PO 6/N-861-136-1078/97 - Właściwość sądów w zakresie sprawowania kontroli postanowień w sprawie odmowy wyłączenia spod egzekucji rzeczy lub praw majątkowych.

W związku z zasygnalizowanymi pismem z dnia 30 stycznia 1997 r. nr ON-720/66/97 wątpliwościami dotyczącymi właściwości sądów w zakresie sprawowania kontroli postanowień organu egzekucyjnego w sprawie odmowy wyłączenia spod egzekucji rzeczy lub prawa majątkowego, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

Przepisami art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.) skreślony został cały dział VI k.p.a., w tym również art. 196 § 3 pkt 2 kodeksu. Zgodnie z art. 16 tejże ustawy skarga do Sądu Administracyjnego przysługuje m.in. na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie.

Jednocześnie art. 19 powołanej ustawy z zakresu właściwości sądów administracyjnych wyłączone zostały m.in. sprawy należące do właściwości innych sądów.

Biorąc zatem pod uwagę zapis art. 40 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 1991 r. Nr 36, poz. 161 z późn. zm.) należy uznać, iż w przypadku postanowień wydawanych w sprawie wyłączenia mienia spod egzekucji osobie, której żądanie wyłączenia mienia nie zostało uwzględnione, służy prawo żądania w trybie kodeksu postępowania cywilnego ich zwolnienia od egzekucji administracyjnej, nie zaś skarga do NSA.

Przepis art. 40 § 2, poddający kontroli sądów powszechnych kwestie odmowy wyłączenia przez organy egzekucyjne rzeczy lub praw majątkowych należących do osób trzecich, jest bowiem przepisem szczególnym w stosunku do ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i wyczerpuje dyspozycję art. 19 pkt 1 tej ustawy.

Brzmienie art. 842 kodeksu postępowania cywilnego, korespondującego z art. 40 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, potwierdza to stanowisko. Przepis ten w § 2 stanowi, iż powództwo (o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji administracyjnej) można wnieść zarówno na postanowienie administracyjnego organu egzekucyjnego wydane w I instancji, jak również na postanowienie wydane na skutek wniesienia zażalenia na to postanowienie.

Na marginesie Ministerstwo Finansów zauważa, iż załączone wyroki NSA nie są ze sobą sprzeczne, przedmiotem rozpatrywania sądu były bowiem zupełnie odrębne kwestie.

Wyrokiem z dnia 5 lipca 1996 r. sygn. akt I SA/Gd 579/96 NSA Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku oddalił skargę wniesioną przez zobowiązanego, jako osobę nie uprawnioną do żądania wyłączenia rzeczy na podstawie art. 38 ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. NSA uznał za całkowicie uzasadnione i zgodne z prawem stanowisko organów egzekucyjnych odmawiających uwzględnienia wniosku skarżącego z uwagi na brak legitymacji do wystąpienia przez niego z takim wnioskiem.

Natomiast przedmiotem skargi, odrzuconej postanowieniem NSA Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku z dnia 27 listopada 1996 r., sygn. akt I SA/Gd 1922/96, była kwestia żądania wyłączenia przez bank, jako osobę trzecią, zajętych egzekucyjnie urządzeń, do których bank rościł prawo własności.

W tym przypadku NSA uznał wniesienie skargi do sądu administracyjnego za niedopuszczalne.