SP2/1024/033-300/1991/04/DO - Wystawianie tytułów wykonawczych na małżonków.

W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 15 listopada 2004 r. znak (...) w sprawie wyjaśnienia, w jakich sytuacjach ma zastosowanie art. 27c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.), Ministerstwo Finansów wyjaśnia, co następuje:

W postępowaniu egzekucyjnym w administracji zasadą jest, iż tytuł wykonawczy wystawia się na jednego zobowiązanego. Odstępstwo od tej zasady przewidziano w art. 27c ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym, jeżeli egzekucja ma być prowadzona zarówno z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, jak i z ich majątków osobistych, tytuł wykonawczy wystawia się na oboje małżonków. Przepis ten nie określa przypadków, w których ma zastosowanie. Możliwość bowiem prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, jak i z ich majątków osobistych wynika z odrębnych przepisów dotyczących odpowiedzialności majątkowej za powstałe zobowiązania, tj. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) oraz ustaw regulujących dane należności. I tak np. art. 29 § 1 i 2 ustawy - Ordynacja podatkowa stanowi, że odpowiedzialność majątkowa osób pozostających w związku małżeńskim obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka, chyba że przed powstaniem zobowiązań nastąpiło ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie wspólności majątkowej małżonków; art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) stanowi, że obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach nieruchomości; art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) stanowi, że jeżeli działalność rolnicza jest prowadzona na rachunek kilku osób, obowiązek opłacenia składki ciąży na nich solidarnie.

Stosowanie art. 27c ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji uzależnione jest zatem od zakresu odpowiedzialności współmałżonków za dane zobowiązania i nie może mieć miejsca w przypadkach, w których współmałżonek nie ponosi odpowiedzialności lub ponosi ją tylko z majątku wspólnego. Wystawienie tytułu wykonawczego na oboje małżonków w sytuacji, gdy odpowiedzialność majątkowa podatnika za zobowiązanie podatkowe obejmuje wyłącznie majątek odrębny podatnika lub wspólny majątek podatnika i jego małżonka, rażąco narusza art. 29 § 1 i 2 ustawy - Ordynacja podatkowa. Reasumując, art. 27c ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji daje możliwość wystawienia tytułu wykonawczego na wspólne (solidarne) zobowiązanie małżonków.

Egzekucję z nieruchomości prowadzi się na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jeżeli zastosowanie innych środków egzekucyjnych nie było możliwe lub okazało się bezskuteczne. Sam fakt prowadzenia tej egzekucji nie może być powodem do wystawienia nowego tytułu wykonawczego wystawionego ponadto w inny sposób niż tytuł, na podstawie którego wszczęto postępowanie egzekucyjne. W przypadku prowadzenia egzekucji administracyjnej z nieruchomości organ egzekucyjny powinien jednak dysponować stosownymi dokumentami, z których wynika możliwość egzekucji z nieruchomości stanowiącej wspólność majątkową na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na jednego z małżonków. W tym zakresie należy odpowiednio stosować wyjaśnienia zawarte w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 9 lutego 2004 r. nr SP2-27/033-3/68/03/AK dotyczącym wzoru wniosku o wpis hipoteki przymusowej.