkowanie według skali, opodatkowanie liniowe, opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz opodatkowanie według karty podatkowej. W rozdziale tym znalazło się również omówienie zasad rozliczenia sprzedaży prowadzonej w ramach e-commerce na gruncie podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług. Dalsza część rozdziału prezentuje oparte na przykładach zasady rozliczania i dokumentowania sprzedaży wysyłkowej na gruncie podatku od towarów i usług. Przedstawiono tu również regulacje podatkowe dotyczące rozliczania i dokumentowania dropshippingu jako szczególnej formy prowadzenia działalności w branży e-commerce.

Rozdział trzeci odnosi się do akcji promocyjnych stosowanych w branży FMCG, w szczególności do kwestii opodatkowania różnego rodzajów rabatów (rabaty sprzedażowe, rabaty posprzedażowe, rabaty pośrednie, rabaty pracownicze) oraz usług wzajemnych. Znalazły się tu także praktyczne przykłady ich zastosowania.

Ostatni rozdział przybliża kwestię innych obciążeń fiskalnych w branży FMCG, tj. wprowadzonych już w życie lub dopiero planowanych opłat i podatków. Zawiera charakterystykę opłaty za reklamę napojów alkoholowych, opłaty recyklingowej, opłaty od środków spożywczych (tzw. opłaty cukrowej), opłaty za alkohol w opakowaniach do 300 ml (opłata od tzw. małpek) oraz podatku od sprzedaży detalicznej.

Książka jest przeznaczona zarówno dla specjalistów zajmujących się prawem podatkowym lub mających z nim styczność (doradców podatkowych, biegłych rewidentów, księgowych, pracowników administracji), jak i dla przedsiębiorców działających w sektorze FMCG, którzy z uwagi na pragmatyczne podejście jej autorów do omawianych tematów bez trudu zrozumieją zawiłe niekiedy regulacje prawa podatkowego dotyczące tego sektora gospodarki.