Dwojewski Dariusz, Roszczenia pracownicze. Praktyczny przewodnik
Roszczenia pracownicze. Praktyczny przewodnik
Wstęp
W ostatnim czasie można zaobserwować coraz częściej rozstrzyganie sporów ze stosunku pracy na drodze sądowej. Często pracodawca nie do końca bywa zorientowany, jak w takim procesie powinien się zachować, jakie reguły obowiązują w postępowaniu procesowym. Niniejsze opracowanie ma na celu pomóc w poruszaniu się po tej zawiłej i często nieprzyjemnej tematyce.
W pierwszej kolejności analizie poddano podstawy prawne roszczeń pracowniczych, innymi słowy, jakie sprawy wytaczane są w sądach pracy przeciwko pracodawcom. Najwięcej podstaw prawnych znajduje się w Kodeksie pracy. Zawiera on szereg przepisów, będących podstawą dochodzenia praw pracowniczych na drodze sądowej.
Roszczenia pracownicze można podzielić na kilka rodzajów:
roszczenia odwoławcze – mające charakter zaskarżenia decyzji pracodawcy, konkretnie uregulowane w przepisach; do tych roszczeń można zaliczyć:
odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę (art. 44 k.p.),
odwołanie od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 56 k.p.),
odwołanie od stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy (art. 67 k.p.),
odwołanie od decyzji o odmowie sprostowania świadectwa pracy (art. 97 § 21 k.p.),
odwołanie od kary porządkowej (art. 112 § 2 k.p.);
roszczenia o ustalenie – mające na celu ustalenie treści, podstawy czy istnienia stosunku pracy:
ustalenie istnienia stosunku pracy (art. 22 k.p.),
ustalenie podstawy zatrudnienia (np. na podstawie mianowania czy umowy na czas nieokreślony – art. 10 ust. 5 KN, art. 251 k.p.);
roszczenia finansowe:
odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 183d k.p.),
odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia (art. 361 k.p.),
odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 § 11 k.p.),
odszkodowanie za mobbing (art. 943 § 4 k.p.),
zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia wywołany mobbingiem (art. 943 § 3 k.p.),
odszkodowanie za niewydanie w terminie lub wydanie niewłaściwego świadectwa pracy (art. 99 § 2 k.p.),
roszczenie o wynagrodzenie,
roszczenie o ekwiwalent pieniężny za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego (art. 2377 § 4 k.p.),
roszczenie o ekwiwalent za pranie odzieży roboczej (art. 2379 § 3 k.p.);
roszczenia pracodawcy względem pracownika:
odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika (art. 611 k.p.),
odszkodowanie za szkodę powstałą na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych (art. 119 k.p.),
zwrot nienależnego wynagrodzenia za pracę (art. 405 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).
Niniejszy poradnik ma na celu podjęcie próby wyjaśnienia tej skomplikowanej problematyki, czemu służyć ma w szczególności przytaczane orzecznictwo Sądu Najwyższego.
RozdziałIRoszczenia związane z rozwiązaniem stosunku pracy
Zgodnie z ustawową definicją stosunku pracy, zawartą w art. 22 § 1 k.p., cechą charakterystyczną stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. W zamian za to pracodawca zobowiązany jest do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Podstawową zatem cechą wyróżniającą stosunek pracy od stosunków cywilnoprawnych (np. umowa zlecenia czy umowa o dzieło) jest podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy i wykonywanie pracy według jego poleceń . Uzupełnieniem tego jest przepis art. 100 § 1 k.p., zgodnie z którym pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.
Pracodawca w ramach swoich uprawnień kierowniczych ma prawo dokonywać różnych czynności z zakresu prawa pracy. Wśród tych czynności są takie, które...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX