Żylicz Marek, Prawo lotnicze międzynarodowe, europejskie i krajowe

Prawo lotnicze, którego wyróżniającą cechą jest to, że normuje stosunki prawne związane z lotnictwem, stanowi układ wielopłaszczyznowy i niejednolity. Wielopłaszczyznowość układu polega na tym, że tworzą go dziesiątki traktatów międzynarodowych o zasięgu światowym lub regionalnym, setki aktów prawa pochodnego organizacji międzynarodowych oraz tysiące międzynarodowych umów dwustronnych, zaś w zakresie nieobjętym normami międzynarodowymi obowiązują prawa krajowe. Niejednolitość prawa lotniczego wynika stąd, że normuje ono stosunki prawne należące do różnych gałęzi prawa publicznego, prywatnego czy też wyodrębnianego jako prawo gospodarcze.

Ten wielopłaszczyznowy i niejednolity układ w okresie około stu lat swego istnienia rozrósł się niebywale i nadal się rozrasta. Od czasu pierwszego wydania książki powstało kilka nowych aktów międzynarodowego prawa traktatowego o zasięgu ponadregionalnym lub regionalnym, liczba kilkudziesięciu rozporządzeń i dyrektyw lotniczego prawa europejskiego (acquis communautaire) uległa niemal podwojeniu, nasze prawo krajowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (z tego głównie powodu) zmieniono też wielokrotnie. Stąd też, i po wyczerpaniu pierwszego wydania tej książki z 2002 r., powstała potrzeba nowego wydania odpowiednio zaktualizowanego .

Zasadniczy układ książki pozostaje bez zmian. W pierwszej części omówione są - z uwzględnieniem nowych elementów - podstawowe systemy (i źródła) prawa: traktatowego, także regionalnego, wraz z odpowiednimi aktami pochodnymi, dwustronne umowy lotnicze, prawa krajowe i regulacje pozarządowe, z ogólną charakterystyką ich treści, zakresu stosowania i ewentualnych kolizji. W drugiej części omawia się zasady i normy prawa lotniczego w układzie przedmiotowym, z podziałem na regulacje publicznoprawne dotyczące żeglugi powietrznej, ekonomicznoprawne dotyczące usług lotniczych, cywilnoprawne dotyczące umów, odpowiedzialności i ubezpieczeń oraz dotyczące ochrony lotnictwa i lotniczego prawa karnego. W każdym z tych działów mogą mieć zastosowanie normy prawa pochodzące z różnych systemów (źródeł) omówionych w części pierwszej, co wymaga wyjaśnienia możliwych kolizji praw w odniesieniu do konkretnych materii.

Książka stanowi usystematyzowane, z konieczności sumaryczne przedstawienie podstawowej wiedzy o tak rozbudowanej i złożonej dziedzinie prawa, z wykorzystaniem wieloletnich studiów i doświadczeń własnych autora. Satysfakcję sprawia mu fakt, że mógł przy tym skorzystać z wyników badań i pomocy młodych badaczy z warszawskiej szkoły międzynarodowego prawa lotniczego (obecnie Zakład Prawa Lotniczego i Kosmicznego w Instytucie Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa i Administracji UW). Chodzi o szkołę stworzoną przez śp. prof. Cezarego Berezowskiego, kontynuowaną przez autora, później też prof. Zdzisława Galickiego, do której ostatnio dołączyły autorki doktoratów: Izabella Szymajda, Katarzyna Myszona-Kostrzewa, Małgorzata Polkowska, Ewa Jasiuk i Agnieszka Kunert-Diallo (są też inne publikacje cytowane w tej pracy) . Autor chciałby wyrazić wdzięczność także za pomoc w przygotowaniu książki okazaną przez byłych współpracowników z PLL „Lot” i z „władzy lotniczej”, zespół wydawnictwa LexisNexis, i - członków własnej rodziny.