Fischer Bogdan (red.), Pązik Adam (red.), Świerczyński Marek (red.), Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii

Przedstawiamy Państwu drugą na polskim rynku wydawnictw prawniczych publikację poświęconą w całości prawnym aspektom funkcjonowania sztucznej inteligencji. Stanowi ona w pewnym sensie kontynuację opracowania Prawo sztucznej inteligencji pod redakcją L. Laiego i M. Świerczyńskiego (Warszawa 2020) i jednocześnie wynik badań zaprezentowanych przez uczestników Konferencji „Nowe Technologie i Sztuczna Inteligencja. Aspekty prawne i praktyczne ekosystemu zaufania”. Została ona zorganizowana w formie zdalnej w dniach 16 i 17.10.2020 r. w Krakowie przez Katedrę Prawa Informacyjnego, Mediów i Własności Intelektualnej w Instytucie Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Katedrę Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy oraz Akademię Prawa Nowych Technologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Patronami tego wydarzenia był Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Krakowie, Centrum Projektów Polska Cyfrowa, Naukowe Centrum Prawno-Informatyczne oraz czasopismo „International Review of Law, Computers & Technology”. W konferencji wzięło udział wielu wybitnych ekspertów w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz nowych technologii, którzy dokonali analizy wymienionych zagadnień z perspektywy prawa prywatnego, publicznego, jak również praw człowieka czy innych nauk społecznych. W zakończonej sukcesem naukowym konferencji uczestniczyło około 50 prelegentów oraz ponad 200 słuchaczy. Organizacja tak dużego wydarzenia w okresie pandemii (i w czasie silnego wzrostu liczby zachorowań na COVID-19) była niewątpliwie znacznym sukcesem wymienionych podmiotów. Niezwykle interesujące efekty badań uczestników konferencji zostały ujęte w ramach niniejszego opracowania i w ten właśnie sposób udostępnione osobom zainteresowanym tematyką sztucznej inteligencji.

Mimo że sztuczna inteligencja jest przedmiotem dyskusji, wciąż nie mamy rozstrzygnięć kwestii podstawowych, jak chociażby jej definicji. Wpływa to na trudności z zakreśleniem ram prawnych, które mają zapewnić zaufanie dla szybko rozwijających się rozwiązań technologicznych. Szczególną okazją do podjęcia szerokiej dyskusji konferencyjnej było opublikowanie pod koniec lutego 2020 r. przez Komisję Europejską Białej Księgi w sprawie sztucznej inteligencji.

Opracowania składające się na niniejszy zbiór ukierunkowane są na przedstawienie nie tylko korzyści, ale również ryzyk związanych z rozwojem sztucznej inteligencji i wynikającej z nich próby uzyskania wskazówek dla konstruowania ram prawnych „ekosystemu zaufania”. Rozważono także potrzeby rozwiązań legislacyjnych, w szczególności w obszarze prawa informacyjnego, obejmujące między innymi dalsze otwieranie danych publicznych z wykorzystaniem nowych technologii, odpowiednią ochronę przed zagrożeniami dla praw podstawowych, w tym prawa do prywatności, danych osobowych, oraz przeciwdziałanie dyskryminacji w przypadku korzystania z towarów i usług opartych na sztucznej inteligencji.

Poszczególne opracowania niniejszej monografii poświęcone są również poszukiwaniom właściwego modelu ochrony wytworów sztucznej inteligencji czy też modelu odpowiedzialności cywilnoprawnej za skutki działań i zaniechań sztucznej inteligencji, a także próbom prawnego uregulowania form wykorzystywania sztucznej inteligencji w ramach spółek prawa handlowego.

Redaktorzy przedmiotowego opracowania zbiorowego, a jednocześnie współorganizatorzy opisanej na wstępie konferencji wyrażają nadzieję, że niniejsza publikacja da początek długofalowym badaniom prawniczym nad sztuczną inteligencją i innymi kwestiami powiązanymi z nowymi technologiami, których efektem będą coroczne konferencje naukowe i cykl regularnie ukazujących się publikacji poświęconych wymienionym zagadnieniom.

Życzymy Państwu ciekawej lektury.

Dr hab. Bogdan Fischer, prof. UP

Dr hab. Marek Świerczyński, prof. UKSW

Dr Adam Pązik