ITPB2/4511-487/16/TJ - Zastosowanie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska za szkody spowodowane przez dzikie zwierzęta.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 10 maja 2016 r. (data wpływu 17 maja 2016 r.), uzupełnionym w dniu 19 lipca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 17 lipca 2016 r., o wydanie interpreta cji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 11 czerwca 2015 r., na podstawie protokołu szacowania szkód spowodowanych przez bobry, sporządzonego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie w kwocie 30 796 zł 28 gr. Wypłata odszkodowania związana jest ze szkodami spowodowanymi przez bobry (budowa piętrzeń), w wyniku których dochodzi do podtapiania domu jednorodzinnego wolnostojącego. Przedostająca się do piwnicy woda powoduje zamoczenie ścian, posadzek i sufitów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym, ponieważ to Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Jak natomiast stanowi art. 20 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r., za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Cytowany przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy zawiera otwarty katalog przychodów, co oznacza, że do kategorii tej mogą zostać zaliczone również inne (niż wymienione w tym przepisie) przychody, które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 11 czerwca 2015 r., na podstawie protokołu szacowania szkód spowodowanych przez bobry, sporządzonego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie w kwocie 30 796 zł 28 gr. Wypłata odszkodowania związana jest ze szkodami spowodowanymi przez bobry (budowa piętrzeń), w wyniku których dochodzi do podtapiania domu jednorodzinnego wolnostojącego. Przedostająca się do piwnicy woda powoduje zamoczenie ścian, posadzek i sufitów.

W związku z tak przedstawionym opisem wskazać należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Natomiast z pkt 3b ww. przepisu wynika, że ze zwolnienia z opodatkowania korzystają również inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Treść zacytowanych przepisów wskazuje, że ze zwolnienia z opodatkowania korzystają zatem takie odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz te odszkodowania (zadośćuczynienia), które otrzymane zostały na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

Oznacza to, że zasadą jest traktowanie otrzymanych odszkodowań jako przychodu podlegającego opodatkowaniu, który tylko w pewnych przypadkach, szczegółowo opisanych w ustawie, korzystać może ze zwolnienia z opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia oraz przedstawiony stan faktyczny konieczne jest więc ustalenie, czy w opisanym przypadku wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie spełnia warunki do zastosowania zwolnienia z opodatkowania.

Wskazać więc należy, że zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r. poz. 1651 z późn. zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:

Z ust. 2 tego przepisu wynika, że odpowiedzialność, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje utraconych korzyści.

Jak stanowi art. 126 ust. 3 ww. ustawy oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.

Z kolei z ust. 11 tego przepisu wynika, że minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw rybołówstwa określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody, o których mowa w ust. 1, a także wzory dokumentów dotyczących szacowania szkód i wyliczania odszkodowań oraz terminy zgłoszenia i szacowania szkody, kierując się potrzebą dokonywania oceny rzeczywistej szkody oraz przyjęcia wysokości wyceny szkody według cen rynkowych.

Z zacytowanych przepisów ustawy o ochronie przyrody wynika obowiązek ponoszenia odpowiedzialności odszkodowawczej przez Skarb Państwa za rzeczywiste szkody wyrządzone przez wskazane w nim zwierzęta. Wskazany w nich został również podmiot zobowiązany do ustalania wysokości takiego odszkodowania oraz jego wypłaty.

Z przepisów tych nie wynika natomiast ani wysokość należnego podmiotom poszkodowanym odszkodowania ani zasady jego ustalania. Brak jest również przepisów wykonawczych, które by wysokość odszkodowania lub zasady jej ustalania określały, ponieważ rozporządzenie, o którym mowa w art. 126 ust. 11 ustawy nie zostało dotychczas przez właściwy organ wydane. Oznacza to, że ustalenie szkody i odszkodowania w przypadkach takich jak w omawianej sprawie dokonywane jest na zasadach ogólnych, czyli stosownie do przepisów Kodeksu cywilnego. Przepisy te zawierają natomiast jedynie ogólne podstawy do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym wobec Skarbu Państwa. Nie określają jednak ani wysokości należnego odszkodowania ani też zasad jego ustalania.

W świetle powyższych wyjaśnień uznać należy, że wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to nie korzysta bowiem ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jego wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów ustawy lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Odszkodowanie to nie mieści się również w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, ponieważ nie zostało wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Tym samym otrzymane odszkodowanie Wnioskodawca był zobowiązany opodatkować oraz wykazać w zeznaniu składanym za rok podatkowym, w którym odszkodowanie to zostało Wnioskodawcy wypłacone. Zgodnie bowiem z art. 45 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 1aa, 7 i 8. Z ust. 4 pkt 1 tego przepisu wynika natomiast, że w terminie określonym w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7, podatnicy są obowiązani wpłacić różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania, o którym mowa w ust. 1, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztyn, ul. E. Plater, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.