Baran-Wesołowska Beata, Zgłaszanie nieprawidłowości. Whistleblowing w praktyce

Pojęcie „zgłaszania nieprawidłowości” oraz stosowany z nim wymiennie termin „whistleblowing” zyskują na popularności w dyskursie publicznym. E-book stanowi rodzaj przewodnika po meandrach tego, stosunkowo nowego w polskim systemie prawnym, zjawiska. Za kompas w wędrówce po tematach związanych z sygnalizacją nieprawidłowości posłużą dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej dyrektywa o ochronie sygnalistów) oraz inne relewantne regulacje prawne obowiązujące w Polsce, w szczególności dotyczące ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa.

Uregulowanie zagadnień whistleblowingu, mimo iż fragmentarycznie pojawiające się w krajowym prawodawstwie, nie stanowiło do tej pory obowiązku o charakterze powszechnym. Zmiany w tym zakresie, spowodowane wejściem w życie dyrektywy o ochronie sygnalistów, postawiły nowe wyzwania przed podmiotami zarówno z sektora prywatnego, jak i publicznego. Wielopłaszczyznowe przygotowania obejmujące działania z zakresu legislacji wewnętrznej, ustanowienia bezpiecznych kanałów zgłaszania, a także, co najważniejsze, właściwego przygotowania członków organizacji na wdrożenie nowych narzędzi i zapoznanie ich w zrozumiały sposób z instrumentarium whistleblowingowym to nieco kręty początek drogi. Przed przedsiębiorstwami, urzędami, szkołami, szpitalami, fundacjami i innymi podmiotami otwiera się także nowy rozdział w zakresie rozpatrywania napływających zgłoszeń whistleblowingowych. Przeprowadzanie wewnętrznych postępowań wyjaśniających, opracowywanie materiału zgromadzonego podczas ich trwania, podejmowanie skutecznych działań następczych i, co nie mniej istotne, zbudowanie w organizacji zaufania do wszystkich elementów związanych z systemem zgłoszeń wewnętrznych, to swoisty sprawdzian dla podmiotów obowiązanych. Zastosowanie dobrych praktyk, rozpoczęcie przygotowań z odpowiednim wyprzedzeniem, dobór osób darzonych zaufaniem i wykorzystanie dedykowanych mechanizmów w oparciu o zasady poufności i zaufania sprawiają, że stworzenie efektywnego i skutecznego systemu zgłoszeń to wyzwanie, któremu przedstawiciele sektora prywatnego i publicznego zdołają sprostać.

Do pomocy w przygotowaniu wdrożenia lub udoskonalenia systemu whistleblowingowego może posłużyć niniejszy e-book. Jego konstrukcja zakłada określenie zagadnienia whistleblowingu, odniesienie do obowiązujących regulacji prawnych, przedstawienie różnych kanałów i ścieżek zgłaszania, a także wskazanie okoliczności, w jakich sygnalizacja nieprawidłowości będzie miała miejsce (kto może zgłosić, do kogo, co podlega zgłoszeniom, w jaki sposób). W publikacji rozwinięty jest szerzej wątek zgłoszeń wewnętrznych (podmioty obowiązane do wdrożenia systemów whistleblowingowych), a także w sposób praktyczny przybliżone zostaje zagadnienie wewnętrznych postępowań wyjaśniających. Nie mogło również zabraknąć ujęcia problemu ochrony sygnalistów, który stanowi niejako klamrę tematyki sygnalistycznej.

Informacje zawarte w e-booku pozwolą na łatwiejsze zrozumienie zagadnienia whistleblowingu, w oparciu nie tylko o obowiązujące normy prawne, ale także poprzez przykłady ilustrujące sytuacje, z jakimi przyjdzie się zmierzyć. Niniejsza publikacja, skierowana zarówno do prawników, jak i specjalistów z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi, compliance czy też audytu, stanowi syntetyczną prezentację najistotniejszych zagadnień przedstawionych w przystępnej formule.