Kidyba Andrzej (red.), Pozakodeksowe umowy handlowe

Seria „Biblioteka Prawa Handlowego” dotychczas poświęcona była omówieniu najważniejszych podmiotów występujących w obrocie, mianowicie spółek osobowych i kapitałowych. Jednakże omówienie instytucji prawa handlowego bez odniesienia się do instrumentów, którymi się one posługują, byłoby niepełne. Stąd też niniejsze opracowanie zawierające omówienie umów handlowych, zarówno tych, które zostały uregulowane w kodeksie cywilnym, jak i tych uregulowanych poza jego przepisami. Chodzi również o takie umowy, których podstawy prawne są ogólnie określone, a ich stosowanie wynika ze zwyczajów faktycznego ich dokonywania (w istocie dotyczy to umów empirycznych).

Podział umów na handlowe i niehandlowe to oczywiście kwestia przyjętej konwencji. Termin „umowy handlowe” nie jest jednak pojęciem normatywnym. Stąd założyłem, że umowy handlowe – nawiązując do systematyki kodeksu handlowego – to umowy, w których co najmniej po jednej stronie musi wystąpić profesjonalista obrotu gospodarczego, czyli przedsiębiorca. Wśród takich umów możemy wyróżnić umowy dwustronnie handlowe (obrót profesjonalny) i jednostronnie handlowe (obrót konsumencki). Kwestią konwencji jest również zastosowany wybór umów handlowych, zarówno pozakodeksowych, jak i kodeksowych.

Niniejszy tom zainicjowali i przygotowali pracownicy kierowanej przeze mnie Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego UMCS w Lublinie. Jest pierwszym tego typu opracowaniem przygotowanym na temat pozakodeksowych umów handlowych. W jego treści możemy wyróżnić kilka „bloków” umów z zakresu: działalności i obrotu przedsiębiorstwem, pośrednictwa handlowego, promocji i reklamy, działalności bankowej i inwestycyjnej, inwestycji budowlanych, kompensacji, własności intelektualnej, sportu i turystyki, obrotu konsumenckiego.

W drugim wydaniu dokonano niezbędnych korekt z związku ze zmianą stanu prawnego, uwzględniono też najnowsze orzecznictwo i literaturę. Nastąpiły także zmiany w zakresie tematycznym opracowania. W związku z uchyleniem części przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji i zmianą z dniem 1 stycznia 2017 r. nazwy tej ustawy na: ustawa o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (Dz.U. z 2016 r. poz. 2260), w części 1 zrezygnowano z rozdziałów 3 i 4 dotyczących prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (umowa sprzedaży i oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania).

W części 9 zrezygnowano z rozdziału 40 „Umowa sprzedaży konsumenckiej” z tego powodu, że podstawa jej wyodrębnienia zawarta w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz.U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.) została uchylona. Zasady zawierania umów sprzedaży z udziałem konsumenta są obecnie uregulowane w kodeksie cywilnym.

Zmianie uległ również rozdział 10 w części 2, „Umowa maklerska”, która została omówiona szerzej, jako umowa maklerska w zakresie instrumentów finansowych, a nie wyłącznie papierów wartościowych, jak to było w wydaniu 1. Wprowadzenie nowych regulacji w tym zakresie (por. przepisy ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 791) spowodowało potrzebę odniesienia się również do instrumentów pochodnych (derywatów), gdyż obecnie na rynkach finansowych takie same lub podobne usługi świadczy się w zakresie obrotu instrumentami finansowymi, wśród których jedynie podgrupę stanowią papiery wartościowe.

Mam nadzieję, że propozycja ta przypadnie do gustu czytelnikom opracowania. Jest ono przeznaczone zarówno dla praktyków – adwokatów, radców prawnych, sędziów, notariuszy, komorników sądowych, jak i teoretyków prawa (do których zaliczam również doktorantów i studentów). Może stanowić interesującą pozycję także dla przedsiębiorców, którzy w swojej działalności spotykają się z problematyką umów handlowych.

Publikacja jest pracą zbiorową, a nie wspólną, stąd każdy z Autorów odpowiada za swoje poglądy.

Lublin, 16 października 2017 r.

Prof. zw. dr hab. Andrzej Kidyba