3795/2016 - Minimalne wymagania w zakresie opieki w bursach i internatach.

Odnosząc się do wniosku pokontrolnego w sprawie określenia minimalnych wymagań w zakresie opieki w bursach i internatach szkolnych, uprzejmie informuję, iż w odniesieniu do burs wymagania takie zostały określone w obowiązujących przepisach 1 .

Przepisy te określają zarówno wymogi statutowe, jak również zasady funkcjonowania burs. Jednocześnie należy podkreślić, że internatów - stanowiących integralną część szkoły - dotyczą regulacje dotyczące szkół.

Zgodnie z art. 60 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie oświaty 2 organizację szkoły - określa statut szkoły. W zakresie pojęcia "organizacja szkoły" mieszczą się informacje dotyczące jednostek organizacyjnych szkoły, w tym m.in. również dotyczące internatu. Potwierdzają to postanowienia ramowych statutów szkół, zawarte w załącznikach do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.), które stanowią, że dla uczniów uczących się poza miejscem stałego zamieszkania szkoła może zorganizować internat. Jeśli w szkole został zorganizowany internat - szczegółową jego organizację określa statut szkoły.

Organizacja pobytu uczniów w bursach i internatach szkolnych podlega nadzorowi pedagogicznemu kuratorów oświaty. W trosce o podnoszenie jakości pracy ww. placówek, właściwy terytorialnie kurator oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny nad realizacją powyższych wymagań/standardów.

W roku szkolnym 2010/2011 kuratorzy oświaty przeprowadzili w skali całego kraju 65 kontroli zgodności organizacji pracy publicznych burs z obowiązującym prawem. Kontrolę przeprowadzono w 16 województwach. W zależności od województw kontrolą objęto od 20% do 100% burs (w 5 województwach - kujawsko-pomorskim, opolskim, podlaskim, pomorskim i zachodniopomorskim - skontrolowano 100% burs). Z analizy wyników tej kontroli wynikało, że:

Dyrektorzy zapewnili wychowankom:

* całodobową opiekę w 63 (96,9%) kontrolowanych bursach;

* warunki do nauki, pomoc w nauce w 65 (100%) kontrolowanych bursach;

* warunki do rozwijania zainteresowań w 63 (96,9%) kontrolowanych bursach;

* warunki umożliwiające uczestnictwo w kulturze, sporcie i turystyce w 64 (98,5%) kontrolowanych bursach.

W 62 kontrolowanych bursach (96,3%) zespoły wychowawcze opracowały plany wychowawcze na rok szkolny 2010/2011, a w 61 (93,8%) kontrolowanych bursach dokonały okresowej analizy i oceny podejmowanych działań wychowawczych.

W 63 bursach (96,9%) liczba wychowanków w kontrolowanych grupach wychowawczych była zgodna z przepisami rozporządzenia. Opieka nad grupami wychowawczymi w 62 (95,4%) bursach została powierzona wychowawcy.

W 63 (96,9%) bursach tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczo-wychowawczych z grupami podlegającymi kontroli został ustalony zgodnie z przepisami rozporządzenia.

Ponadto w okresie wrzesień-listopad 2015 r. kuratorzy oświaty przeprowadzili kontrolę 100% niepublicznych burs. Celem kontroli była ocena zgodności działania tych placówek z przepisami prawa. Wyniki będą udostępnione we wrześniu 2016 r.

Odnosząc się do przytoczonych w interpelacji wniosków pokontrolnych (pkt 2) uprzejmie wyjaśniam, że zgodnie z raportem NIK spośród skontrolowanych 17 publicznych burs i internatów (w tym osiem burs i dziewięć internatów) przypadki niezapewnienia pełnej opieki nad wychowankami stwierdzono w dwóch bursach.

Zgodnie z wynikami kontroli wszystkie skontrolowane bursy i internaty zapewniały wykwalifikowana kadrę pedagogiczną oraz prowadziły działalność opiekuńczo-wychowawczą we współpracy z rodzicami i szkołami.

Natomiast odnośnie realizacji wniosków pokontrolnych NIK należy zauważyć, iż obowiązujące regulacje prawne, zawierają określone wymagania, które można określić, jako standardy świadczonych usług i warunków pobytu w bursach i internatach, w tym np.:

* zapewnienie uczniom i wychowankom warunków do nauki, pomocy w nauce, warunków do rozwijania zainteresowań i szczególnych uzdolnień oraz warunków do uczestnictwa w kulturze, sporcie i turystyce;

* diagnozowanie przez zespół wychowawczy placówki problemów wychowawczych wychowanków oraz opracowanie planu wychowawczego na dany rok szkolny;

* dokonywanie przez zespół wychowawczy placówki okresowej analizy i oceny skuteczności podejmowanych działań wychowawczych na dany rok szkolny;

* doskonalenie przez zespół wychowawczy placówki metod pracy wychowawczej;

* określenie w formie porozumienia zawartego pomiędzy wolontariuszem i dyrektorem placówki: zakresu, sposobu i czasu wykonywania przez wolontariusza zadań;

* określenie tygodniowego planu zajęć, opracowanego przez dyrektora bursy w uzgodnieniu z organem prowadzącym placówkę;

* wskazanie wymiaru tygodniowego zajęć opiekuńczych i wychowawczych z jedną grupą w internacie - 70 godzin;

* określenie liczby wychowanków w grupie w internacie, w tym w przypadku wychowanków niepełnosprawnych;

* opłaty za posiłki w stołówce bursy oraz internatu równe wysokości kosztów surowca przeznaczonego na wyżywienie.

Powyższe stanowisko dotyczące wprowadzenia proponowanego we wnioskach pokontrolnych standaryzowania pobytu uczniów w bursach i internatach zostało przekazane do NIK.

Istniejące obecnie rozwiązania prawne zapewniają uczniom/wychowankom opiekę, bezpieczne warunki pobytu i pomoc w nauce oraz rozwijaniu zainteresowań a także zapisany w Konwencji o Prawach Dziecka, obowiązek zapewnienia dzieciom i młodzieży przestrzegania ich praw. Organy prowadzące bursy oraz szkoły, w skład których wchodzą internaty, zostały poinformowane o nieprawidłowościach stwierdzonych przez NIK w udostępnionych wynikach kontroli.

Odnosząc się do wskazanych literalnie przez NIK przepisów uprzejmie informuję:

korekta zapisu w § 3 ust. 2 załącznika nr 8 do rozporządzenia MENiS w sprawie ramowych statutów placówek, dotyczącego uzyskiwania opinii rady rodziców przez radę pedagogiczną zostanie dokonana w toku prac nad nowelizacją przedmiotowego rozporządzenia,

MEN zwróci się do Ministra Finansów o doprecyzowanie zapisu w art. 43 ust. 1 pkt 30 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług - dotyczącego zwolnienia od podatku usług zakwaterowania w bursach.

W przypadku zmian przepisów dotyczących burs i internatów zgodnie z procesem legislacyjnym MEN weźmie także pod uwagę wyniki uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym, w 2016 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej organizuje szereg debat, obejmujących prace analityczne, koncepcyjne dotyczące zmian w kształceniu dzieci i młodzieży, które obejmą także problemy związane z zapewnieniem opieki nad dziećmi i młodzieżą korzystającymi z nauki w szkołach poza miejscem zamieszkania. Wnioski z tych debat zostaną wykorzystane w pracach nad wprowadzaniem Dobrej Zmiany w oświacie. Wypracowane rozwiązania zostaną udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji i Ministerstwa Edukacji Narodowej.