11846/2017 - Prawo do wyrażania przez nauczycieli prywatnych opinii na portalach społecznościowych
Pismo z dnia 9 maja 2017 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej 11846/2017 Prawo do wyrażania przez nauczycieli prywatnych opinii na portalach społecznościowych
Stosownie do art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379, z późn. zm.), nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom określonym w ww. ustawie.
Obowiązki nauczyciela określone zostały w art. 6 ustawy - Karta Nauczyciela. Zgodnie z tym przepisem nauczyciel obowiązany jest:
rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Katalog obowiązków wymieniony jest w ww. art. 6 enumeratywnie, natomiast uchybienia godności zawodu - ze względu na brak definicji legalnej tego pojęcia - rozpatrywane powinny być w odniesieniu do innych zachowań odbieranych negatywnie przez otoczenie tego nauczyciela - dyrektora szkoły, innych nauczycieli, rodziców. Tak więc podstawą do zakwalifikowania przewinienia, jako uchybienia godności zawodu nauczyciela będą te zachowania, które w sposób ewidentny naruszają ogólne normy etyczne i normy zachowania przyjęte w środowisku szkolnym (oświatowym). Taki negatywny odbiór miała - w ocenie dyrektora Zespołu Szkół Technicznych i Licealnych w Żaganiu - "działalność" nauczyciela zatrudnionego w jego Zespole Szkół na jednym z portali społecznościowych.
Wojewoda, po otrzymaniu informacji o możliwości naruszenia godności zawodu przez nauczyciela, dokonuje wstępnej oceny przekazanych informacji i decyduje czy podnoszone zarzuty kwalifikują się do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Jeśli wojewoda uzna, że mogło dojść do naruszenia obowiązków określonych w art. 6 ustawy - Karta Nauczyciela lub do naruszenia godności zawodu nauczyciela, poleca rzecznikowi dyscyplinarnemu wszczęcie postępowania wyjaśniającego, w toku którego rzecznik bada czy popełniony przez nauczyciela czyn uchybił tej godności lub ww. obowiązkom. Obecnie w przedmiotowej sprawie prowadzone jest postępowanie wyjaśniające. Jeśli rzecznik dyscyplinarny w toku tego postępowania uzna, że zarzuty kierowane przeciwko temu nauczycielowi są zasadne, skieruje do komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. W przypadku jednak, gdy zarzuty te nie znajdą potwierdzenia, wyda on postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego, na które przysługuje zażalenie.
W tym miejscu należy jednak wyjaśnić, że Minister Edukacji Narodowej nie sprawuje nadzoru nad postępowaniem wyjaśniającym prowadzonym przez rzecznika dyscyplinarnego dla nauczycieli i jego zastępców. Rzecznik dyscyplinarny i jego zastępcy są związani poleceniami organu, który ich powołał (art. 83 ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela).
Ponadto ani Minister Edukacji Narodowej ani inne organy nie mają prawa ingerować w podejmowane przez komisje dyscyplinarne decyzje. Nie mają też prawa wywierać na te komisje innych form nacisku. Są one bowiem niezawisłe w zakresie orzekania. Niezawisłość komisji dyscyplinarnych oznacza, że ich członkowie przy orzekaniu podlegają wyłącznie obowiązującym przepisom prawa i własnemu wewnętrznemu przekonaniu oraz są wolni od jakichkolwiek wpływów i nacisków zmierzających do załatwienia rozpatrywanej sprawy w określony sposób. W orzeczeniu z dnia 11 maja 2000 r., III SZ 2/00, Sąd Najwyższy stwierdził, że orzekając o stosownych karach, komisje dyscyplinarne dla nauczycieli korzystają z autonomii.