0112-KDIL2-1.4011.216.2022.5.AMN - Umorzenie zobowiązania jako przychód na gruncie PIT

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 marca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 8 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W dniu (...) był sprawcą wypadku drogowego skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego. Z uwagi na fakt, że w dniu zdarzenia nie miał ważnej polisy OC skutki finansowe zdarzenia z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu przejął Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (dalej UFG), który na podstawie regresu zobowiązał Wnioskodawcę do spłaty zadłużenia, które Wnioskodawca spłacił (na to składały się odszkodowania wypłacone poszkodowanym i koszty procesu zasądzone przez sądy powszechne).

W dniu (...) 2019 r. UFG wezwał Wnioskodawcę do zapłaty kolejnej kwoty, tj. (...) (zł, na którą składały się wynagrodzenie kancelarii zewnętrznej obsługującej UFG w procesach sądowych, opłaty skarbowe od pełnomocnictw i substytucji. Wnioskodawca nie uznaje tego roszczenia, gdyż zgodnie z orzecznictwem, np. wyrok SA w Katowicach, I Wydziału Cywilnego z dnia 2 lipca 2015 r. I ACa 247/15: "zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych osoby, które zostały w nim wymienione, obowiązane są zwrócić UFG spełnione świadczenie i poniesione koszty. Normy tej jednak nie można odczytywać w oderwaniu od art. 361 § 1 k.c., statuującego odpowiedzialność zobowiązanego do naprawienia szkody tylko za normalne następstwa jego działania lub zaniechania. Do takich normalnych następstw nie należy ani obowiązek zapłaty poszkodowanym przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny odsetek za opóźnienie w spełnieniu przez niego świadczenia, ani obowiązek poniesienia kosztów związanych z procesem, gdyby bowiem wypłacił całą należność dobrowolnie i we właściwym terminie, tego rodzaju wydatki po jego stronie by nie powstały. Takie rozumienie art. 110 ust. 1 ustawy o obowiązkowych ubezpieczeniach nie pozostaje w sprzeczności z jego literalnym brzmieniem. Koszty, o których w tej normie mowa, rozumieć należy jako wydatki związane z likwidacją szkody, na przykład na opinie biegłych".

Wnioskodawca spłacił UFG w zakresie wypłaconego odszkodowania i kosztów procesu, stwierdzonych wyrokami sądów, natomiast nie uznaje roszczenia w zakresie kwoty (...) zł z tytułu wynagrodzenia zewnętrznej kancelarii, która obsługiwała UFG w tych sprawach, dlatego w odpowiedziach na wezwania UFG do zapłaty tej kwoty, Wnioskodawca nie uznawał tej kwoty i nigdy z jego strony nie było żadnych pism czy wniosków o umorzenie, czy zawarcie ugody co do kwoty (...) zł. Wraz z pismem zawiadamiającym z dnia (...) 2022 r. Wnioskodawca otrzymał PIT-11 z wykazanym przychodem z tytułu odstąpienia.

W lokalnym urzędzie skarbowym uzyskał informację, że otrzymany PIT-11 został automatycznie potraktowany jako przychód do opodatkowania i w związku z tym Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.

Wnioskodawca podkreśla fakt, iż czynność prawna w postaci odstąpienia od dochodzenia wierzytelności była czynnością jednostronną podjętą przez UFG na podstawie własnych procedur, dowodów i wniosków.

Pytanie

Czy w sytuacji, gdy nie dochodzi do umorzenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, to czy wtedy zachowanie wierzyciela w postaci jednostronnego odstąpienia od dochodzenia całości nieprzedawnionego i nieuznanego przez dłużnika roszczenia powoduje, że powstaje przychód po stronie dłużnika - osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość zobowiązań, od których odstąpił w przedmiotowej sprawie wierzyciel nie stanowi dla niego, jako dłużnika, przychodu z któregokolwiek ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wystawiony w niniejszej sprawie PIT-11 to jedynie rodzaj pewnej emanacji wiedzy merytorycznej w zakresie podatków wystawiającego, niedający pełnej gwarancji, co do poprawności i zasadności wystawiania tego typu dokumentów.

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji jednostronnego odstąpienia przez wierzyciela od dochodzenia całości lub części roszczenia po stronie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie powstaje przychód.

Nie można uznać, że jednostronne odstąpienie przez wierzyciela od dochodzenia długu, przy niezaistnieniu sytuacji przedawnienia, jak i zgody dłużnika na umorzenie długu w trybie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, powoduje po stronie osoby zadłużonej powstanie trwałego przysporzenia majątkowego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Artykuł 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na katalog otwarty źródeł przychodów, rozumianych w świetle art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. A więc przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Tak skonstruowana definicja przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym i niezwrotnym. W niniejszym stanie faktycznym jednak nie mamy do czynienia z definitywnym i niezwrotnym przychodem po stronie Wnioskodawcy - dłużnika.

Gdy wierzyciel jednostronnie odstępuje od dochodzenia nieprzedawnionego i spornego roszczenia, ale go nie umarza po stronie dłużnika nie powstaje przychód podatkowy. Samo zrzeczenie się wierzyciela, będące jednostronnym aktem nie wystarcza do zwolnienia z długu (tak chociażby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 29 września 2017 r. 0112-KDIL3-1.4011.156.2017.1.KF). Zwolnienie z długu zostało uregulowane w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik owe zwolnienie przyjmuje.

Wierzytelność jest prawem podmiotowym, którego wierzyciel może się zrzec. Choć co do zasady zwolnienie z długu jest korzystne dla dłużnika to nie można odbierać dłużnikowi prawa do współdecydowania o umorzeniu jego własnego długu. Samo oświadczenie wierzyciela o zwolnieniu dłużnika z długu nie wystarcza do umorzenia zobowiązania. Zwolnienie z długu wymaga zawarcia umowy, ugody, układu, wymiany wzajemnych oświadczeń między wierzycielem a dłużnikiem (tak: R. Morek, Art. 508 k.c., Kodeks cywilny. Komentarz, (red.) K. Osajda, Legalis). Brak zgody dłużnika powoduje, że czynność prawna mająca na celu zwolnienie go z długu nie wywołuje skutków prawnych. Mając na uwadze powyższe, wierzytelność będzie umorzona wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu.

Zachowanie wierzyciela dłużnika w niniejszej sprawie należy raczej kwalifikować jedynie jako jego zobowiązanie wobec dłużnika, że nie będzie on dochodził od niego spełnienia świadczenia (pactum de non petendo). Umowa taka nie ma jednak charakteru zwolnienia z długu i nie jest z nią tożsama. Na jej podstawie bowiem nie dochodzi do wygaśnięcia wierzytelności, tak jak to się dzieje w wyniku zawarcia umowy zwolnienia z długu. Ma jedynie charakter obligacyjny. Wierzyciel zobowiązuje się w niej do niepodejmowania działań zmierzających do uzyskania zaspokojenia swojego roszczenia. W ramach umowy pactum de non petendo dłużnik może ciągle dobrowolnie świadczyć na rzecz wierzyciela i będzie to skuteczne, (tak G. Sikorski, Art. 508 Istota zwolnienia z długu (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, Ciszewski Jerzy (red.), Nazaruk Piotr (red.), WKP 2019, LEX). Zasadniczą różnicą między pactum de non petendo a zwolnieniem z długu z art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny jest kwestia istnienia zobowiązania. W przypadku zwolnienia z długu zobowiązanie wygasa, natomiast w tym drugim przypadku nadal istnieje, chociaż wierzyciel ma ograniczoną możliwość doprowadzenia do jego realizacji.

Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło umorzenie w rozumieniu art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny jednostronne odstąpienie wierzyciela od dochodzenia całości nieprzedawnionego roszczenia nie spowodowało powstania po stronie dłużnika przychodu podatkowego. Przy czym najważniejsze w tej sprawie, wierzyciel odstąpił od dochodzenia wierzytelności, której dłużnik nie uznawał i której zapłaty zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych wierzyciel nie mógłby się domagać.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono "inne źródła".

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" wskazuje, że zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte dyspozycją tego przepisu.

Na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że (...) był Pan sprawcą wypadku drogowego skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego. Z uwagi na fakt, że w dniu zdarzenia nie miał Pan ważnej polisy OC skutki finansowe zdarzenia z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu przejął Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który na podstawie regresu zobowiązał Pana do spłaty zadłużenia, które Pan spłacił (na to składały się odszkodowania wypłacone poszkodowanym i koszty procesu zasądzone przez sądy powszechne). (...) 2019 r. UFG wezwał Pana do zapłaty kolejnej kwoty, tj. (...) zł, na którą składały się wynagrodzenie kancelarii zewnętrznej obsługującej UFG w procesach sądowych, opłaty skarbowe od pełnomocnictw i substytucji. W odpowiedziach na wezwania UFG do zapłaty tej kwoty, nie uznawał Pan tej kwoty i nigdy z Pana strony nie było żadnych pism czy wniosków o umorzenie, czy zawarcie ugody co do kwoty (...) zł. Wraz z pismem zawiadamiającym z (...) 2022 r. otrzymał Pan PIT-11 z wykazanym przychodem z tytułu odstąpienia. Czynność prawna w postaci odstąpienia od dochodzenia wierzytelności była - jak sam Pan wskazał w opisie stanu faktycznego - czynnością jednostronną podjętą przez UFG na podstawie własnych procedur, dowodów i wniosków.

W tym miejscu należy wskazać, że kwestie związane z działalnością Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego regulują przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 621 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o UFG".

Przepisy ustawy o UFG nałożyły na Fundusz obowiązek zaspokajania roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, w sytuacjach określonych w tych przepisach.

Według art. 94 ust. 1 ustawy o UFG:

W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może umorzyć opłatę w całości lub w części albo udzielić ulgi w jej spłacie.

Stosownie do art. 110 ust. 1 ustawy o UFG:

Z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.

Na podstawie art. 110 ust. 2 ustawy o UFG:

W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia albo udzielić ulgi w jego spłacie.

W świetle art. 110 ust. 3 ustawy o UFG:

Tryb postępowania przy rozpatrywaniu spraw, o których mowa w ust. 2, określa statut Funduszu.

Zgodnie z § 54 ust. 3 statutu Funduszu stanowiącego załącznik do obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2014 r. w sprawie ogłoszenia statutu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (Dz. Urz. MF z 2014 r., poz. 14):

Szczegółowe warunki i sposób postępowania Funduszu przy odstępowaniu od dochodzenia zwrotu części lub całości wypłaconego przez Fundusz świadczenia albo udzielaniu ulgi w jego spłacie, oraz przy umarzaniu opłaty w całości lub w części albo udzielaniu ulgi w jej spłacie, określa regulamin uchwalony przez Radę Funduszu, który jest dostępny na stronie internetowej Funduszu.

W myśl § 1 ust. 5 regulaminu umarzania wierzytelności Funduszu z tytułu opłat, odstępowania od dochodzenia zwrotów wypłacanych świadczeń i poniesionych kosztów (roszczeń regresowych) oraz udzielania ulg w spłacie, z dnia 30 sierpnia 2018 r.:

Ilekroć w Regulaminie jest mowa o: umorzeniu wierzytelności - rozumie się przez to umorzenie w całości lub w części dochodzonej przez Fundusz wierzytelności z tytułu opłaty lub odstąpienie od dochodzenia przez Fundusz w całości lub w części zwrotu wypłaconego odszkodowania lub świadczenia oraz związanych z nimi kosztów.

Na podstawie § 3 ust. 1 powołanego regulaminu:

Umorzenie wierzytelności w całości lub w części albo udzielenie ulgi w jej spłacie następuje na wniosek zobowiązanego wraz z uzasadnieniem lub z inicjatywy Funduszu.

Zatem, wypłata odszkodowania przez Fundusz i jego zwrot przez osobę będącą sprawcą szkody, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie tej osoby pojawia się - co wynika z przedstawionej definicji przychodu - w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia świadczenia lub jego części, przez które zgodnie z regulaminem rozumie się również odstąpienie od dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania lub świadczenia oraz związanych z nimi kosztów. Wtedy bowiem osoba ta osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód), polegające na całkowitym zwolnieniu z obowiązku wykonania określonego zobowiązania na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego lub jego zmniejszeniu. Stąd też umorzenie takie stanowi realne przysporzenie w majątku zobowiązanego wobec Ubezpieczeniowego Fundusz Gwarancyjnego.

Zatem powzięcie przez Fundusz decyzji o umorzeniu dłużnikowi (tj. Panu) roszczenia, zakreślonego przedstawionym przez Pana pytaniem, a dotyczącego jak wynika z treści opisu stanu faktycznego kwoty (...) zł na którą składały się wynagrodzenie kancelarii zewnętrznej obsługującej UFG w procesach sądowych, opłaty skarbowe od pełnomocnictw i substytucji oznacza, że ww. zobowiązanie dłużnika wobec Ubezpieczeniowego Fundusz Gwarancyjnego zostaje zniwelowane i Pan jako dłużnik nie musi go spłacać. Na gruncie cytowanych wyżej przepisów podatkowych oznacza to, że po stronie dłużnika, któremu Fundusz umorzył ww. zobowiązanie, powstaje przychód z tytułu otrzymania od Funduszu nieodpłatnego świadczenia. Niewątpliwie bowiem świadczenie to ma charakter indywidualny, ma określoną wartość oraz dłużnik uzyskuje korzyść w postaci zaoszczędzenia wydatku, który musiałby ponieść, gdyby Fundusz nie umorzył mu długu.

Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy należy uznać, że - wbrew Pana ocenie - uzyskał Pan przysporzenie majątkowe, które w Pana przypadku powstało w związku z zaoszczędzeniem wydatku, który musiałby Pan ponieść, gdyby Fundusz nie umorzył ww. zobowiązania.

Nie można zgodzić się zatem z Pana stanowiskiem, że:

wartość zobowiązań, od których odstąpił w przedmiotowej sprawie wierzyciel nie stanowi dla Pana, jako dłużnika przychodu z któregokolwiek ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu warto wskazać, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia "nieodpłatnego świadczenia". Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za "nieodpłatne świadczenie" uznać należy świadczenia "nie wymagające opłaty; takie za które się nie płaci, bezpłatne" (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN 2003 r.).

Ponadto rozumienie tego pojęcia zostało wypracowane w judykaturze. W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż:

na gruncie tej ustawy, termin "nieodpłatne świadczenie" ma "szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy".

W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt II FSK 7/13) uznał, że przysporzenie to może polegać na zwiększeniu majątku (aktywów) bądź uniknięciu jego pomniejszenia (zaoszczędzenie wydatków).

Biorąc powyższe pod uwagę uznać należy, że otrzymanie nieodpłatnego świadczenia może być skutkiem zaoszczędzenia wydatku. Z taką sytuacją mamy do czynienia w Pana sprawie. Z uwagi na wypłacenie przez Fundusz osobie poszkodowanej odszkodowania, był Pan obowiązany do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów. Na skutek zastosowanego przez Fundusz wobec Pana umorzenia części zobowiązania, o którym mowa we wniosku został Pan zwolniony z obowiązku spłaty długu. Tym samym zaoszczędził Pan na wydatku, który musiałby zostać przez Pana poniesiony gdyby nie umorzono Panu długu wobec Funduszu. W wyniku takiego świadczenia w Pana majątku nie pojawił się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie terminu "dochód" na gruncie ustawy o podatku dochodowym jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku.

W związku z powyższym, umorzenie Panu przez Fundusz wierzytelności, o której mowa w podaniu było równoznaczne z otrzymaniem przez Pana nieodpłatnego świadczenia, którego wartość odpowiada umorzonej kwocie. W konsekwencji doszło do powstania przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, stwierdzić należy, że jednostronne odstąpienie od dochodzenia całości nieprzedawnionego i nieuznanego przez Pana roszczenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny spowodowało u Pana powstanie przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy. W rezultacie jest Pan zobowiązany do opodatkowania takiego przychodu i wykazania go w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy w którym osiągnięty został przychód (tj. za rok, w którym doszło do umorzenia ww. zobowiązania przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W odniesieniu do przywołanej przez Pana interpretacji indywidualnej informuję, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Ponadto wskazuję, że zgodnie ze specyfiką postępowania interpretacyjnego nie analizuję dokumentów dołączonych do wniosku - wszystkie elementy niezbędne do wydania interpretacji powinny znaleźć się w opisie stanu faktycznego. Zatem dołączone przez Pana do wniosku dokumenty nie były brane pod uwagę w toku postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej w niniejszej sprawie.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).