RM2-024-173-95 - Możliwość przekształcenia biura maklerskiego s.c. w spółkę akcyjną.

W odpowiedzi na pismo dotyczące możliwości przekształcenia biura maklerskiego s.c. w spółkę akcyjną przesyłam opinię prawną opisującą możliwą do zaakceptowania procedurę postępowania.

BDMiFP proponuje następujący sposób przekształcenia Biura Maklerskiego... s.c. w spółkę akcyjną:

1.Zawiązanie spółki akcyjnej przez wspólników s.c., działających jako reprezentanci spółki (art. 866 k.c.), i wniesienie przedsiębiorstwa spółki cywilnej jako aportu do tworzonej spółki akcyjnej.

Przedsiębiorstwo jest tutaj rozumiane zgodnie z art. 55 (1) k.c., czyli w znaczeniu przedmiotowym. Wniesienie przedsiębiorstwa musi się odbyć z zastrzeżeniem warunku, którym byłby moment rejestracji spółki. Warunek ten wynika z konieczności prowadzenia nieprzerwanej działalności maklerskiej, tak aby klienci biura nie mieli żadnych przerw w możliwości składania zleceń i swobodzie dysponowania swoimi środkami. Sytuacja, w której aport zostanie wniesiony bezwarunkowo spowoduje, że spółka cywilna nie będzie mogła prowadzić już działalności maklerskiej, gdyż nie będzie posiadała przedsiębiorstwa.

Zdaniem BDMiFP wniesienie aportu z zastrzeżeniem warunku jest dopuszczalne, gdyż zgodnie z art. 331 § 1 pkt 3 k.h. wymagane jest do zgłoszenia spółki do rejestru złożenie przez zarząd oświadczeń stwierdzających, że przejście aportów na spółkę jest zapewnione, ale dopiero z chwilą rejestracji spółki.

Akcje nowego biura maklerskiego byłyby w tej sytuacji współwłasnością łączną wspólników spółki cywilnej, czego skutkiem byłaby niemożność podzielenia tej współwłasności (akcji) między wspólników do czasu rozwiązania spółki cywilnej.

2.Wydanie przez KPW decyzji zezwalającej spółce akcyjnej na prowadzenie przedsiębiorstwa maklerskiego pod warunkiem uzyskania wpisu do rejestru handlowego.

Formalnie spółka akcyjna jeszcze nie istnieje (nie została zarejestrowana) i nie posiada osobowości prawnej, dlatego KPW nie może wydać "normalnej" decyzji. Jednocześnie dla zachowania ciągłości działalności maklerskiej potrzebna jest możliwość prowadzenia przez spółkę akcyjną tej działalności od chwili jej rejestracji, gdyż z tym momentem kończy działalność maklerską spółka cywilna. Możliwość taką stworzy wydanie warunkowej decyzji (tzn. wydanie zezwolenia pod warunkiem zarejestrowania spółki akcyjnej w rejestrze handlowym). Z punktu widzenia ustawy - Prawo o publicznym obrocie... nie ma żadnych przeszkód formalnych do wydania takiego zezwolenia. Oczywiście treść decyzji musi być taka sama, jaką otrzymało BM A.i G. s.c.

Wydanie proponowanej decyzji zapobiegnie jednocześnie naruszeniu przez wspólników art. 29 § 1 ustawy - Prawo o publicznym obrocie..., gdyż do momentu rejestracji spółki akcyjnej będą posiadać udziały tylko w spółce cywilnej, a od momentu rejestracji - tylko w spółce akcyjnej (patrz punkt następny).

3.Z momentem zarejestrowania spółki akcyjnej w sądzie rejestrowym wspólnicy rozwiążą spółkę cywilną i podzielą akcje w takich samych proporcjach, w jakich uczestniczyli w zyskach spółki cywilnej.

Z tą chwilą zakończy się "przekształcenie" spółki cywilnej w spółkę akcyjną, a dalszą działalność maklerską będzie prowadziło BM A.i G. SA.

4.Kwestią, którą jeszcze należy wyjaśnić, jest problem odpowiedzialności za długi przedsiębiorstwa. Zgodnie z polskim prawem mamy w przedstawionej sytuacji do czynienia z tzw. kumulatywnym przejęciem długu (M. Litwińska, Pojęcie przedsiębiorstwa w prawie handlowym i cywilnym. Przedsiębiorstwo jako przedmiot obrotu, PPH 2/1993). Zgodnie z art. 526 k.c. wierzyciel, oprócz dotychczasowego dłużnika, "pozyskuje" nowego. W przedstawionym konkretnym przypadku dłużnikiem, oprócz wspólników spółki cywilnej, stanie się spółka akcyjna. Stary i nowy dłużnik odpowiadają solidarnie i nie istnieje możliwość wyłączenia tej odpowiedzialności (z jednym wyjątkiem, o czym niżej). Nabywca przedsiębiorstwa jest ograniczony w swej odpowiedzialności do wartości nabytego przedsiębiorstwa. Mogłoby zatem powstać niebezpieczeństwo zaniżenia wartości wnoszonego aportu przez wspólników. Jednak zgodnie z art. 312 § 1 i art. 313 k.h. w przypadku pokrywania kapitału akcyjnego aportem istnieje obowiązek sporządzenia pisemnego sprawozdania określającego m.in. przedmiot aportu i poddania tego sprawozdania badaniu biegłych rewidentów. Sąd rejestrowy nie może zarejestrować spółki bez przedstawienia wyników badania. Zatem podsumowując tę część: nie istnieje żadne niebezpieczeństwo pokrzywdzenia ewentualnych wierzycieli BM A.i G. s.c.

5.Pozostaje jeszcze odpowiedzieć na pytanie, czy razem z wniesieniem przedsiębiorstwa, jako aportu, nastąpi przejście umów o świadczenie usług maklerskich. Zgodnie z treścią art. 55 (1) pkt 5 k.c. w skład przedsiębiorstwa wchodzą również zobowiązania, o ile co innego nie wynika z treści umowy. Należy przyjąć, że konsekwencją takiej definicji przedsiębiorstwa w kodeksie cywilnym jest wystąpienie BM A.i G. SA jako strony umowy o świadczenie usług maklerskich, w miejsce BM A.i G. s.c. Mimo to, oprócz BM A.i G. SA, odpowiedzialnymi za zobowiązania z tytułu tych umów będą również wspólnicy byłej spółki cywilnej (kumulatywne przejęcie długu). Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby tę odpowiedzialność wyłączyć, pod jednym wszakże warunkiem - potrzebna jest do tego zgoda wierzyciela. Podsumowując należy stwierdzić, że spółka akcyjna przejmie umowy o świadczenie usług maklerskich, zawartych przez BM A.i G. s.c. z klientami. Może jednak zaproponować swoim klientom zwolnienie wspólników z odpowiedzialności, np. pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wówczas jedynym dłużnikiem klientów biura maklerskiego będzie BM A.i G. SA.