0112-KDIL2-1.4011.1046.2021.2.DJ - Zwolnienie z PIT świadczeń do 200 zł w związku z promocją lub reklamą

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 listopada 2021 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 14 stycznia 2022 r. (wpływ 17 stycznia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) (dalej jako: Uczelnia lub Wnioskodawca) jest uczelnią publiczną działającą na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478 z późn. zm., dalej jako: ustawa PSWiN).

Wnioskodawca prowadzi działalność określoną w statucie Uczelni, obejmującą w szczególności: (...).

Celem realizacji zadań nakreślonych obowiązującymi przepisami oraz statutem Uczelni, Wnioskodawca prowadzi badania podstawowe w zakresie nauk, zorientowane na zdobywanie nowej wiedzy. Jednym z rodzajów badań prowadzonych przez Wnioskodawcę są badania oparte na indywidualnych wywiadach kwestionariuszowych, realizowane na próbach reprezentatywnych (ze względu na cel badania). Uzyskany w ten sposób materiał empiryczny służy następnie zweryfikowaniu prawdziwości przyjętych założeń i pozwala sformułować ogólne twierdzenia teoretyczne.

Prowadzone przez pracowników naukowych Uczelni (dalej jako: Badacze) badania kwestionariuszowe stanowią źródło cennej informacji o zjawiskach występujących w społeczeństwie. Wymagają co do zasady poniesienia niewielkich nakładów (niski koszt opracowania ankiety). Cechuje je jednak stosunkowo długi czas wykonania i wysoki poziom zaawansowania technicznego wymagający od uczestników poświęcenia czasu i wysiłku poznawczego, co z perspektywy samego Badacza i Uczelni wymaga stosowania zachęty do uczestnictwa w badaniu.

Dodać należy, że respondent, który ma poświęcić badaniu zbyt wiele czasu (prywatnego) - nie jest skłonny do uczestnictwa w nim. Z tego powodu może okazać się, że albo próba będzie niewystarczająco liczna, nie będzie reprezentatywna i w konsekwencji badanie nie będzie mogło zostać przeprowadzone. Dopiero skonkretyzowana i materialna forma zachęty przekłada się wprost na wzrost zainteresowania respondenta uczestnictwem w badaniu i udzieleniu rzetelnych odpowiedzi na pytania kwestionariuszowe.

Ze względu na rangę tego elementu prowadzonej przez Badacza pracy naukowej, jakim jest prowadzenie badań kwestionariuszowych oraz sposób jej finansowania (ze środków publicznych), Badacz jest zobowiązany do dołożenia wszelkich starań, aby formułowane przez Niego wnioski były oparte na rzetelnych danych.

Jednym z podstawowych zagrożeń dla rzetelności wyników badań opartych na kontakcie z respondentami jest niski odsetek realizacji wylosowanej próby, co wynika przede wszystkim z trudności zachęcenia wylosowanych osób do udziału w badaniu i przekazaniu informacji, często wrażliwych. Aby badania były wiarygodne, dobór osób nie powinien być w żaden sposób ograniczony. Ma to szczególnie istotne znaczenie, że metodologie większości projektów badawczych zakładają przeprowadzenie badań na odpowiednio licznej próbie, obejmującej nawet kilkaset osób.

Respondentami mogą być osoby fizyczne podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na gruncie art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT), jak również osoby fizyczne będące nierezydentami w rozumieniu art. 3 ust. 2a ww. ustawy.

Co istotne, w ramach planowanych w najbliższym czasie badań kwestionariuszowych, osoby biorące udział w wywiadach nie mogą być pracownikami Wnioskodawcy ani pozostawać z Wnioskodawcą w żadnym stosunku cywilnoprawnym.

Planowane badania polegać będą m.in. na:

Ponadto, badania mogą być przeprowadzone online (np. polegają na udzielaniu odpowiedzi za pośrednictwem komputera), ale również w siedzibie Wnioskodawcy lub w miejscach publicznych: na otwartej przestrzeni ("na ulicy"), w szkołach, na uczelniach, itp. Udział respondenta w badaniach może trwać od kliku minut do nawet kilku godzin.

W zależności od reguły badawczej można wyróżnić dwa sposoby prowadzenia badań:

* w pierwszym z nich - tożsamość respondenta jest znana i można prowadzić ewidencję danych osobowych respondentów (rzadziej występujący);

* w drugim - badania są anonimowe i nie można zebrać danych o tożsamości respondenta.

O powyższym decyduje przede wszystkim cel i metodologia badania, a także wymóg sponsora badań oraz treść regulaminu - a nadto bezpieczeństwo uczestników lub brak alternatywnych możliwości zebrania odpowiednich informacji.

Aby takie badanie było możliwe, projekt badania musi uzyskać pozytywną opinię komisji etycznej przed jego rozpoczęciem. Komisja sprawdza m.in. czy w wypadku badań anonimowych anonimowość uczestnika jest odpowiednio chroniona.

Wnioskodawca zwraca w tym miejscu uwagę, że z punktu widzenia praw uczestników badania (respondentów), to na Badaczach i Uczelni spoczywa obowiązek ochrony ich anonimowości i gwarancji bezpieczeństwa, że ich dane osobowe są bezpieczne i wystarczająco chronione. Prowadzenie badań bez zapewnienia uczestnikom anonimowości musi być uzasadnione w sposób przekonujący dla komisji etycznej i/lub sponsora badań. W przypadku wykonywania czynności ankieterskich lub badawczych, osobista obecność i udział uczestników nie wymaga zbierania ich danych osobowych albo jest wręcz wykluczona.

W ramach projektów finansowanych ze środków publicznych, uzyskanych na drodze konkursów organizowanych np. przez (...) Wnioskodawca zamierza podejmować różne działania zmierzające do zachęcenia respondentów do udziału w badaniach. W związku z trudnościami w pozyskiwaniu respondentów do badania - przy czym problemy takie dotyczą większości podmiotów prowadzących badania ankietowe - w celu promocji projektu i prowadzonych badań, Wnioskodawca zamierza przekazać respondentom drobne upominki lub bony towarowe (w tym z logo projektu i/lub Uczelni jako instytucji prowadzącej badanie).

Powyższe upominki mają służyć popularyzacji w społeczeństwie projektu badawczego i działalności jednostki realizującej taki projekt.

Ponadto, Wnioskodawca zaznacza, że zamiast ww. upominków, zamierza także wypłacać środki pieniężne respondentom, jako forma najlepszej i najbardziej efektywnej zachęty do udziału w badaniach ankietowych.

Powyższe rozwiązanie wynika z faktu, że Wnioskodawca dysponuje ograniczoną bazą danych lub prowadzi badania na mało licznej grupie albo ma zbyt mało czasu na zebranie wyników, a w tym przypadku celem skutecznego zachęcenia i udziału respondenta w badaniu ma to kluczowe znaczenie. W przeciwnym wypadku przeprowadzenie ww. badań nie byłoby możliwe z uwagi na niewystarczającą próbę.

Dodatkowo Wnioskodawca pragnie wyjaśnić, że badania mogą być prowadzone na trudno dostępnych i nielicznych próbach (np. osób z niepełnosprawnościami, trudnościami psychologicznymi, itp.) które dostarczają unikalnej i istotnej społecznie wiedzy - a w takich przypadkach zachęcenie tych osób do udziału bez dodatkowej zachęty materialnej (np. wypłaty środków pieniężnych) jest praktycznie niemożliwe.

Taka forma pieniężnej zachęty za udział w badaniu, znacząco zwiększa chęć uczestnictwa w badaniu, a zatem podnosi poziom realizacji próby (można spodziewać się poziomu realizacji próby nawet w wysokości 90%). Wprowadzenie takiego rozwiązania bez wątpienia najskuteczniej może także polepszyć jakość zbieranych danych.

Taki respondent, w przypadku kiedy może otrzymać gotówkę, jest mniej skłonny do udzielania pobieżnych lub wręcz nieprawdziwych odpowiedzi, a uzyskane wyniki stają się bardziej wiarygodnym źródłem informacji.

Wnioskodawca wskazuje także, że przystąpienie danego respondenta do badania jest w pełni dobrowolne, a przy tego rodzaju badaniach naukowych podstawowym założeniem jest prawo osoby badanej do odmowy odpowiedzi na część pytań lub wycofania chęci udziału w badaniu w dowolnym momencie jego trwania lub nawet po zakończeniu badań.

Reasumując, działania jakie w związku z przeprowadzanymi badaniami ankietowymi zamierza prowadzić Wnioskodawca (przy czym czynności faktyczne będę dokonywane przez Badacza), mogą stanowić akcje promocyjne, ukierunkowane na propagowanie wiedzy o Wnioskodawcy i prowadzonych przez niego badaniach, a w konsekwencji pozyskiwanie odpowiednio liczebnej próby badawczej.

W ramach tych działań, respondentom będą rozdawane bony towarowe jednego lub różnego przeznaczenia i/lub drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety (oznaczone logo Wnioskodawcy i/lub realizowanego projektu).

Zamiast ww. świadczeń rzeczowych, Wnioskodawca może także przekazywać środki pieniężne, bezpośrednio w formie gotówki, za pokwitowaniem.

Zgodnie z zasadami etycznymi prowadzenia badań naukowych, wartość tych świadczeń nie może być znacząca, aby nie stanowić z kolei nadmiernej zachęty. Jednostkowa wartość bonów towarowych jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobnych świadczeń rzeczowych, jak również świadczenia pieniężnego - przypadających na jednego respondenta, nie przekroczy kwoty 200 złotych (wartość maksymalna).

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że w ramach przedmiotowego projektu, będzie przekazywał ww. świadczenia rzeczowe jak i świadczenia pieniężne - respondentom o nieujawnionej tożsamości (zarówno rezydentom oraz nierezydentom w rozumieniu przepisów ustawy o PIT) - ponieważ reguła badawcza wymaga anonimowego udziału w badaniu.

Wnioskodawca nie będzie miał zatem możliwości poznania tożsamości uczestnika badania ani w żaden sposób nie może wyegzekwować przekazania tych danych.

Reasumując, celem prawidłowego zrealizowania projektu, aby Badacz mógł przeprowadzić badania ankietowe na wybranej próbce respondentów - w zależności od potrzeb i specyfiki badania -Uczelnia chce zachęcić pełnoletnie osoby fizyczne (będące rezydentami oraz nierezydentami w rozumieniu przepisów ustawy o PIT), do wzięcia udziału w ankiecie.

Problem w zgromadzeniu wystarczającej próby i wiarygodnych odpowiedzi jest powszechny przy tego rodzaju działaniach, dlatego Badacze często muszą stosować inne formy zachęty, aby takie badanie doszło w ogóle do skutku. W związku z powyższym, Wnioskodawca planuje zachęcić respondentów poprzez przekazanie upominków rzeczowych (w tym bonów jednego lub różnego przeznaczenia, których emitentem są inne podmioty np. sklepy, księgarnie, etc.) lub środki pieniężne bezpośrednio w formie gotówki - a wartość ww. świadczeń nie przekroczy kwoty 200 złotych.

Wnioskodawca nie uzyska danych osobowych respondentów, ponieważ z założenia badania takie są anonimowe.

Jednocześnie, pomiędzy Wnioskodawcą a respondentem nie będą zawierane żadne umowy cywilnoprawne, respondenci nie mogą być także pracownikami Wnioskodawcy, ani nie będą w żaden inny sposób związani z Uczelnią innym stosunkiem cywilnoprawnym.

W ocenie Wnioskodawcy, tylko takie formy zachęty jak opisane w zdarzeniu przyszłym (co pokazują doświadczenia własne oraz innych uczelni), są jedynym sposobem na przeprowadzenie ww. badań ankietowych i znalezienie wystarczającej liczby uczestników badania oraz uzyskanie pewnej liczby odpowiedzi.

Wnioskodawca chce także podkreślić, że przekazanie opisanych powyżej upominków lub świadczenia pieniężnego, nie jest wynagrodzeniem za udział badaniu, ponieważ strony nie zawierają żadnej umowy cywilnoprawnej i nie taka jest intencja Wnioskodawcy. Jest to jedynie forma promocji projektu i samej Uczelni oraz zachęty do uczestnictwa w przeprowadzanym badaniu.

Ponadto, w piśmie, stanowiącym uzupełnienie wniosku, w odpowiedzi na zadane pytania: Czy świadczenia rzeczowe, o których mowa we wniosku (bony towarowe jednego lub różnego przeznaczenia oraz inne drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety), których wartość nie przekroczy 200 złotych - są przyznawane bezwarunkowo wszystkim zachęcanym/typowanym do udziału w badaniu osobom (są przyznawane niezależnie od decyzji danej osoby o udziale w badaniu), a tym samym czy nie są to świadczenia spełniane w zamian za oczekiwanie konkretnego działania świadczeniobiorcy (zachęcanej/typowanej do wzięcia udziału w badaniu osoby)? Czy działania dokonywane przez Państwa na rzecz respondentów w postaci przekazywanych bonów oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych, o których mowa we wniosku uwarunkowane są uprzednią ich zgodą na uczestnictwo w badaniu? - Wnioskodawca wyjaśnił, że ww. drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety, których wartość nie przekroczy 200 złotych - są przyznawane jako zachęta do udziału w badaniu - wszystkim typowanym osobom (są przyznawane każdej osobie, która wyrazi już samą chęć udziału w badaniu).

Wobec tego, nie są to świadczenia spełniane w zamian za oczekiwanie konkretnego działania świadczeniobiorcy. Innymi słowy, nie stanowią wynagrodzenia za udział w badaniu, a są jedynie formą zachęty do uczestnictwa w nim.

Działania dokonywane na rzecz respondentów w postaci przekazywanych bonów oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych, opisanych we wniosku nie są uwarunkowane uprzednią ich zgodą na uczestnictwo w badaniu.

Wnioskodawca podkreśla, że przystąpienie danego respondenta do badania jest w pełni dobrowolne, a przy tego rodzaju badaniach naukowych podstawowym założeniem jest prawo osoby badanej do odmowy odpowiedzi na część pytań lub wycofania chęci udziału w badaniu w dowolnym momencie jego trwania lub nawet po zakończeniu badań - i taka sytuacja nie powoduje, że ww. świadczenie rzeczowe takiej osobie nie przysługuje lub taka osoba jest zobowiązana zwrócić je Wnioskodawcy.

Pytania

1) Czy w przypadku bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych, których wartość nie przekroczy kwoty 200 złotych - wręczanych osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach promocji projektu Wnioskodawcy jako instytucji prowadzącej badanie, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - właściwym będzie postępowanie Uczelni, polegające na zastosowaniu zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT?

2) Czy w przypadku przekazania środków pieniężnych (w gotówce), w kwocie nieprzekraczającej 200 zł - osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana Wnioskodawcy - na Wnioskodawcy nie będą ciążyły żadne obowiązki płatnika wskazane w przepisach ustawy o PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

W zakresie pytania nr 1:

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobnych świadczeń rzeczowych, których wartość nie przekroczy kwoty 200 zł - wręczanych osobom fizycznym (zarówno rezydentom jak i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach promocji projektu Wnioskodawcy jako instytucji prowadzącej badanie, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - właściwym będzie postępowanie Uczelni, polegające na zastosowaniu zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, jak już wskazał w opisie zdarzenia przyszłego, że przekazanie ww. świadczeń nie ma jego zdaniem charakteru wynagrodzenia (nie jest świadczeniem wzajemnym), ma stanowić jednocześnie formę promocji projektu i samej Uczelni, ale także zachętę do wzięcia udziału w badaniach ankietowych, gwarantując przy tym pełną anonimowość i ochronę danych wrażliwych respondentów (przy czym respondentami, będą wyłącznie pełnoletnie osoby fizyczne - będące rezydentami, ale również nierezydentami, w rozumieniu przepisów ustawy o PIT).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Natomiast art. 3 ust. 2a ww. ustawy, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 2b ww. ustawy, za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:

6a) tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ponadto, zawarty w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT katalog przychodów, ma charakter rozłączny. Oznacza to, że dany przychód osoby fizycznej jest przypisywany tylko i wyłącznie do jednego określonego źródła przychodów. Czynność ta ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego opodatkowania tego przychodu (a ściślej, dla opodatkowania dochodu, który jest generowany przez ten przychód). W celu prawidłowej kwalifikacji danego przychodu do konkretnego źródła przychodów należy zatem uwzględnić wszystkie okoliczności związane z jego powstaniem (uzyskaniem).

Klasyfikacja przychodu wymaga wobec tego oceny, która z okoliczności powstania (uzyskania) przychodu wskazujących na możliwość przypisania do różnych źródeł przychodów, jest istotniejsza w kontekście regulacji ustawy o PIT.

Zatem, przypisanie uzyskanego przychodu do określonego, jednego źródła przychodów następuje w oparciu o okoliczności faktyczne danej sprawy i treść przepisów ustawy.

Analizując przedmiotową sprawę, Wnioskodawca zwraca uwagę na art. 10 ust. 1 pkt 2 i 9 ustawy o PIT, a zatem gdy odrębnymi źródłami przychodów są m.in.: działalność wykonywana osobiście (pkt 2) oraz inne źródła (pkt 9).

Na mocy art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: (a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej (...).

Natomiast jak wynika z treści art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności (...) dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie "w szczególności" oznacza, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Wobec tego przychodem z innych źródeł będzie dla podatnika każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Należy podkreślić, że otrzymane w formie rzeczowej (bądź pieniężnej) świadczenie nie jest wynagrodzeniem za świadczenie wzajemne. Intencją Wnioskodawcy jest tu przede wszystkim promocja projektu i jednocześnie zachęta do udziału w badaniu, tym bardziej, że Wnioskodawca nie będzie zawierał żadnych umów cywilnoprawnych (zlecenia lub o dzieło) z respondentami i nie będzie posiadał danych osobowych tych osób fizycznych, bowiem udział w ankietach ma być w pełni anonimowy.

Ponadto, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W ocenie Wnioskodawcy, o ile otrzymanie przez respondenta ww. świadczenie rzeczowe należy zakwalifikować do tzw. "nieodpłatnych świadczeń", o których mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy (tj. stanowiące przychody z innych źródeł), to będzie ono zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT, wolna od podatku dochodowego jest - wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Dla zastosowania ww. zwolnienia konieczne jest zatem spełnienie następujących przesłanek:

- świadczenie musi mieć charakter nieodpłatny;

- świadczenie musi pozostawać w związku z promocją lub reklamą świadczeniodawcy;

- świadczenie musi zaliczać się do "przychodów z innych źródeł" w rozumieniu art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

- jednorazowa wartość tego świadczenia nie może przekroczyć kwoty 200 zł;

- świadczenie nie jest dokonywane na rzecz pracownika lub osoby związanej ze świadczeniodawcą stosunkiem cywilnoprawnym.

Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, wszystkie wymienione powyżej przesłanki będą spełnione. W związku z powyższym, przekazanie przez Wnioskodawcę upominków rzeczowych, bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz innych gadżetów, w szczególności oznaczonych logo projektu i/lub Uczelni, do kwoty 200 złotych - na rzecz osób biorących udział w ankiecie, będzie mogło korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT.

W związku z powyższym, Wnioskodawca nie będzie obowiązany do pobrania zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego. Nie jest także obowiązany sporządzić informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11).

Ponadto - w przypadku nawet braku możliwości zastosowania ww. zwolnienia, gdy Wnioskodawcy nie jest znana tożsamość podatnika, otrzymującego jedno z powyższych świadczeń rzeczowych, to nie można wskazać obowiązków płatnika.

Należy tu wskazać, że obowiązek podatkowy z mocy ustawy ciąży bowiem na podatniku (respondencie, będącym osobą fizyczną). Zobowiązanie do zapłaty podatku jest zobowiązaniem tego podatnika niezależnie od tego, czy w danym przypadku występuje płatnik.

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach (art. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa; dalej jako: O.p.). Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego (art. 5 O.p.).

Zatem, w przypadku respondentów (zarówno rezydentów, jak i nierezydentów), których tożsamość nie jest znana Wnioskodawcy, to i tak nie ciążą na nim obowiązki płatnika określone w ustawie o PIT.

W zakresie pytania nr 2:

W przypadku przekazania środków pieniężnych (w gotówce), w kwocie nieprzekraczającej 200 zł - osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana Wnioskodawcy - nie będą ciążyły na Wnioskodawcy żadne obowiązki płatnika wskazane w przepisach ustawy o PIT.

Na podstawie przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego okoliczności, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że środki pieniężne otrzymane przez respondentów - rezydentów, a także nierezydentów - nie mieszczą się w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o PIT.

W opinii Wnioskodawcy - taka wypłata środków w gotówce mieści się w pojęciu przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, ale równocześnie nie mieści się w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy.

Wobec tego, należy uznać je za przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, niezależnie od faktu na czyją rzecz jest ono wypłacane, tzn. rezydentów czy też nierezydentów.

Niemniej jednak, jednocześnie z uwagi na fakt, że obowiązki płatnika nie są kształtowane autonomicznie należy podkreślić, że w przypadku braku możliwości ustalenia obowiązku podatkowego w podatku - nie można także wskazać obowiązków płatnika.

Zatem, gdy Wnioskodawcy nie jest znana i nie będzie mogła być znana tożsamość podatnika (respondenta), otrzymującego środki pieniężne (w gotówce) w ramach zachęty do udziału w badaniu, nie można także wskazać o istnieniu obowiązków Wnioskodawcy jako płatnika.

Analogicznie, jak Wnioskodawca wskazał w uzasadnieniu stanowiska dot. pytania nr 1 powyżej, obowiązek podatkowy z mocy ustawy ciąży bowiem na podatniku (osobie fizycznej). Zobowiązanie do zapłaty podatku jest zobowiązaniem podatnika niezależnie od tego czy w danym przypadku występuje płatnik. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach (art. 4 O.p.). Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego (art. 5 O.p.).

Powyższe stanowisko potwierdza także interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 14 września 2021 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.516.2021.2.ID, w której Organ (analizując podobne aczkolwiek nie identyczne okoliczności jak te opisane przez Wnioskodawcę), potwierdził m.in., że: "(...) Jednocześnie z uwagi na fakt, że obowiązki płatnika nie są kształtowane autonomicznie należy wyjaśnić, że w przypadku braku możliwości ustalenia obowiązku podatkowego w konkretnym podatku nie można także stwierdzić o istnieniu obowiązków płatnika. Tak więc w sytuacji, gdy Wnioskodawcy nie jest znana tożsamość podatnika, otrzymującego wynagrodzenie za udział w badaniu, nie można także stwierdzić o istnieniu obowiązków płatnika. W związku z powyższym, w przypadku respondentów (zarówno małoletnich, jak i pełnoletnich), których tożsamość nie jest znana Wnioskodawcy, nie ciążą na Nim obowiązki płatnika określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych."

Reasumując, mając powyższe na uwadze, w przypadku respondentów (zarówno rezydentów jak i nierezydentów), którym będą wypłacone środki pieniężne (w formie gotówki do wysokości 200 zł), a których tożsamość nie będzie znana i nie będzie mogła być ujawniona Wnioskodawcy - to w opinii Wnioskodawcy, nie ciążą na nim obowiązki płatnika określone w ustawie o PIT, co potwierdza także przywołana ww. aktualna interpretacja indywidualna Dyrektora KIS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.):

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Natomiast art. 3 ust. 2a ww. ustawy stanowi, że:

Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 3 ust. 2b ww. ustawy:

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:

6a) tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 11 ust. 2 ww. ustawy:

Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Z kolei zgodnie z treścią art. 11 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

W myśl art. 11 ust. 2b ww. ustawy:

Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia "nieodpłatne świadczenie". W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż na gruncie tej ustawy, termin "nieodpłatne świadczenie" ma "szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy". W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konstrukcji podatku dochodowego od fizycznych ustawodawca wziął pod uwagę, że przysporzenia, które uzyskują osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów. Źródła przychodów są określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co istotne, katalog zawarty w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma charakter rozłączny. Oznacza to, że dany przychód osoby fizycznej jest przypisywany tylko i wyłącznie do jednego określonego źródła przychodów. Czynność ta ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego opodatkowania tego przychodu (a ściślej, dla opodatkowania dochodu, który jest generowany przez ten przychód). W celu prawidłowej kwalifikacji danego przychodu do konkretnego źródła przychodów należy uwzględnić wszystkie okoliczności związane z jego powstaniem (uzyskaniem). Niejednokrotnie klasyfikacja przychodu wymaga oceny, która z okoliczności powstania (uzyskania) przychodu wskazujących na możliwość przypisania do różnych źródeł przychodów jest istotniejsza, najdonioślejsza prawnie w kontekście regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

A zatem, przypisanie uzyskanego przychodu do określonego, jednego źródła przychodów następuje w oparciu o okoliczności faktyczne sprawy i treść przepisów ustawy. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje przy tym "alternatywnych" sposobów kwalifikacji podatkowej tego samego przysporzenia podatnika. W szczególności podatnik nie ma prawa wyboru, do którego źródła chciałby zaliczyć uzyskany przychód.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odrębnymi źródłami przychodów są m.in.:

- działalność wykonywana osobiście (pkt 2),

- inne źródła (pkt 9).

Na mocy art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

c) przedsiębiorstwa w spadku - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Co szczególnie istotne, z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy nie wynika, aby między Państwem a respondentami istniał stosunek prawny pozwalający na uznanie, że strony łączy umowa zlecenie bądź umowa o dzieło. Nie sposób uznać, że w sytuacji, gdy Państwo nie zna tożsamości respondentów zawrze z nimi jakąkolwiek umowę cywilnoprawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.), jak ma to miejsce w przypadku umowy zlecenia - art. 734 i nast. Kodeksu cywilnego, czy umowy o dzieło - art. 627 i nast. Kodeksu cywilnego. Skoro jak wskazują Państwo we wniosku, osoby biorące udział w wywiadach kwestionariuszowych nie będą Państwa pracownikami, jak również nie będą pozostawać z Państwem w stosunku cywilnoprawnym, a także mając na uwadze kwestie zakreślone zadanymi pytaniami, które dotyczą osób fizycznych (rezydentów i nierezydentów), które wezmą udział w badaniu, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - to oznacza, że w rozpatrywanej sprawie umowy cywilnoprawne nie będą zawierane pomiędzy Państwem a respondentem.

Z powyższego wynika, że przychody za udział w badaniu nie mogą być zakwalifikowane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy zauważyć, że wynagrodzenie otrzymane przez respondentów nie będzie mieściło się w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast jak wynika z treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Wobec tego przychodem z innych źródeł będzie dla podatnika każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Na mocy art. 42a ust. 1 ww. ustawy:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Zatem, otrzymanie bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych a także środków pieniężnych (w gotówce), których wartość nie przekroczy kwoty 200 złotych - wręczanych osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach promocji projektu Państwa jako instytucji prowadzącej badanie, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - należy rozpatrzyć przez pryzmat art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc powyższe regulacje prawne na grunt omawianej sprawy, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że wręczane w związku z udziałem w badaniach, bony towarowe jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety bez logo Wnioskodawcy i/lub realizowanego projektu oraz wypłacone świadczenia pieniężne w gotówce osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach Państwa promocji, a których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - stanowią przysporzenie majątkowe respondenta.

Jednocześnie należy nadmienić, że skoro ww. wynagrodzenie otrzymane przez respondentów (tj. bony towarowe jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety bez logo oraz wypłacone świadczenia w gotówce):

* mieści się w pojęciu przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i

* nie mieści się w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy,

to należy uznać je za przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od tego, czy jego wypłata ma formę pieniężną, czy niepieniężną (rzeczową) i na czyją rzecz jest ono wypłacane (rezydentów, nierezydentów).

Jednakże, należy zastanowić się, czy za przysporzenie majątkowe należy również uznać bony towarowe jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobne świadczenia rzeczowe, będące przedmiotem Państwa zapytania, zawierające logo projektu i/lub Uczelni jako instytucji prowadzącej badanie.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia "nieodpłatnego świadczenia". Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za "nieodpłatne świadczenie" uznać należy świadczenia "niewymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne" (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 2003 r.). Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Należy zwrócić uwagę, że temat opodatkowania nieodpłatnych świadczeń był przedmiotem orzecznictwa sądowego. W kwestii rozumienia pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" w aspekcie świadczeń pracowniczych zasadniczego znaczenia nabrał jednak wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13 (Dz. U. z 2014 r. poz. 974), w którym Trybunał Konstytucyjny oceniając przepis art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez pryzmat ich zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej dokonał ustalenia, jakie kryteria statuują nieodpłatne świadczenia do zakwalifikowania go jako przychodu pracownika z tytułu stosunku pracy. Na tym tle wskazano, że:

Za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

* po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

* po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

* po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Co prawda, ww. wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczył pracowników, ale ma szersze zastosowanie, zatem należy go również odnieść do analizowanej sprawy.

Mając na uwadze powyższe, obiektywne kryterium wystąpienia po stronie osób niezwiązanych z Państwem stosunkiem pracy lub umową cywilnoprawną - przysporzenia majątkowego (korzyści) - nie będzie spełnione, gdy wręczane będą drobne upominki oznaczone Państwa logo i/lub realizowanego projektu, w tym przypadku, po stronie osób niezwiązanych z Państwem stosunkiem pracy lub umową cywilnoprawną nie wystąpi bowiem korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby osoby te nie otrzymały bonów towarowych jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobnych świadczeń rzeczowych (będących przedmiotem Państwa zapytania), zawierających logo projektu i/lub Uczelni jako instytucji prowadzącej badanie w ramach promocji działalności Państwa, tj. we wskazanych we wniosku okolicznościach, wydałyby pieniądze na ich zakup.

Zatem przekazywanie przez Państwa ww. świadczeń rzeczowych z logo projektu i/lub Uczelni, na rzecz osób niezwiązanych z Państwem stosunkiem cywilnoprawnym lub umową o pracę, nie będzie stanowiło dla tych osób przysporzenia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wartość tych świadczeń nie będzie skutkowała po stronie tych osób powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 20 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego z tego względu stanowisko Państwa, zgodnie z którym: w przypadku bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz drobnych świadczeń rzeczowych, których wartość nie przekroczy kwoty 200 zł - wręczanych osobom fizycznym (zarówno rezydentom jak i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach promocji projektu Państwa jako instytucji prowadzącej badanie, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana - właściwym będzie postępowanie Uczelni, polegające na zastosowaniu zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT - należało uznać częściowo za nieprawidłowe. Skoro bowiem, wartość ww. świadczeń rzeczowych z logo projektu i/lub Uczelni, przekazanych na rzecz osób niezwiązanych z Państwem stosunkiem cywilnoprawnym lub umową o pracę, nie będzie stanowić dla tych osób przychodu na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to w konsekwencji nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ww. ustawy.

Natomiast w sytuacji przekazywania przez Państwa na rzecz osób niezwiązanych z Państwem żadnym stosunkiem zobowiązaniowym, tj. ani umową o pracę, ani umową cywilnoprawną, w ramach promocji, bonów towarowych jednego lub różnego przeznaczenia oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych bez logo projektu i/lub Uczelni, wartość tych upominków będzie stanowić dla tych osób przysporzenie w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wartość tych świadczeń skutkować będzie powstaniem przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże zastanowić się należy, czy przysporzenie to, jak uznali Państwo, będzie mogło korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 68a ww. ustawy:

Wolna od podatku dochodowego jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Z opisu sprawy wynika, że świadczenia rzeczowe bez Państwa logo, o których mowa we wniosku pozostają w związku z promocją świadczeniodawcy oraz, że jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza 200 zł. Wiadomym jest również, że świadczenia te nie są dokonywane na rzecz pracowników świadczeniodawcy lub osób związanych z nim stosunkiem cywilnoprawnym.

Kluczową dla sprawy pozostaje zatem kwestia rozstrzygnięcia, czy na tle przedstawionego we wniosku opisu sprawy, przekazywane przez Państwa świadczenia mają nieodpłatny charakter, a więc czy nie są one związane z koniecznością jakiegokolwiek działania świadczeniobiorcy (respondenta) względem Państwa.

O ile zatem zgodzić należy się z tezą, że skoro Państwa nie łączy żadna relacja z osobami biorącymi udział w badaniach (w tym umowa o pracę albo stosunek cywilnoprawny), przez co okoliczność ta nakazuje zakwalifikowanie przychodu tych osób (respondentów), które otrzymują świadczenia rzeczowe bez logo projektu i/lub Uczelni do przychodów z innych źródeł zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz że działania Państwa związane są z Państwa promocją, o tyle przepis art. 21 ust. 1 pkt 68a ww. ustawy odnosi się w swej treści wprost do nieodpłatnych świadczeń.

Istotą nieodpłatnego świadczenia jest bowiem fakt, że podmiot otrzymujący takie świadczenie nie jest zobowiązany do żadnego wzajemnego świadczenia względem świadczeniodawcy. Natomiast jakikolwiek przejaw wzajemności wyklucza możliwość uznania danego świadczenia jako nieodpłatnego.

Zatem, skoro jak sami Państwo wskazali w uzupełnieniu wniosku: (...) ww. drobne świadczenia rzeczowe, jak np. książki, długopisy, inne gadżety, których wartość nie przekroczy 200 złotych (...) nie są to świadczenia spełniane w zamian za oczekiwanie konkretnego działania świadczeniobiorcy. (...) nie stanowią wynagrodzenia za udział w badaniu, a są jedynie formą zachęty do uczestnictwa w nim. Działania dokonywane na rzecz respondentów w postaci przekazywanych bonów oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych, opisanych we wniosku nie są uwarunkowane uprzednią ich zgodą na uczestnictwo w badaniu. (...) przystąpienie danego respondenta do badania jest w pełni dobrowolne, a przy tego rodzaju badaniach naukowych podstawowym założeniem jest prawo osoby badanej do odmowy odpowiedzi na część pytań lub wycofania chęci udziału w badaniu w dowolnym momencie jego trwania lub nawet po zakończeniu badań - i taka sytuacja nie powoduje, że ww. świadczenie rzeczowe takiej osobie nie przysługuje lub taka osoba jest zobowiązana zwrócić je Państwu - należy uznać, że ww. świadczenia mają charakter bezwarunkowy.

Z racji natomiast spełnienia wszystkich przesłanek umożliwiających uznanie przekazywania przez Państwa na rzecz osób niezwiązanych z Państwem żadnym stosunkiem zobowiązaniowym, tj. ani umową o pracę, ani umową cywilnoprawną, w ramach promocji świadczeń rzeczowych bez logo projektu i/lub Uczelni za nieodpłatne, art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajdzie w sprawie zastosowanie. Zatem przysporzenie to, jak słusznie uznali Państwo, będzie mogło skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w tej części stanowisko Państwa odnośnie pytania nr 1 jest prawidłowe.

W odniesieniu natomiast do Państwa pytania nr 2, na podstawie przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego okoliczności, wskazać należy, że środki pieniężne w kwocie do 200 zł otrzymane przez respondentów - rezydentów, a także nierezydentów - nie mieszczą się w żadnym ze źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Taka wypłata środków pieniężnych w gotówce mieści się w pojęciu przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Wobec tego, należy uznać ją za przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od faktu na czyją rzecz środki są wypłacane, tzn. rezydentów czy też nierezydentów.

Jednocześnie, w przypadku przekazania środków pieniężnych (w gotówce), w kwocie nieprzekraczającej 200 zł - osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu, ale których tożsamość nie będzie znana i nie może być podana Państwu - nie będą ciążyły na Państwu żadne obowiązki płatnika wskazane w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi bowiem na fakt, że obowiązki płatnika nie są kształtowane autonomicznie należy wyjaśnić, że w przypadku braku możliwości ustalenia obowiązku podatkowego w konkretnym podatku nie można także stwierdzić o istnieniu obowiązków płatnika. Tak więc w sytuacji, gdy Państwu nie jest znana tożsamość podatnika, otrzymującego wynagrodzenie za udział w badaniu, nie można także stwierdzić o istnieniu obowiązków płatnika.

Wskazać należy, że obowiązek podatkowy z mocy ustawy ciąży na podatniku. Zobowiązanie do zapłaty podatku jest zobowiązaniem podatnika niezależnie od tego czy w danym przypadku występuje płatnik. Wskazać również należy, że w zakresie obowiązków osób będących nierezydentami o nieujawnionej tożsamości, istotnym jest ustalenie, czy zgodnie z treścią stosownej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, osiągnięty przez nierezydenta (osobę mającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie), przychód z innych źródeł podlega opodatkowaniu tylko w miejscu zamieszkania tej osoby (w państwie rezydencji), bowiem w takiej sytuacji na nierezydencie nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w Polsce.

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.):

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Natomiast art. 5 ww. ustawy stanowi, że:

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

W związku z powyższym, w przypadku wręczanych bonów jednego lub różnego przeznaczenia oraz innych drobnych świadczeń rzeczowych a także przekazania środków pieniężnych (w gotówce), których wartość nie przekroczy kwoty 200 złotych - osobom fizycznym (rezydentom i nierezydentom), które wezmą udział w badaniu w ramach promocji projektu Państwa jako instytucji prowadzącej badanie, ale których tożsamość nie będzie znana Państwu i nie może być podana, nie ciążą na Państwu obowiązki płatnika określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu natomiast do przywołanej przez Państwa interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że wydana ona została w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).