Małysa-Sulińska Katarzyna (red.), Spyra Marcin (red.), Szumański Andrzej (red.), W poszukiwaniu dobrego prawa. Księga Jubileuszowa Profesora Mirosława Steca. Tom I. Perspektywa publicznoprawna

Ukończenie siedemdziesięciu lat i zbliżający się jubileusz pięćdziesięciolecia pracy akademickiej na Uniwersytecie Jagiellońskim Profesora Mirosława Steca to właściwa okazja do uhonorowania Jego osiągnięć w sferze aktywności zawodowej w postaci księgi zawierającej zarówno opracowania naukowe przygotowane przez jakże wielu Jego uczniów i współpracowników – przyjaciół ze wszystkich ośrodków akademickich w Polsce, jak i listy gratulacyjne i wspomnieniowe nadesłane przez przedstawicieli świata służby publicznej. W ten sposób wszyscy autorzy pragną wyrazić swój podziw dla Profesora, Jego dokonań na niwie naukowej i w służbie publicznej, a równocześnie wdzięczność za możliwość bycia Jego uczniem, współpracownikiem, przyjacielem.

Mirosław Stec urodził się 23.08.1951 r. w Gliwicach, gdzie powojenny los rzucił matkę – Annę Dulębę – sanitariuszkę w powstaniu warszawskim, studiującą prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a ojciec Stanisław Stec przyjechał studiować na Politechnice Gliwickiej. Jednak już w 1952 r. rodzina Steców zamieszkała w Krakowie. W czasie nauki szkolnej, w tym w I Liceum Ogólnokształcącym im. Bartłomieja Nowodworskiego (1965–1969), Jego nauczycielami byli znakomici krakowscy pedagodzy – polonista Jan Majda, historycy: Marek Eminowicz i Stanisław Jastrzębski, geograf Józef Staśko. To oni w istotny sposób kształtowali charakter i poglądy Profesora, co współgrało z wychowaniem otrzymanym w domu rodzinnym, w którym stykał się (niestety bardzo krótko) m.in. ze swymi dziadkami: Henrykiem Dulębą – strzelcem Pierwszej Kadrowej, a później żołnierzem Legionów Polskich i majorem Wojska Polskiego, oraz Leonem Stecem – nauczycielem i kierownikiem szkoły, aktywnym członkiem ruchu oporu w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, skazanym w 1949 r. na (niewykonaną) karę śmierci (szerzej o tej postaci zob. artykuł Zbigniewa K. Wójcika zamieszczony w tym tomie).

W 1969 r. Mirosław Stec rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim i na wykładach i ustnych egzaminach, podczas proseminariów i seminarium „zdążył” się zetknąć z wielkimi autorytetami nauk prawnych, takimi jak: Władysław Wolter (prawo karne), Wacław Osuchowski (prawo rzymskie), Adam Vetulani („korona”), Michał Patkaniowski (historia powszechna). Największy wpływ na wybór kierunku Jego zainteresowań prawniczych miał jednak Stefan Grzybowski – legenda polskiej cywilistyki, wielki rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1956–1963, którego wykładów z prawa cywilnego, prawa wekslowego i czekowego miał możliwość wysłuchać, a także u którego zdawał egzaminy z tych przedmiotów (z wynikiem bardzo dobrym) oraz uczestniczył w proseminarium. W konsekwencji Jubilat wybrał specjalizację cywilną. W czasie studiów znakomicie łączył naukę z innymi formami aktywności studenckiej. Już na I roku uzyskał uprawnienia przewodnika górskiego i stał się członkiem Studenckiego Koła Przewodników Górskich, a od roku II aktywnie działał w Zrzeszeniu Studentów Polskich, zostając przewodniczącym Rady Wydziałowej Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie przewodniczącym Uczelnianego, a potem Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego. Nie przeszkodziło to w uzyskaniu stypendium naukowego i miana najlepszego studenta Wydziału Prawa ani w uzyskaniu drugiego miejsca w konkursie na najlepszego studenta Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku akademickim 1972/1973.

Jeszcze przed obroną pracy magisterskiej Jubilat otrzymał od prof. Stanisława Włodyki propozycję zatrudnienia w charakterze asystenta stażysty w Instytucie Prawa Cywilnego, w powstałym z dniem 1.10.1993 r. Zakładzie Prawa Gospodarczego. Od razu zaczął prowadzić w pełnym wymiarze ćwiczenia z tego przedmiotu, a równocześnie rozpoczął badania naukowe w zakresie części ogólnej prawa gospodarczego oraz, zgodnie z zamysłem prof. Stanisława Włodyki, przyporządkowującym poszczególnym pracownikom Zakładu gałęzie prawa składające się na część szczególną tegoż prawa, w zakresie prawa transportowego. Stało się ono polem badawczym eksplorowanym do chwili obecnej, na którym osiągnięcia Profesora Steca stawiają Go w roli twórczego sukcesora wybitnych naukowców tej gałęzi prawa – profesorów Władysława Górskiego i Mieczysława Sośniaka. Już w 1975 r. Profesor Mirosław Stec zakreślił problematykę rozprawy doktorskiej, obejmującą zagadnienie kontraktów w prawie lotniczym, uznając, że prawo umów gospodarczych stanowi tę sferę prawa, która w najmniejszym stopniu podlega oddziaływaniu panującej ówcześnie doktryny, odnoszącej się do prawnych aspektów gospodarki socjalistycznej (jak np. w zakresie prawa przedsiębiorstw państwowych). Dzięki kilkumiesięcznemu wyjazdowi stażowemu w 1976 r. do Montrealu – stolicy lotnictwa światowego – Profesor Mirosław Stec zebrał istotną część materiałów niezbędnych do napisania rozprawy doktorskiej zatytułowanej „Lotnicze umowy czarterowe”. Obronił ją 1.06.1982 r. (była to pierwsza obrona w częściowo zawieszonym stanie wojennym), a jej recenzentami byli profesorowie: Jerzy Rajski, Józef Skąpski i Ireneusz Weiss, zaś promotorem prof. Stanisław Włodyka. Jej walory naukowe docenione zostały w konkursie „Państwa i Prawa” z 1984 r. na najlepsze prace doktorskie obronione w latach 1981–1983, w którym powyższa rozprawa uzyskała I miejsce. Jej nowatorska idea sprowadza się do twierdzenia, że umowa czarteru lotniczego stanowi przejaw tworzącej się wówczas nowej kategorii umów w sferze gospodarczej, w której w nierozerwalny sposób powiązane ze sobą zostają dwa świadczenia oferowane klientom: pierwsze – sprowadzające się do oddania do ich dyspozycji rzeczy, i drugie – polegające na świadczeniu usług w postaci obsługi tych rzeczy, najczęściej wysoce specjalistycznego sprzętu (jakim jest właśnie współczesny samolot). Propozycje poczynione przez Autora w tej pracy, wydanej kilka lat później, wykorzystywane były przy konstruowaniu wzorców umownych przez towarzystwa lotnicze.

W kolejnych latach Profesor Mirosław Stec prowadził pogłębione badania nad systemem umownym w działalności przewozowej, czego rezultatem był szereg publikacji artykułowych, zakończonych opublikowaniem w 1993 r. fundamentalnej dla polskiego prawa transportowego monografii pt. Odpowiedzialność cywilna przewoźnika za szkody w przesyłce. Geneza, charakter prawny, granice. Studium prawnoporównawcze (recenzentami byli profesorowie: Stanisław Włodyka, Jerzy Rajski i Andrzej Wąsiewicz), na podstawie której rok później uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego. Tak jak i przy doktoracie, zebranie odpowiednich materiałów, niezbędnych przy pisaniu rozprawy o charakterze prawnoporównawczym, możliwe było dzięki dwóm kilkumiesięcznym stażom – na Uniwersytecie w Bochum i w Instytucie Prawa Porównawczego w Lozannie.

W Zakładzie Prawa Gospodarczego, przekształconym w 1990 r. w Katedrę Prawa Gospodarczego Prywatnego, przywiązywano ogromną wagę do właściwego poziomu dydaktyki, dlatego już w latach 70., a później 80. XX w., przygotowywano publikacje dydaktyczne mające szersze grono adresatów, w tym zwłaszcza praktyków. Najważniejsze dzieło nosiło tytuł Prawo gospodarcze – zarys systemu (z 1988 r. pod red. prof. Stanisława Włodyki), w którym Profesor Mirosław Stec był autorem rozdziału poświęconego prawnym aspektom działalności transportowej. W formie istotnie zmienionej i poszerzonej, wynikającej z dokonanych zmian ustroju politycznego i gospodarczego po 1989 r., zostało wydane w 2001 r. pod tytułem Prawo umów w obrocie gospodarczym. Profesor Mirosław Stec, uznając potrzebę wzbogacenia listy podręczników z zakresu prawa handlowego oferowanych studentom, razem z prof. Teresą Mróz (jako redaktorzy i współautorzy) oraz z innymi pracownikami Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku opracował, wielokrotnie wznawiany, podręcznik Prawo gospodarcze prywatne, uznawany w środowisku akademickim za jeden z najlepszych w Polsce i dlatego wykorzystywany na wielu uczelniach kształcących prawników.

Z chwilą podjęcia się przez wydawnictwo Beck inicjatywy przygotowania i wydania wielotomowych systemów poszczególnych rodzin czy gałęzi prawa Profesor Mirosław Stec został poproszony o napisanie rozdziałów o umowach przewozowych zarówno w Systemie Prawa Prywatnego (w wielokrotnie wznawianych tomach Prawo zobowiązań – część szczegółowa i Prawo zobowiązań – umowy nienazwane), jak i w Systemie Prawa Handlowego (w tomie Prawo umów handlowych, także mającym wiele wydań). To w tych publikacjach zaproponowana została oryginalna, spójna i oparta na przekonujących kryteriach systematyka tych umów.

W latach 90. XX w. i pierwszej dekadzie obecnego wieku spektrum zainteresowań Profesora Mirosława Steca poszerzyło się o problematykę prawa papierów wartościowych, przede wszystkim w zakresie papierów towarowych, w tym konosamentów i dowodów składowych, omawianych w kolejnych tomach Systemu Prawa Handlowego. W ramach tego ostatniego Systemu Jubilat przejął, po śmierci prof. Stanisława Włodyki, redagowanie dwóch tomów, których wydanie, wobec ich znacząco odmiennej koncepcji i systematyki materii w nich zawartych, zostały potraktowane przez wydawnictwo Beck jako pierwsze ich wydanie. Dotyczy to t. 4, zatytułowanego Prawo instrumentów finansowych (2016), oraz trójwoluminowego t. 5, pt. Prawo umów handlowych (2020).

Kolejną monografią Profesora Mirosława Steca zajmującą niepodważalne miejsce w doktrynie prawa cywilnego i handlowego jest książka zatytułowana Umowa przewozu w transporcie towarowym, wydana w 2005 r., stanowiąca podstawową przesłankę uzyskania przez Niego w 2006 r. tytułu profesora nauk prawnych. Stanowi ona pierwsze w polskiej literaturze pełne opracowanie tego najważniejszego, kodeksowego kontraktu w działalności transportowej, do której każdy autor piszący o tej umowie musi się odwołać.

Następne lata w twórczości naukowej Jubilata w omawianym zakresie charakteryzują się dużą intensywnością w pogłębianiu jurydycznej analizy kontrowersyjnych kwestii, rodzących się w konkretnych stanach faktycznych, często rozstrzyganych w orzeczeniach sądowych, w tym zwłaszcza w wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Profesor Mirosław Stec jest autorem kilkunastu pozycji artykułowych i glos, zamieszczonych w uznanych czasopismach i wieloautorskich monografiach (zwłaszcza księgach jubileuszowych) tworzących spójną całość (swoistą „wieloodcinkową” monografię), a dotyczących problematyki ochrony konsumenta – pasażera w sytuacjach niewykonania lub nienależytego wykonania jednej z umów przewozowych, co nierozerwalnie wiąże się z zagadnieniem podstaw i zakresu odpowiedzialności przewoźnika z powyższych tytułów. Równocześnie przedmiotem jego zainteresowań badawczych stało się prawo turystyczne, a zwłaszcza usługi turystyczne i kontraktowa podstawa ich świadczenia. Obok szeregu artykułów z tego zakresu należy zaakcentować zamieszczone w Systemie Prawa Handlowego z 2020 r. (t. 5C pt. Prawo umów handlowych) pierwsze w literaturze polskiej systemowe ujęcie umów turystycznych, obejmujące także, ujętą w Kodeksie cywilnym, umowę nazywaną powszechnie „hotelową”. Ostatnim, będącym jeszcze w druku, ponad 20-arkuszowym dziełem Profesora w sferze prawa przewozowego są komentarze do: 1) przepisów Kodeksu cywilnego o umowie przewozu i spedycji oraz 2) ustawy – Prawo przewozowe, wydawane w ramach dużego komentarza do prawa zobowiązań (pod red. Piotra Machnikowskiego).

Szczególną cezurą czasową w karierze zawodowej Profesora Mirosława Steca okazał się rok 1989 i dokonująca się wówczas w naszym kraju pokojowa rewolucja ustrojowa. Wówczas, podobnie jak Jego kilkunastu kolegów – adiunktów i asystentów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, został „wezwany” do służby publicznej, pozytywnie odpowiadając na propozycję objęcia funkcji w randze wicewojewody, Delegata Pełnomocnika Rządu ds. Samorządu Terytorialnego w województwie miejskim krakowskim, którym został 1.04.1990 r. W tej roli był odpowiedzialny za tworzenie odpowiednich warunków organizacyjnych, majątkowych i finansowych oraz przygotowanie kadr gotowych do przejęcia władzy w gminach tegoż województwa w wyniku pierwszych wolnych wyborów do organów samorządu gminnego odbytych 27.05.1990 r. W ten sposób rozpoczęła się wielka i poważna „przygoda” Profesora Mirosława Steca z samorządem i całą administracją publiczną, która nie tylko zaowocowała aktywnym udziałem w tworzeniu podstaw prawnych i organizacyjnych niepodległego, suwerennego państwa, lecz także przerodziła się w głębokie, naukowe zainteresowanie prawem samorządu terytorialnego i administracji publicznej, a wręcz szerzej – konstytucyjnym ustrojem samorządu i administracji oraz, w konsekwencji, ustrojowym prawem administracyjnym. Od tej chwili, z niewielkimi tylko przerwami, Profesor Mirosław Stec sprawował aż do 2018 r. odpowiedzialne funkcje w szeroko rozumianej administracji publicznej. Co warto podkreślić, przez cały ten czas pozostawał w stosunku pracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, choć, oczywiście, w pewnych okresach, na cząstce etatu. W sierpniu 1991 r. powołany został na stanowisko Dyrektora Departamentu Samorządu Terytorialnego, a następnie Dyrektora Departamentu Administracji Publicznej w Urzędzie Rady Ministrów, by w rządzie Hanny Suchockiej zostać wiceministrem w Urzędzie Rady Ministrów, odpowiedzialnym za samorząd terytorialny i terytorialną administrację rządową. W tym czasie stał się współautorem, obok profesorów Teresy Dębowskiej-Romanowskiej i Karola Podgórskiego, oryginalnej koncepcji niezależnej instytucji nadzoru i kontroli finansowej nad samorządem terytorialnym – regionalnych izb obrachunkowych oraz, po uchwaleniu odpowiedniej ustawy w 1992 r., osobą odpowiedzialną za proces rzeczywistego powoływania do życia tej instytucji. Równolegle nadzorował proces przekazywania zadań i kompetencji ponad 50 samorządom największych polskich miast w ramach tzw. pilotażu poprzedzającego zaplanowaną reformę powiatową. Profesor Mirosław Stec złożył dymisję z tego stanowiska w lutym 1994 r., gdy okazało się, że rząd Waldemara Pawlaka nie zamierza kontynuować terytorialnej, samorządowej reformy naszego kraju. Jednak już w roku następnym Jubilat został kierownikiem zespołu ekspertów w Instytucie Spraw Publicznych – niezależnym think tanku – przygotowującym kompleksowy projekt reformy ustrojowej polskiego województwa. Wynik prac tego zespołu w postaci obszernego raportu, zawierającego także gotowe projekty ustawodawcze, został opublikowany w 1997 r. w czasopiśmie „Samorząd Terytorialny”, ale – co istotniejsze – projekty te stały się podstawą projektów ustaw reformujących cały ustrój terytorialny Polski, przygotowanych przez rząd Jerzego Buzka i skierowanych do Sejmu w styczniu 1998 r. Premier powierzył wtedy Profesorowi Mirosławowi Stecowi kierowanie rządowym zespołem eksperckim: po pierwsze – uczestniczącym w parlamentarnym procesie legislacyjnym obejmującym ustawy ustrojowe, po drugie – przygotowującym projekty ustaw wdrażających reformę i aktów wykonawczych do nich, po trzecie – monitorującym i doradzającym rządowi w procesie wprowadzania reformy w życie. Warto wspomnieć, że w latach 1995–1996 Jubilat uczestniczył – jako ekspert – w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego przy formułowaniu rozdziału dotyczącego samorządu terytorialnego.

Kompetencje merytoryczne i umiejętności organizatorskie Jubilata zadecydowały, że Jerzy Buzek, po uchwaleniu ustawy o służbie cywilnej, powołał Jubilata w 1999 r. na funkcję przewodniczącego Rady Służby Cywilnej – zwierzchniego organu nadzorującego system służby cywilnej, którą pełnił przez jej pierwszą kadencję do 2005 r. Z kolei doświadczenie w pracy administracji publicznej oraz jej znajomość z praktycznego i teoretycznego punktu widzenia spowodowały, że Marszałek Sejmu trzykrotnie powoływał Profesora Mirosława Steca w skład Kolegium Najwyższej Izby Kontroli (2008–2017) jako przedstawiciela prawniczego środowiska naukowego. W tej sekwencji odpowiedzialnych funkcji w administracji publicznej swoistym jej ukoronowaniem było powierzenie Mu przez Premiera Donalda Tuska w 2011 r. funkcji przewodniczącego Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów. Owoce prac Rady, jak również walory osobiste Profesora stanowiły przesłankę podjęcia przez tego Premiera decyzji w 2014 r. o powołaniu Go na kolejną kadencję jako przewodniczącego Rady, którą to funkcję sprawował do 2018 r.

Odrębna wzmianka należy się zasługom Jubilata związanym z powstaniem i funkcjonowaniem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Już jako dyrektor departamentu i wiceminister w Urzędzie Rady Ministrów aktywnie współtworzył tę Szkołę, przygotowując dotyczące jej podstawowe akty normatywne i zapewniając odpowiednie warunki organizacyjne i materialno-techniczne. Od samego początku aktywnie uczestniczył w jej działalności jako członek, a następnie (przez trzy kadencje) przewodniczący Rady Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (do 2016 r.), a także w roli wykładowcy zarówno dla słuchaczy stacjonarnych, jak i na kursach oraz szkoleniach adresowanych do pracujących polskich urzędników oraz stażystów z krajów objętych porozumieniem nazywanym „partnerstwem wschodnim”, przede wszystkim z Ukrainy i Gruzji.

Od momentu podjęcia się obowiązków w sferze publicznej Profesor Mirosław Stec uczynił ustrojowe prawo administracyjne, a zwłaszcza prawo samorządu terytorialnego, przedmiotem własnych badań naukowych, stając się z czasem jednym z najwybitniejszych specjalistów z tego zakresu w Polsce. Jako współautor wojewódzkiej reformy ustrojowo-terytorialnej w wielu artykułach przedstawiał jej genezę, historyczne antecedencje, zasady i uzasadniał konkretnie przyjęte rozwiązania normatywne, by przywołać pojęcia „administracja zespolona”, „służby, inspekcje i straże”, propozycje podziału terytorialnego na województwa. To On zaproponował, by najważniejszą osobę w samorządzie województwa nazwać „marszałkiem” (pozostawiając termin „wojewoda” jako nazwę organu administracji rządowej), a urząd obsługujący jego i organy samorządu województwa – „urzędem marszałkowskim”. Dlatego Jubilat był i jest bardzo często proszony przez organy jednostek samorządu terytorialnego, organizacji zrzeszających je, administracji rządowej czy parlamentu o sporządzanie opinii i ekspertyz. Napisał ich kilkadziesiąt, często publikowanych i dostępnych w otwartym obiegu, a ich istotną częścią są projekty opinii przygotowanych, a następnie przyjętych przez Radę Legislacyjną (zostały one opublikowane w „Przeglądzie Legislacyjnym”). Największy fragment dorobku naukowego z tego zakresu stanowią jednak artykuły publikowane w renomowanych polskich czasopismach prawniczych i książkach stanowiących zbiór artykułów (najczęściej w księgach jubileuszowych). Jest ponadto twórcą koncepcji, redaktorem i współautorem oryginalnego, wydanego w 2008 r., opracowania łączącego cechy wieloautorskiej monografii dotyczącej regionalnych izb obrachunkowych z wyczerpującym komentarzem do ustawy o tych izbach. Równolegle do wydania tej księgi trwają prace redakcyjne nad kilkutomowym Systemem Prawa Samorządu Terytorialnego (pod red. prof. Ireny Lipowicz), w którym Profesor Mirosław Stec jest autorem obszernego fragmentu dotyczącego ustroju terytorialnego naszego kraju i miejsca zajmowanego w nim przez samorząd terytorialny.

W pierwszej dekadzie XXI w. Profesor Mirosław Stec kierował w Instytucie Spraw Publicznych i w Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkową kilkoma zespołami realizującymi granty badawczo-wdrożeniowe. Ich efektem były wieloautorskie opracowania opublikowane w „Samorządzie Terytorialnym”, z których najważniejsze to: System zarządzania państwem w sytuacjach kryzysowych, Podstawy prawne funkcjonowania terytorialnej administracji publicznej w RP, Diagnoza stanu terytorialnej administracji publicznej w Polsce, Bariery prawne efektywnego i skutecznego funkcjonowania lokalnej i regionalnej administracji publicznej oraz propozycje ich likwidacji lub ograniczenia.

Uznanie naukowej pozycji i dorobku Profesora Mirosława Steca w powyższej sferze spowodowało, że Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w 2006 r. powierzył Mu kierowanie Katedrą Prawa Samorządu Terytorialnego, którą to funkcję pełnił przez piętnaście lat do 2021 r. Przyjmując kierownictwo w tej jednostce, objął opieką organizacyjną, ale przede wszystkim pieczą merytoryczną, trzech pracowników naukowo-dydaktycznych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego: dra Marka Mączyńskiego, dra Kazimierza Bandarzewskiego oraz dra Stefana Płażka. Po 2 latach do tego grona dołączyła dr Katarzyna Małysa-Sulińska. Znamienne jest, że wszystkie te osoby – specjalizując się w różnych aspektach prawa administracyjnego – pod kierownictwem Profesora Mirosława Steca stworzyły zespół świetnie współistniejących ze sobą naukowo ludzi, a efektem tej współpracy jest dorobek piętnastu edycji cyklicznej imprezy naukowej organizowanej pod nazwą Seminaria Naukowe Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W wydarzeniu tym, organizowanym cyklicznie od 2007 r., uczestniczą przedstawiciele wszystkich liczących się ośrodków akademickich w Polsce oraz reprezentacja ośrodków zagranicznych, a także przedstawiciele praktyki prawniczej, w tym Rzecznik Praw Obywatelskich, sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych, jak również pracownicy urzędów administracji samorządowej oraz rządowej, w tym liczna reprezentacja prezesów samorządowych kolegiów odwoławczych oraz prezesów regionalnych izb obrachunkowych. Seminarium Naukowe Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego zyskało bowiem przymiot nieformalnego zjazdu prawników zajmujących się samorządem terytorialnym z perspektywy różnych gałęzi prawa, gdyż – co zauważył jego twórca w osobie Jubilata – istnieje potrzeba prowadzenia wspólnego dyskursu prawniczego pomiędzy przedstawicielami różnych specjalizacji prawniczych, w tym: administratywistami, konstytucjonalistami, finansistami i cywilistami, ale także historykami. Od wielu lat w wydarzeniu tym uczestniczy sto kilkadziesiąt osób (a ograniczenia pandemiczne, wymuszając udział kilkudziesięciu osób w formule zdalnej, postawiły przed organizatorami nieznane dotąd wyzwania, tworząc jednocześnie nowe możliwości), odbywa się ono w formule dwu- lub trzydniowej. Pokłosiem dyskusji prowadzonej w trakcie tych wydarzeń naukowych jest zaś seria 18 monografii naukowych (ostatnia z nich ukaże się równolegle z niniejszą Księgą). Podkreślenia wymaga przy tym, że choć z biegiem lat przyjęło się, iż pieczę naukowo-organizacyjną nad wydarzeniem skupiającym badaczy prawa samorządu terytorialnego sprawuje tandem: Mirosław Stec – Katarzyna Małysa-Sulińska, to stanowi ono efekt pracy całego zespołu stworzonego przez Jubilata, do którego w 2019 r. dołączyła dr Katarzyna Eliasz.

Nie sposób w tym miejscu przemilczeć okoliczności, że dołączenie dr Katarzyny Eliasz do zespołu Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego zakończyło okres, w którym była to jedyna jednostka w strukturze organizacyjnej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego zatrudniająca wyłącznie pracowników samodzielnych. Żadna z osób znających przymioty charakteru Jubilata nie może mieć wątpliwości, jak znacząca była Jego rola w następujących po sobie awansach naukowych na dr hab.: Marka Mączyńskiego, Kazimierza Bandarzewskiego, Katarzyny Małysy-Sulińskiej i Stefana Płażka, a także uczelnianych na prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego: Marka Mączyńskiego i Katarzyny Małysy-Sulińskiej. Swoim podopiecznym Profesor Mirosław Stec służył bowiem zawsze nie tylko wsparciem merytorycznym, dobrą radą i ciepłym słowem, lecz także napomnieniem, gdy – w Jego ocenie – ich rozwój naukowy następował niezbyt dynamicznie, co wszakże miało miejsce niezwykle rzadko.

Wszystko to zaś odbywało się przy aktywnym zaangażowaniu prof. dra hab. Mirosława Steca w działalność naukowo-dydaktyczną prowadzoną przez Katedrę Prawa Gospodarczego Prywatnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Będąc kierownikiem Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, pozostawał On bowiem pracownikiem drugiej wskazanej jednostki, prowadząc w jej ramach zarówno wykłady, jak i seminaria, czego skutkiem było wypromowanie wielu doktorów oraz magistrów prawa specjalizujących się w prawie gospodarczym prywatnym. Trudno zatem nie spotkać wychowanków Profesora w każdej z renomowanych kancelarii prawnych, a także większości sądów powszechnych.

Należy w tym miejscu, poświęconym umiejętnościom Profesora Mirosława Steca w kierowaniu uczelnianymi zespołami naukowo-dydaktycznymi, zaznaczyć, że w 1997 r. na prośbę władz powstałego w tym roku Uniwersytetu w Białymstoku objął On kierowanie nowo powstałą Katedrą Prawa Handlowego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa tego Uniwersytetu, z której w ciągu 14 lat (w 2011 r. zrezygnował, uznając, że rolę swoją należycie wypełnił) uczynił znaczący ośrodek badania prawa handlowego z liczącymi się postaciami tej gałęzi prawa z prof. Teresą Mróz na czele, czego dowodami były m.in. wspomniany wyżej podręcznik oraz organizacja Zjazdu Katedr w 2011 r. i jej pokłosie w postaci obszernej publikacji pokonferencyjnej.

Znaczące są zasługi Profesora Mirosława Steca na polu wydawania naukowych periodyków prawniczych. Od prawie 30 lat kieruje komitetem redakcyjnym „Finansów Komunalnych” – czasopisma regionalnych izb obrachunkowych, którego powstania był zresztą inicjatorem, a wydawanego przez wydawnictwo Wolters Kluwer. Od początku istnienia, czyli od 1994 r., był członkiem, a od ponad 10 lat jest przewodniczącym Rady Programowej „Casusa” – periodyku samorządowych kolegiów odwoławczych. Także od pierwszego numeru jest członkiem kolegium redakcyjnego „Orzecznictwa w Sprawach Samorządowych”, natomiast od 30 lat jest członkiem Rady Programowej „Samorządu Terytorialnego”. W sferze prawa prywatnego od ponad 25 lat, na zaproszenie ówczesnego redaktora naczelnego prof. Stefana Grzybowskiego, uczestniczy w pracach kolegium redakcyjnego wydawanego przez Polską Akademię Umiejętności „Kwartalnika Prawa Prywatnego”, zaś od ponad 10 lat zasiada w Radzie Programowej miesięcznika Stowarzyszenia Notariuszy Polskich „Rejent”. W trakcie pełnienia funkcji przewodniczącego Rady Legislacyjnej był równocześnie redaktorem naczelnym „Przeglądu Legislacyjnego” – kwartalnika Rady.

W sferze kształcenia kadry naukowej osiągnięcia profesora Mirosława Steca są także niebagatelne. Wypromował – jak już zasygnalizowano powyżej – kilkunastu doktorów prawa, a kilka osób oczekuje na dalsze stadia w procedurze doktorskiej. Był recenzentem w ponad 40 przewodach doktorskich oraz kilkunastu habilitacyjnych i profesorskich. Jego uczniowie posiadają już tytuły profesora (Teresa Mróz), stanowiska profesora uczelnianego (poza wspomnianymi powyżej: Markiem Mączyńskim, Katarzyną Małysą-Sulińską, w gronie tym jest również Grażyna Cern) lub stopień doktora habilitowanego (Marcin Spyra, a także wspomniani powyżej: Kazimierz Bandarzewski, Stefan Płażek).

Profesor Mirosław Stec nie unikał służenia swoim czasem i umiejętnościami macierzystej Uczelni i Wydziałowi Prawa i Administracji. Przez wiele lat, jako student, asystent i adiunkt, był przedstawicielem tych wspólnot akademickich w Radzie Wydziału, zaś w latach stanu wojennego i po jego zniesieniu (do 1989 r.) był członkiem Uczelnianej Komisji Socjalnej, odgrywającej wówczas kapitalną rolę w świadczeniu pomocy potrzebującym pracownikom Uniwersytetu. W drugiej połowie lat 80. był członkiem Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego reprezentującym młodych pracowników nauki oraz, na okres jednej kadencji (1986–1989), został wybrany przez tych pracowników ze wszystkich uniwersytetów w Polsce jako ich przedstawiciel w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W latach 90. był członkiem Uczelnianej Komisji Dyscyplinarnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, a po 2000 r. – Wydziałowej Komisji Programowo-Dydaktycznej. Przez ostatnich kilkanaście lat (do 2021 r.) zasiadał w Wydziałowej Komisji ds. Finansów i Nagród, a także Wydziałowej Komisji ds. przeprowadzania okresowej oceny nauczycieli akademickich.

Nie można też pominąć zasług Profesora Mirosława Steca w sferze kreowania społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywność w stowarzyszeniach i fundacjach. Już w 1990 r. był twórcą Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego „Na Szlaku” jako placówki Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, zaś w 2014 r. był jednym z założycieli Fundacji „Małopolska Izba Samorządowa”, w której od początku istnienia jest przewodniczącym jej Rady Nadzorczej. Od połowy lat 90. przez ponad 10 lat aktywnie działał w Społecznym Towarzystwie Oświatowym, będąc przez kilka lat prezesem Koła nr 164 tego Stowarzyszenia w Krakowie, prowadzącym zespół szkół (przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum i liceum) im. Juliusza Słowackiego.

Za swe osiągnięcia naukowe był wielokrotnie wyróżniany nagrodami (w tym kilka razy I i II stopnia) Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Ministra Edukacji Narodowej, zaś za działalność w sferze publicznej – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżami Zasługi, a także środowiskowymi odznaczeniami i odznakami, w tym m.in. „Za zasługi dla legislacji”, „Za zasługi dla samorządu terytorialnego”, nagrodą im. Grzegorza Palki, medalem „Dziękujemy za Wolność”, przyznawanym przez stowarzyszenie „Sieć Solidarności”.

Profesor Mirosław Stec umie też znakomicie wykorzystywać czas wolny (jak On potrafi go „wykroić”?). Jako przewodnik beskidzki przewędrował polskie góry (od Bieszczadów po Beskid Śląski), a kochając krajoznawstwo i podróże, przemierzył samochodem, wraz ze swoją rodziną (żoną Bożeną oraz córkami: Olą i Ulą), prawie całą Polskę i niemałą część Europy, natomiast przynajmniej tygodniowy pobyt na nartach w Alpach stanowi dla rodziny Steców niezbywalny punkt zimowego urlopu. Profesor Mirosław Stec z żoną (polonistką) są też zagorzałymi teatromanami, kinomanami i wielbicielami Piwnicy pod Baranami.

Lipiec 2022 r.

Katarzyna Małysa-Sulińska

Marcin Spyra

Andrzej Szumański