14070/2017 - Wykreślenie tzw. edukacji antydyskryminacyjnej z zapisów o zadaniach szkół

Dotychczas system oświaty nie zapewniał wystarczającego wsparcia rodzinie w pełnieniu jej wychowawczej roli. Miał charakter jedynie deklaratywny, pozbawiony był dojrzałej i wewnętrznie spójnej koncepcji. Zabrakło m.in. autentycznego wpływu na jego przebieg rodziców - naturalnych partnerów w wypełnianiu przez szkołę jej funkcji wychowawczej. Zauważalna rozbieżność systemów funkcjonujących w podejściu do wychowania, niejasność w określaniu celów i wartości powodowały pogłębiającą się dezorientację u dzieci i młodzieży.

Stąd najpilniejszym stojącym przed Ministrem Edukacji Narodowej zadaniem było podniesienie rangi wychowania w szkole.

Preambuła do ustawy o systemie oświaty 1 podkreśla, że oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa, kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.

Zmiana w systemie oświaty, zainicjowana reformą edukacji to m.in. wzmocnienie wychowawczej funkcji szkoły poprzez szersze ujęcie w podstawie programowej zadań wychowawczo - profilaktycznych.

Od 1 września 2017 r. nastąpi połączenie szkolnego programu wychowawczego i programu profilaktyki w jeden dokument szkolny, tworzony i aprobowany przez rodziców, uczniów i nauczycieli. Jego celem jest wspieranie wychowanków we wszechstronnym rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełni dojrzałości fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej 2 ^. Przygotowanie i realizacja tych dokumentów są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela. Program wychowawczo-profilaktyczny powinien uwzględniać wnioski z przeprowadzonej diagnozy potrzeb wychowawczych, profilaktycznych i środowiskowych danej społeczności szkolnej.

Takie połączenie obydwu programów pozwala na systemowe spojrzenie na obszar oddziaływań szkoły.

Realizowany w każdej szkole program wychowawczo-profilaktyczny będzie uwzględniał działania skierowane do uczniów, które mają za zadanie kształtować zasady współżycia społecznego. W programie powinny być ujęte zwyczajowo akceptowalne normy, takie jak: poszanowanie godności drugiego człowieka, odpowiedzialność za własne decyzje i wybory, wrażliwość i chęć niesienia pomocy osobom potrzebującym. W nim także jest miejsce na informacje o sposobach przeciwstawiania się przejawom nietolerancji, w tym wobec mniejszości narodowych i etnicznych.

Cele wychowania i treści nauczania definiuje podstawa programowa 3 ^. Ich zakres jest odpowiedni do wieku, doświadczeń społecznych oraz możliwości poznawczych uczniów. Obowiązkiem szkoły jest podejmowanie odpowiednich działań zapobiegających wszelkiej dyskryminacji. Jednak sposób realizacji treści podstawy programowej, w tym dotyczący zagadnień równego traktowania i edukacji antydyskryminacyjnej, należy do autonomicznej decyzji szkoły.

Zasadniczym obowiązkiem szkoły jest kształtowanie postaw patriotycznych, obywatelskich, poczucia tożsamości i świadomości narodowej, kulturowej i indywidualnej. Stąd niezbędnym staje się budowanie dobrych relacji między rodzicami, nauczycielami i uczniami. Jednolite podejście do wychowania zmierzającego do przyswajania uniwersalnych wartości jest należytym kierunkiem eliminowania lub minimalizowania trudnych wychowawczo sytuacji i niewłaściwych zachowań dzieci i młodzieży.

Ponadto pragnę podkreślić, iż Ministerstwo Edukacji Narodowej monitoruje zjawisko dotyczące szeroko pojętego bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych.

Analiza wyników badań występowania na terenie szkoły form agresji i przemocy wskazuje na tendencje spadkowe (wyniki porównawczych badań CBOS z lat: 1998, 2003, 2008, 2010, 2013, 2016). Tendencję tę także potwierdzają badania prowadzone przez kuratorów oświaty w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego.

Kompleksowe rozwiązania zobowiązujące szkoły do podejmowania odpowiednich działań w tym zakresie mają wpłynąć na zmarginalizowanie występowania zjawiska przemocy i agresji w polskiej szkole.