Opodatkowanie gruntów, których oznaczenie w ewidencji gruntów i budynków nie jest dostosowane do przepisów rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).
Pismo z dnia 25 lutego 2003 r. Główny Urząd Geodezji i Kartografii Opodatkowanie gruntów, których oznaczenie w ewidencji gruntów i budynków nie jest dostosowane do przepisów rozporządzenia z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).
Stanowisko wspólne Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Finansów w sprawie zapewnienia aktualności operatów ewidencji gruntów i budynków oraz dostosowania ich do stanu prawnego wynikającego z rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454), w związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. przepisów ustaw: z dnia 30 października 2002 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 200, poz. 1683), z dnia 10 października 2002 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1680) oraz z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 z późn. zm.)
Zgodnie z wyżej powołanymi przepisami, podstawowym kryterium rozstrzygającym o sposobie opodatkowania gruntów, od 1 stycznia 2003 r., są dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków. Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty zaliczone w ewidencji gruntów do użytków rolnych oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych, natomiast podatkiem leśnym grunty ujawnione w tej ewidencji jako las. Wyjątek stanowią lasy i użytki rolne zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza lub leśna, które podobnie jak inne grunty niezaliczone w ewidencji gruntów i budynków do użytków rolnych oraz lasów podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
W świetle obowiązujących przepisów szczególnego znaczenia nabiera aktualność danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków i ich zgodność ze stanem rzeczywistym.
Stosownie do treści art. 7d pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 z późn. zm.) do zadań starosty należy prowadzenie ewidencji gruntów i budynków oraz gleboznawczej klasyfikacji gruntów. Ponadto § 44 pkt 2 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków zobowiązuje starostę do utrzymywania operatu ewidencyjnego w stanie aktualności tj. zgodnie z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi.
W celu doprowadzenia ewidencji gruntów i budynków do aktualności, w ramach współpracy organów administracji publicznej, organy podatkowe gmin powinny, po dokonaniu pogłębionej analizy stanu faktycznego i prawnego, przedstawić starostom zbiorcze zestawienia rozbieżności stanu rzeczywistego wykorzystania gruntów i oznaczeń ujawnionych w ewidencji, które zgodnie z kryteriami określonymi w ust. 3 załącznika Nr 6 do ww. rozporządzenia są "gruntami zabudowanymi i zurbanizowanymi", a w operacie ewidencyjnym oznaczone są jako "grunty rolne zabudowane" lub jako "grunty rolne".
Zestawienia rozbieżności powinny zostać niezwłocznie sporządzone i przekazane w trybie roboczym właściwym organom w sprawie ewidencji gruntów i budynków, co przyspieszy dokonanie niezbędnych aktualizacji operatów ewidencyjnych.
Przypomina się, iż z urzędu, zgodnie z § 46 ust. 2 rozporządzenia, wprowadzane są zmiany wynikające w szczególności z:
aktów normatywnych,
opracowań geodezyjnych i kartograficznych, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierających wykazy zmian danych ewidencyjnych,
dokumentacji architektoniczno-budowlanej gromadzonej i przechowywanej przez organy administracji publicznej, lub
ewidencji publicznych prowadzonych na podstawie innych przepisów,
w szczególności rejestrów podatkowych.
Aktualizacji operatu ewidencyjnego z urzędu dokonuje się w trybie czynności materialno-technicznych. Dokonanie aktualizacji ewidencji gruntów i budynków należy łącznie udokumentować:
protokołem określającym źródła informacji, które zostały przyjęte za podstawę zmian takie jak: mapa zasadnicza, zdjęcia lotnicze, ortofotomapa, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, plan urządzenia lasu, akta postępowania prowadzonego w trybie art. 28 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, protokoły oględzin itp.,
wykazem działek ewidencyjnych, które były przedmiotem aktualizacji w tym trybie,
kopiami decyzji i innych materiałów wykorzystanych w procesie aktualizacji.
W tym przypadku proces aktualizacji kończy zawiadomienie przekazywane podmiotom, o których mowa w § 49 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia.
Gdy organ właściwy w sprawach ewidencji gruntów i budynków stwierdzi, iż wprowadzenie zmiany z urzędu wymaga uzyskania dodatkowych wyjaśnień zainteresowanych lub dodatkowych dowodów, przeprowadza w tej sprawie postępowanie wyjaśniające zakończone decyzją administracyjną.
Jednocześnie przypomina się, iż zmiany dokonane w ewidencji gruntów i budynków nie naruszają obowiązku aktualizacji operatu klasyfikacji gleboznawczej gruntów w odrębnym trybie, w szczególności § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów (Dz. U. Nr 19, poz. 97 z późn. zm.).
Mając powyższe na uwadze, w nawiązaniu do pisma Głównego Geodety Kraju z dnia 16 grudnia 2002 r. (Nr k.z.-027-3270-2002) zwracamy się do Pań i Panów Starostów oraz Prezydentów Miast na prawach powiatu o pilne dokonanie aktualizacji operatów ewidencyjnych w ścisłej współpracy z zainteresowanymi gminami.
Ponadto:
W przypadkach występowania w ewidencji gruntów wymienionych poniżej oznaczeń, których nie przewiduje ust. 22 załącznika Nr 4 do rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, należy uznać, iż:
jeżeli występują symbole dwuczłonowe takie jak: Ba/RIIIa, Bi/RV, Bz/RIVa, K/RV, Ti/RIIIb, Tr/RVI (a także jeżeli drugi człon stanowi symbol innego użytku rolnego, np. PsIV, ŁIII), to o przynależności gruntu do danego użytku gruntowego decyduje pierwszy człon oznaczenia wskazujący na grunty nie będące użytkami rolnymi;
w operacie ewidencyjnym grunty te należy oznaczyć odpowiednio symbolami: Ba, Bi, Bz, K, Ti, Tr,
podobnie, grunty oznaczone w ewidencji symbolem Ba/Ls, Ba/LsV, Bi/Ls, Bi/LsVI, należy zaliczyć do "gruntów zabudowanych i zurbanizowanych" i oznaczyć
w operacie ewidencyjnym symbolami Ba, Bi,
jeżeli występują oznaczenia dwuczłonowe nieprzewidziane w ww. rozporządzeniu
a także w przepisach obowiązujących przed jego wejściem w życie np. Ls/B, Ls/Bi Ls/dr, Bz/N, Ba IV, dr III, B V, B/S, Bp/SII, B/S/RV - należy w trybie pilnym ustalić faktyczny sposób użytkowania tych gruntów i nadać im właściwe oznaczenie w ewidencji.
Odnośnie gruntów oznaczonych symbolami np. B/R IVa lub B/Ps IV, B/Ł III należy uznać iż:
w przypadkach, gdy wchodzą w skład gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94, poz. 431 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r. - stanowią użytki rolne,
w przypadkach, gdy nie wchodzą w skład gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy o podatku rolnym ale są zajęte na prowadzenie działalności rolniczej - stanowią użytki rolne,
w przypadkach, gdy nie wchodzą w skład gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy o podatku rolnym i jednocześnie nie są zajęte na prowadzenie działalności rolniczej oraz zostały faktycznie wyłączone z produkcji rolnej, nie stanowią użytków rolnych, a zatem oznacza się je w ewidencji literą B.
Odnośnie gruntów oznaczonych w ewidencji symbolami: dr/RIIIa, dr/ŁIII, dr/PsV należy zauważyć, że zgodnie z ust. 3 pkt 7 lit. a) załącznika Nr 6 do ww. rozporządzenia, grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych, leśnych oraz poszczególnych nieruchomości nie stanowią dróg w rozumieniu przepisów rozporządzenia. Grunty te wlicza się do przyległego do nich użytku gruntowego. Zatem ich oznaczenie nie powinno zawierać liter dr (tylko oznaczenie użytku rolnego np. Ps V).
Odnośnie gruntów oznaczonych symbolami Bp/RIVa lub Bp/PsIII, Bp/ŁV należy uznać, iż są one zurbanizowanymi terenami niezabudowanymi, jeżeli położone są na terenach określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jako inne niż rolne, np. zurbanizowane i jednocześnie są wyłączone z produkcji rolniczej lub leśnej, na skutek rozpoczęcia procesu budowlanego, lub jeżeli wyburzone zostały istniejące uprzednio na tym gruncie budynki, o ile proces budowlany lub wyburzenie nie dotyczyło zabudowy zagrodowej. Grunty takie oznacza się w ewidencji symbolem Bp, zaś w przypadku gruntów przeznaczonych pod zabudowę zagrodową pozostawia się oznaczenie użytku rolnego i klasy gleboznawczej np. R/III, Ps/II.
Sumując powyższe, do gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem rolnym, należy zaliczyć grunty o następujących oznaczeniach w ewidencji gruntów i budynków:
grunty orne: R,
sady: S-R, S-Ł, S-Ps,
łąki trwałe: Ł,
pastwiska trwałe: Ps,
grunty rolne zabudowane: B-R, B-Ł, B-Ps, jeżeli są położone na gruntach stanowiących gospodarstwo rolne lub prowadzona jest na nich działalność rolnicza,
grunty pod stawami: Wsr,
rowy: W,
grunty zadrzewione i zakrzewione "śródpolne" na gruntach objętych klasyfikacją gleboznawczą: Lz-R, Lz-Ł, Lz-Ps,
użytki ekologiczne, oznaczone symbolem złożonym z litery "E" oraz symbolu odpowiedniego użytku rolnego np.: E-Ps, E-R,
grunty oznaczone dotychczas Bp/R, Bp/Ps, Bp/Ł, jeżeli położone są na terenach rolnych i prowadzona jest na nich działalność rolnicza.
Zgodnie z art. 4 pkt 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78 z późn. zm.) wyłączenie gruntów z produkcji rolnej lub leśnej następuje wskutek rozpoczęcia innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów (zgodnie ze stanem faktycznym), a nie na skutek wydania decyzji zezwalającej na takie wyłączenie. Konsekwencją treści art. 4 pkt 11 są rozstrzygnięcia zawarte w art. 11 i 12 ust. 1 oraz w art. 28 ust. 1 i 2 tej ustawy.
Artykuł 12 ust. 1 ustala, że obowiązek uiszczenia należności oraz opłaty rocznej powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji. Rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów bez zezwolenia, o którym mowa w art. 11 wyżej powołanej ustawy, skutkuje sankcjami określonymi w art. 28 ust. 1 i 2 tej ustawy.
Postępowanie administracyjne mające na celu ustalenie sprawcy wyłączenia gruntu bez zezwolenia i opłat, o których mowa w art. 28 ust. 1 i 2 może być prowadzone przez starostę na podstawie:
informacji o faktycznym wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej, powziętych w trybie przepisów o prowadzeniu państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,
ustaleń dokonanych w toku realizacji ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Należy podkreślić, iż w obu tych przypadkach postępowanie prowadzone jest przed tym samym organem, który powinien zapewnić właściwy obieg dokumentów pomiędzy odpowiednimi komórkami urzędu.
Ujawnienie w ewidencji gruntów i budynków faktycznego wyłączenia powinno skutkować sprawdzeniem, czy wyłączenie gruntu z produkcji nastąpiło zgodnie z przepisami ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. W przypadku, gdy komórka właściwa w sprawie ochrony gruntów prowadzi postępowanie dotyczące ustalenia sprawcy wyłączenia gruntów bez zezwolenia i naliczenia stosownych opłat powinna powiadomić komórkę właściwą w sprawach ewidencji gruntów i budynków. Podobny system wymiany informacji powinien być przyjęty do współpracy z organami właściwymi w sprawie ochrony gruntów leśnych, wymienionymi w art. 5 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Tak przyjęty obieg dokumentów powinien zapewnić właściwą ochronę gruntów rolnych i leśnych, a jednocześnie powinien skutkować właściwym wymiarem podatków od nieruchomości.