Jurkowska-Gomułka Agata i in., Porozumienia dystrybucyjne w prawie konkurencji. Unia Europejska - Polska

1.01. Niniejsza książka zawiera praktyczną analizę unijnych reguł konkurencji, odnoszących się do porozumień dystrybucyjnych, podlegających rozporządzeniu 330/2010 i rozporządzeniu 461/2010 bądź pozostających poza zakresem ich oddziaływania. Analiza unijnego prawa konkurencji jest uzupełniona analizą krajowych regulacji odnoszących się do tego typu porozumień zarówno w zakresie prawnokonkurencyjnym, jak i cywilistycznym.

1.02. Książka w pierwszej kolejności przedstawia właściwe uregulowania prawa cywilnego i handlowego, a dopiero potem prezentuje reguły konkurencji stanowiące zasadniczy przedmiot zainteresowania tej publikacji.

1.03. Analiza z zakresu prawa cywilnego i handlowego, odnosząca się do prawa polskiego, została podzielone na cztery rozdziały. Rozdział 1 dotyczy zobowiązań przedkontraktowych stron angażujących się w umowy dystrybucyjne. Rozdział 2 przedstawia zasady prawne rządzące wykonywaniem porozumień dystrybucyjnych. Rozdział 3 prezentuje zasady związane z ustaniem bytu prawnego umów dystrybucyjnych. Wreszcie rozdział 4 koncentruje się na pokontraktowych zobowiązaniach stron.

1.04. Analiza unijnych i krajowych reguł konkurencji jest podzielona na cztery części i rozpisana na jedenaście rozdziałów.

1.05. Część I (rozdział 1) omawia ogólne kwestie istotne dla klasyfikowania porozumień wertykalnych przez unijne prawo konkurencji.

1.06. Część II (rozdziały 2–9) omawia stosowanie rozporządzenia 330/2010 do porozumień dystrybucyjnych. Rozdział 2 ma charakter „mapy drogowej”. Jest praktycznym opisem kroków, które należy podjąć, oraz pytań, które należy zadać, aby ocenić, czy umowa dystrybucyjna może skorzystać z „bezpiecznej przystani” oferowanej przez rozporządzenie 330/2010, tj. rozporządzenie ustanawiające wyłączenie grupowe dla porozumień wertykalnych. Rozdziały 3–8, bazując na systematyce rozporządzenia 330/2010, omawiają następujące tematy:

1.07. Część III (rozdział 10) przedstawia ocenę – z perspektywy unijnego prawa konkurencji – tych porozumień dystrybucyjnych, które nie podlegają wyłączeniu lub nie spełniają warunków wyłączenia określonych w rozporządzeniu 330/2010. Nie domniemywa się nieważności porozumienia dystrybucyjnego pozostającego poza zakresem rozporządzenia 330/2010. To czy porozumienie jest w istocie nieważne, zależy od okoliczności decydujących o tym, że porozumienie nie jest objęte rozporządzeniem 330/2010, tj. od tego, czy porozumienie przekracza progi udziału w rynku wskazane w rozporządzeniu lub czy zawiera jedną lub więcej (najpoważniejszych) klauzul ograniczających konkurencję. Ocena w świetle unijnego prawa konkurencji porozumień pozostających poza zakresem rozporządzenia 330/2010 opiera się na faktach i wymaga zindywidualizowanego podejścia w każdej sprawie. Rozdział 10 stanowi próbę usystematyzowania wskazówek zawartych w wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych na potrzeby dokonywania samooceny umów dystrybucyjnych.

1.08. Część IV (rozdział 11) analizuje szczególny reżim stosowany wobec dystrybucji pojazdów silnikowych w ramach rozporządzenia 461/2010 i poza nim.

1.09. Część V (rozdział 12) prezentuje polski antymonopolowy dorobek legislacyjny i orzeczniczy odnoszący się do porozumień wertykalnych.

Oddajemy do rąk polskiego czytelnika trzecie wydanie niezwykle popularnej monografii autorstwa dwóch znakomitych praktyków i jednocześnie nauczycieli akademickich: Franka Wijckmansa i Filipa Tuytschaevera. Pierwsze wydanie ukazało się w roku 2006, drugie – w 2011. Niniejsza książka jest zasadniczo tłumaczeniem wydania trzeciego, które ukazało się 27 lutego 2018 r. Polski czytelnik uzyskuje zatem dostęp do tej niezwykle popularnej wśród praktyków prawa konkurencji pozycji niespełna pół roku po ukazaniu się jej wersji oryginalnej.

Wydawca oryginału, wydawnictwo Oxford University Press, podkreśla, że książka jest „zorientowana na praktyków”, co znajduje wyraz m.in. w tym, że naprawdę można w niej znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, które pojawiają się w praktyce w związku z dystrybucją towarów i usług. Są to takie pytania, jak: na jakich warunkach dostawca może nałożyć na swoją sieć dystrybutorów terytorialne ograniczenia ich działalności, czy dostawca może dostarczać swoje produkty na zasadzie wyłączności, albo czy ważny i skuteczny jest obowiązek wyłącznej produkcji na rzecz zlecającego w umowie podwykonawstwa. Autorki polskiego wydania, będące również praktykami w omawianych dziedzinach, miały zatem za zadanie dotrzymać kroku autorom belgijskim i przedstawić odnośne zagadnienia prawnokonkurencyjne albo cywilistyczne w sposób równie praktyczny i przejrzysty.

Polski czytelnik ma przed sobą podręcznik niemal kompletny i wyczerpujący zagadnienia stosowania prawa konkurencji do porozumień dystrybucyjnych. Dodatkowo, zgodnie z zamysłem autorów, zawiera on część ogólną, której zadaniem jest przedstawienie uregulowań prawnocywilistycznych tego typu umów, które mają największe znaczenie w praktyce.

Polskie autorki mają szczerą nadzieję, że każdy sięgający po tę pozycję znajdzie w niej odpowiedź na nurtujące go pytania. Polski prawnik powinien mieć na uwadze, że odpowiedzi udzielane są w oparciu o prawo europejskie, które ma znacznie bogatszy dorobek orzeczniczy. Nawet jednak jeśli do danego porozumienia będzie się stosowało wyłącznie prawo krajowe, można zasadniczo przyjąć, że proponowana wykładnia prawa europejskiego i rozwiązania praktyczne mogą być niemalże wprost przeniesione do polskiej praktyki stosowania prawa konkurencji. Drobne różnice pomiędzy prawem unijnym i polskim zostały zaznaczone w tekście głównym (tekst oznaczony czcionką bezszeryfową), a specyfika zastosowania krajowego prawa konkurencji do porozumień dystrybucyjnych – omówiona dodatkowo w rozdziale 12.

W wielu miejscach książki Czytelnik znajdzie odesłania do konkretnych rozdziałów. Wszystkie te odesłania dotyczą numerów rozdziałów zgromadzonych w części PRAWO KONKURENCJI.